Suriye´de 2011 yılında başlayan iç savaş nedeniyle ülkesini terk etmek zorunda kalarak Türkiye´ye sığınan Suriyelilerin çalışma haklarını düzenleyen, Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik kayıt dışı istihdamın önüne geçemedi.
Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş nedeniyle ülkesini terk etmek zorunda kalarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin çalışma haklarını düzenleyen, "Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik" kayıt dışı istihdamın önüne geçemedi. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi tarafından yapılan "Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamanın Çerçevesi" raporunda, 2017 sonunda çalışma izni ile iş dünyasına katılan geçici koruma altındaki Suriyeli sayısının 10 bin dolayında kaldığı kaydedildi. Toplam Suriyeli çalışan sayısının ise 1 milyona yaklaştığı ifade edildi.
Kanıksanmışlık var
Raporda, Suriyelilerin çalışma haklarının 2016’da düzenlenmesine karşın aradan geçen iki yılda bu hakların kullanımı konusunda yeterince ilerleme sağlanamadığının altı çizilerek, "Suriyelilerin ekonomi içinde -kayıt dışı çalışsalar da- yer almaları artık kanıksanmış, hatta hükümet yetkilileri bunu Türk ekonomisi için önemli bir kaynak olarak gördüklerini ifade etmişlerdir" denildi.
Özellikle kentlerde yaşayan Suriyelilerin, yaşamlarını sürdürebilmek için çalışmak dışında seçenekleri olmadığına dikkati çeken raporda, Türkiye’de çalışan Suriyeli sayısının 800 bin ila 1 milyon arasında olduğunun tahmin edildiği açıklandı. Kayıt dışı istihdamın emek sömürüsüne yol açtığı ve sürdürülemez olduğu kaydedildi.
‘İş kayıplarına neden olmuyorlar’
Türkiye’deki genel kanının aksine, Suriyelilerin yerel halk açısından iş kaybına neden olmadığı tespitine yer verilen raporda, "Bunun nedeni, çok düşük ücretlerde ve Türklerin koşulları ve prestiji itibarıyla ilgi duymadığı alanlarda çalışmayı kabullenmeleridir" denildi. Suriyelilere ilişkin asıl gerilimin Suriyelilerin işyeri açmalarından kaynaklandığının altı çizildi. Nisan 2011’den itibaren Türkiye’ye gelen Suriyelilere, uluslararası hukukta bir karşılığı bulunmayan "misafir statüsü" verildi. Nisan 2012’de ise bir genelge yayımlanarak, Suriyelilerin "geçici koruma" altında oldukları kabul edildi. Türkiye’deki Suriyelilerin yüzde 45’inin 18 yaşın üzerinde olduğu açıklandı. Türkiye’deki sayıları 4 milyona yaklaşan Suriyelilerin yüzde 63’ünün yasal olarak çalışma yaşı aralığında olduğu ifade edildi.
