1986 yılından bu yana 60 milyar doları AKP iktidarları döneminde olmak üzere 68.9 milyar dolarlık özelleştirme yapıldı. "Mirasyedi" gibi davranarak Cumhuriyet tarihi boyunca yaratılan kamu varlıklarını, bütçe açığını kapatmak ya da iktidara yakın gruplara sermaye aktarmak amacıyla birbiri ardına satmakla suçlanan AKP, 2017’de de hedeflerinin çok üzerinde ihale gerçekleştirdi. 15 yeni özelleştirme politikası, projesi ve önerisi gerçekleştirmeyi hedefleyen idare, yılsonunda bunu yüzde 200’lük gerçekleşme ile 30 olarak tamamladı. 170 olan ihale sayısı da yüzde 301’lik gerçekleşme ile 512 oldu. 

 

 

Özelleştirme İdaresi Başkanlığının (ÖİB) 2019 yılı Faaliyet Raporu’nda, özelleştirmenin amaçları "özel sektörün ekonomideki payını genişletmek, istihdam yaratmak, kaynak kullanımında etkinliği artırmak, sermayenin tabana yayılmasını sağlamak, gelir dağılımında adaletin sağlanmasına destek vermek, refahın toplumun geneline yayılmasını sağlamak, yabancı sermaye yatırımlarını çekmek, orta sınıfı güçlendirmek" olarak sıralandı. Bugüne kadar yapılan özelleştirmelerin sonuçları ile uyumlu olmadığı eleştirileri yöneltilen bu amaçlar arasında, "Kamu borç yükünü azaltmak, kamu işletmelerinin hazineye olan mali yükünü azaltmak, kamu varlıklarının kamu yönetimi tarafından ölçüsüz kullanılmasının önüne geçmek" de yer aldı. 

 

 

Toplam özelleştirmelerin küçük bir bölümünün yapıldığı başlangıç yıllarına ilişkin, raporda şu eleştiriler yer aldı: 

 

"Özelleştirme kavram ve uygulamalarının ilk başladığı dönem, ağırlıklı olarak ülkelerin içinde bulundukları finansal krizlere ve KİT’lerin sorunlarına çözüm olarak düşünülmüştür. Dolayısıyla söz konusu dönemlerde siyasi karar vericiler açısından özelleştirmenin amaçları arasında bütçesel sorunlar ve kısa dönem gelir artırma eğilimi ağır basmıştır. Ancak günümüzde özelleştirme önemli bir yeniden ekonomik yapılandırma stratejisi ve piyasa ekonomisine geçiş aracı olarak ele alınmaktadır." 

 

 

ÖİB, 2017 yılı sonu itibarıyla 512 ihale gerçekleştirdi, bunlardan 82’sinde devir tamamlandı, 113’ünün devrinin tamamlanması 2018’e kaldı. 317 ihale de iptal edildi. 2013 yılında 240, 2014’te 180, 2015’te 161, 2016’da 186 ihale gerçekleştiren ÖİB, 512 ihale ile 2017’de son yılların rekorunu kırdı. 

 

 

Raporda özelleştirme uygulamalarının amaçlarına uygun gerçekleşmediği tespitlerine haklılık kazandıracak değerlendirmeler de yer aldı. Özelleştirme sonrası yaşananlarla ilgili raporda anlatılan gelişmelerden bazıları şöyle: 

 

» "Üretim, yatırım, istihdam vb. alıcı taahhütleri devam eden 281 şirket, işletme ve taşınmazın sözleşme hükümlerinin takibi yapılmış, bu kapsamda 8 alıcıdan taksit bedellerinin gecikmeli olarak ödenmesi nedeniyle ceza tahsil edilmiş, taksit bedellerini vadesinde ödemeyen 5 alıcının teminat mektuplarının nakde çevrilmesi suretiyle tahsili için ilgili birimlere bildirimde bulunulmuştur. 

 

» 15 şirket, işletme ve taşınmazın satış/devir bedeli ödemeleri veya diğer alıcı taahhütleri için başlatılmış olan yasal takipler kapsamında yapılması gereken işlemler yürütülmüştür. 

 

» 2017 yılında hisse satışı ve varlık satış/devri yoluyla özelleştirilen 5 kuruluş, 10 işletme ve 381 taşınmaz, satış kayıtları yapılarak izlemeye alınmıştır." 

 

 

İdarenin 2 bin 256 idari, 65 de adli davasının mahkemelerde görülmesine devam ediliyor. Davalardan 2 bin 173’ünün özelleştirilen kuruluşlardaki personelin nakli, özlük hakları ve kıdem tazminatı ödenmesi istemi, ihale sonucunda irat kaydedilen teminatların iadesi talepleri ve idare personeli tarafından açılan davalar olduğu bildirildi. 

 

 

Bütçe uygulama sonuçlarının da yer aldığı rapora göre, idareye 2017 yılında 31.1 milyon liralık bütçe başlangıç ödeneği verildi. Yıl içerisinde yapılan 2.9 milyonluk ekleme ile toplam ödenek 34.1 milyon liraya ulaştı. Yılsonuna kadar bu tutarın 29.2 milyonu harcandı.