İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda geçen yıl yapılan değişikliğe uygun şekilde "İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik" te düzenleme yapıldı. Daha önceki yönetmelikte 50’dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş güvenliği hizmetlerini işveren veya işveren vekili yürütebiliyordu. Kanun değişikliğiyle, "50’dan az ibaresi", "50’den az" şeklinde değiştirilerek uygulamanın kapsamı genişletildi ve işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu daraltıldı. 

 

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi konuyla ilgili bir değerlendirme yayımladı. Açıklamada değişikliğin 1 milyondan fazla işyeri ile 4 milyon 200 bin işçiyi kapsayacağı belirtilerek, bu işyerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin doğrudan işverenin eline bırakılmış olduğuna dikkat çekildi. Değişiklikle ilgili şu uyarılar yapıldı: 

 

 

"Yönetmelikteki işveren veya işveren vekilinin; iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimine verilen görevlerden ‘Sağlık gözetimi ve çalışma ortamı gözetimi’ hizmetlerini yürütemeyeceği ibaresi kaldırılmıştır ve 6331 sayılı yasanın 6’ncı maddesinde daha önce getirilmiş yasa değişikliği ile getirilen düzenleme doğrultusunda işveren veya işveren vekiline ‘işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler’ hariç tüm hizmetleri yürütmesi yetkisi verilmiştir. Bu şekliyle en temel kritik ve profesyonellerce yürütülmesi gereken hizmetler dahi işverene bırakılmıştır. Ayrıca aynı madde bu hizmetlerin işveren veya işveren vekili tarafından yürütülmesi halinde onaylı defter tutma zorunluluğunu da ortadan kaldırmıştır. İş sağlığı ve güvenliği teftişleri için tek yazdı belge ve resmi delil oluşturabilecek tek doküman da devredışı bırakılmıştır. Bu çok açıkça işverenlerin denetimini sağlayan mekanizmaların ortadan kaldırılmasına yönelik bir düzenlemedir. Dahası bu hizmetlerin işyeri hekimi ya da iş güvenliği uzmanı tarafından yapılması durumunda belgelenmesinin zorunlu tutulup, bunu işveren yaptığında zorunlu olmayışı doğrudan bir işveren kayırmasıdır. 

 

 

Yönetmelik değişikliği ile daha önce kanunda yapılan değişiklik ile az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde çalışanlara verilecek eğitimleri verecek işveren veya işveren vekilinin iş güvenliği uzmanlığı veya işyeri hekimliği belgesi sahibi olması zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır! Bu değişiklik ile verilmesi gereken eğitimler için herhangi bir profesyonel ve mesleki kriter şartı yoktur. İşçilere verilecek eğitim 16 saatlik eğitimin ardından bu yönetmelik değişikliğini yapan Bakanlıkça uygulanacak sınavda 100 üzerinden 50 puanla başarılı olabilen her işverenin ya da vekilinin yapabileceği bir şey haline getirilmiştir. Halihazırda dahi bu eğitimler kağıt üzerinde ‘yapılmış’ kaydedilirken, inisiyatifi tümden işveren ve vekiline devreden bu düzenleme ile işçi sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile bunların denetlenmesi tamamen ortadan kaldırılmıştır. 

 

 

İşveren veya işveren vekiline verilecek eğitimler daha önce Bakanlık protokolü ile üniversiteler tarafından yürütülürken değişiklikle birlikte ‘Milli EĞİTİM Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu ve bağlı odalar, Türkiye Belediyeler Birliği, işçi ve işveren kuruluşlarına da bu hak tanınmıştır. Bu maddedeki diğer önemli ayrıntı ise eğitim verecek kurum ve kuruluşlar arasında alanın asıl muhataplarından olan meslek odalarının yok sayılmasıdır. Bu değişiklik, iş güvenliği uzmanı meslek örgütü TMMOB’u ve işyeri hekimlerinin meslek örgütü TTB’yi işçi sağlığı ve iş güvenliği alanının dışına itmek için daha önce atılan adımların devamıdır. İşveren veya işveren vekillerinin alacağı eğitim ve belgelendirme ücretinin üst sının daha önce asgari ücretin üçte biri iken, değişiklikle onda biri olmuştur. Bu şekilde işverenin ve işveren vekili cüzi bir ücret karşılığında alacağı işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi ile bu ‘prosedürü’ yerine getirebilecektir."