Normal çalışma süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, 45 saattir. Bu süre işçi ve işveren başka türlü anlaşmadıkça işçinin çalıştığı günlere bölünür.
– 2015 Şubat’tan beri bir mağazada satış görevlisi olarak çalışıyorum. Vardiyalarımız 8.30-17.30 ve 11.00-20.00 şeklinde. Haftada bir gün 8.30 ile 20.00 arasında çalışıp diğer günler denkleştirme için yarım saat erken çıkıyordum ya da yarım saat geç işe başlıyordum. Haftada 2.5 saat fazla çalışıp karşılığında 2 saat denkleştirme izni alıyordum. İlk yıl bu şekildeydi. Sonraki yıllarda ise haftada 2.5 saat fazla çalışıp karşılığında 2.5 saat denkleştirme izni şeklinde çalışıyorum. Denkleştirme izni 1.5 kat fazla olması gerekirken bu hakkım verilmiyor. Haklarımı alabilir miyim?İşten ayrılsam tazminat kazanır mıyım?
Öncelikle okurumuzun yazısında sözünü ettiği denkleştirmenin iş hukuku anlamında denkleştirme kavramı ile ilgisi olmadığını belirtelim. Normal çalışma süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, 45 saattir. Bu süre işçi ve işveren başka türlü anlaşmadıkça işçinin çalıştığı günlere bölünür. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar kural olarak fazla çalışmadır. Fazla çalışılan her 1 saat için işçiye zamlı ücret ödenir. Zamlı ücret saat başı alınan normal ücretin 1.5 katıdır. Saat başı ücreti 30 TL ise, işçi, fazla çalıştığı her bir saat başına 45 TL fazla çalışma ücreti almaya hak kazanır. Öte yandan, fazla çalışan işçi zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her 1 saat karşılığında 1 saat 30 dakika serbest zaman kullanabilir. Ancak bunu işçinin yazılı olarak talep etmesi gerekir. Yani işveren tek yanlı bir tasarruf ile işçiye zamlı ücret vermek yerine serbest zaman kullanmasına ilişkin karar veremez. İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene yazılı olarak bildirmek kaydıyla ve işverenin yönetim hakkı çerçevesinde belirlediği tarihten itibaren ücretinde bir kesinti olmaksızın ve aralıksız kullanır.
2.5 saat fazla çalışmaya karşı gelecek serbest zaman, 3 saat 45 dakikadır. Bu sürenin işveren tarafından soruda belirtildiği gibi 2 saate çekilmesi halinde kalan 1 saat 45 dakika fazla çalışma olarak ücretlendirilir.
Ücretlendirilmiyorsa, işçi, ücreti ödenmediğinden iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve bu durumda kıdem tazminatına da hak kazanır. Yalnız bu noktada tüm bu hesaplamaların haftalık 45 saatlik normal çalışma süresinin aşılması durumunda söz konusu olacağını belirtmek gerekir. Bu nedenle haftada kaç gün çalışıldığına ve ara dinlenmelerin süresine ilişkin de bilgi verilmesi ve bir uzmana başvurulması önemlidir.
