14 Aralık 2018
İŞVEREN İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİMİ GERİ ALABİLİR Mİ?
İşvereniniz size ilgili yasa maddesi çerçevesinde işlem yaparak ücretinizden iş göremezlik ödeneğini mahsup edebilir.
SORU: Ben bir yerel belediyede 4a statüsünde çalışıyorum ve doğum yaptım. Doğum iznim suresi boyunca belediye maaşımı ve sigortamı ödedi. Ancak sözleşmemizde bunun geri ödenmesine ilişkin herhangi bir madde yok. Ben SGK’den analık iş görmezlik ödemesini aldığım takdirde belediyenin kanunen bu parayı benden isteme hakkı var mı?
CEVAP: Yasada çok açık hükümler bulunmayan ve bu nedenle uygulamada sıkça tartışmalara sebep olan bir konuda soru yöneltmişsiniz Esas itibarı ile doğum, hastalık, iş kazası veya farklı nedenlerle raporlu olup çalışamayan işçiye SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir Bu ödeneğin yanı sıra işçiye istirahatli olduğu süre içinde işverenin de ücret ödemeye devam edip etmeyeceği ise tartışma konusu olmaktadır. Bu konuda hukukçular ve sosyal güvenlik uzmanları arasında da bir görüş birliği bulunmamaktadır.
Kimi hukukçular ve uzmanlar, geçici iş göremezlik ödeneğinin yasaya konuluş amacının zaten istirahatli olduğu sure içinde ücret alamayacak olan işçinin bu kaybını önlemeye yönelik olduğunu belirterek, işverenlerin ayrıca işçiye ücret ödemek zorunda olmadıkları görüşündedirler. Diğer taraftan 2003 yılında çıkartılan 4857 sayılı iş Kanunu’na bu konuda tereddütleri gidermek için aşağıdaki madde konulmuştur:
Madde 48: "işçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir.
Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir"
Maddenin 2’nci fıkrasından anlaşılabileceği gibi, aylık ücretli işçilerden söz edilmekte ve bu işçilerin alacağı geçici iş göremezlik ödeneklerinin ücretlerinden kesileceği belirtilmektedir.
Gerçekten de yasa, 49’uncu madde ile açık bir biçimde aylık ücretli işçi ayrımı getirmektedir. Bu maddenin son fıkrasında aşağıdaki ibare yer almaktadır:
Madde 49: "Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48"ınci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir."
Buradan anlaşılması gereken yasanın aylık ücretli işçiyi (ki bu genellikle beyaz yakalı olarak da tabir edilen idari kadrolar için kullanılır) saat ücretli (mavi yakalı) personelden ayırdığıdır. Buna göre aylık ücretli işçilerden hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli oldukları halde dahi kesinti yapılmayacaktır. Ancak buna karşın, 48’inci maddeden de anlaşılabileceği gibi, kesinti yapılmamakla birlikte işçinin SGK’den alacağı geçici iş göremezlik ödeneği ücretinden mahsup edilecek, yanı kesilecektir.
Bu açıklamalardan sonra sorunuza dönecek olursak; işvereniniz olan belediye size ilgili yasa maddesi çerçevesinde işlem yaparak ücretinizden iş göremezlik ödeneğini mahsup edebilir. Çünkü görülebileceği gibi bunun yasal dayanağı var. Ancak bunu yapmak zorunda değildir. Yani kesinti yapmayabilir. Hatta işyerinizde toplu sözleşme ve/veya iş sözleşmenizde kesinti yapılmayacağına ilişkin hükümler varsa işveren ücretinizde hiç kesinti yapmamalıdır.
