25 Mart 2019
YOKSULLUK TUZAĞINDAYIZ
Türkiye orta gelir tuzağının da altına indi. Kişi başı gelir hızla eriyor. 2018 yılında Türkiye’nin kişi başı geliri 9 bin 562 dolar olarak hesaplanırken, sadece 11 ilin kişi başı geliri Türkiye ortalamasını geçti.
Türkiye orta gelir tuzağının da altına indi. Kişi başı gelir hızla eriyor. 2018 yılında Türkiye’nin kişi başı geliri 9 bin 562 dolar olarak hesaplanırken, sadece 11 ilin kişi başı geliri Türkiye ortalamasını geçti. 81 ilin tamamında da geçen yıl kişi başı gelir 2017’ye göre düştü.
2007’de Türkiye’de kişi başına gelir 9 bin 597 dolar iken bu oran geçen yıl 9 bin 562 dolara geriledi. Türkiye’de kişi başına gelirde en yüksek seviye 12 bin 396 dolarla 2013 yılında yakalanmıştı. Arada geçen 5 yılda kişi başına gelirde yüzde 30’a yakın erime oldu.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) araştırması Türkiye’de bölgeler arasındaki gelir eşitsizliğini ve kişi başı gelirin nasıl eridiğini de ortaya koyuyor.
27 yıldır değişmedi
TEPAV’ın 1992-2018 dönemi için dünyadan uzaydan görülen gece aydınlatmaları (gece ışıkları) verilerinden faydalanılarak il bazında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değerleri, zincirlenmiş hacim endeksi yöntemi ile uyumlu bir şekilde yaptığı tahmine göre, 2018’de Türkiye’nin en büyük 10 ili İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli, Antalya, Konya, Adana, Gaziantep ve Mersin olarak sıralanırken, en yüksek GSYH’ye sahip ilk 10 ilin toplamı, Türkiye ekonomisinin yüzde 65’ini oluşuruyor. İllerin yıllar içerisindeki sıralamaları incelendiğinde, Türkiye’deki büyük illerin sıralamalarının son 27 yılda fazla değişim geçirmediği tespit edildi. 2018 sonu itibariyle Türkiye’de sadece İstanbul, Ankara ve Kocaeli orta gelir tuzağını aşmış durumda. Bilecik, Bursa ve İzmir, orta gelir tuzağını geçmişte aşmalarına rağmen, 2018’de dolar kurundaki hızlı artışla orta gelir tuzağına yeniden düştü.
Eşitsizlik giderilmeli
Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Erinç Yeldan’a göre Türkiye orta gelir değil, artık yoksulluk tuzağında. Çarpık sanayileşme ile Türkiye’nin doğusu ucuz işgücü deposu batısı ise yatırım alanı olarak görüldü, yaratılan kutuplaşma ile Türkiye’nin özellikle doğusu yoksulluğa mahkûm edildi.
Türkiye’nin sağlıklı bir büyümeye geçmesi için öncelikle bölgeler arasındaki çarpıklığın ve gelir eşitsizliğinin düzeltilmesi gerektiğine işaret eden Yeldan, Türkiye’nin doğusunda fakirlik batısında ise zenginlik yaratıldığına dikkat çekti.
Yeldan, coğrafi bakımdan yoksul Türkiye’nin yaşanan krizden de en fazla etkilenen bölge olacağına işaret ederek, bunun bedelinin ağır olacağını, faturayı çalışan kesmin ödeyeceğini vurguladı.
