Gıda ürünleri ateş pahası. Enflasyon yıla beklentilerin üzerinde yükselişle başladı. En fazla fiyat artışı gıda ürünlerinde oldu. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak 2020’de aylık yüzde 1.35 artarken yıllık enflasyon yüzde 12.15’e yükseldi. Piyasanın beklentisi aylık artışın yüzde 1.1 civarında olması yönündeydi.
Ekmek zamları, et fiyatlarındaki artış, taze sebze ve meyve fiyatlarındaki yükseliş enflasyonu beklentilerin üstüne taşıdı. Ocak ayının zam şampiyonu ise yüzde 81.46 artışla patlıcan oldu. Ocak ayında fiyatı en çok artan 10 ürünün 8’inin gıda ürünü olması dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ise enflasyon sepetinde güncellemeye giderek sepette en fazla ağırlığı olan gıda ve alkolsüz içeceklerin payını yüzde 23.29’dan yüzde 22.77’ye indirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TÜİK’in enflasyon hesaplama paketinde gıda, konut ve ulaştırma ile giyimin ağırlıklarının düşürüldüğünü belirterek, “TÜİK, ‘eğer enflasyon normal şartlarda düşürülemiyorsa o zaman vatandaşı etkileyen ana grupların dağılımını düşürelim’ demiş. Böyle giderse gıdayı enflasyon paketinden çıkarabilirler” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 Ocak ayı enflasyon verilerine göre, TÜFE’de 12 aylık ortalamalara göre yüzde 14.52 artış gerçekleşti. Yıllık en düşük artış yüzde 2.14 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayma göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 5.66 ile eğlence ve kültür, yüzde 6 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 7.51 ile ev eşyası oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 Ocak’ta artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 4.88 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 4.65 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 3.96 ile sağlık oldu.
268 ürüne zam
Ocak 2020’de, endekste kapsanan 418 maddeden, 125 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken 25 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 268 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.
Y-ÜFE 2020 Ocak’ta bir önceki aya göre yüzde 1.84, bir önceki yılın aralık ayma göre yüzde 1.84, bir önceki yılın aynı ayma göre yüzde 8.84 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 15.71 artış gösterdi.
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Alkin, gıda, ulaştırma, konut, giyim ve ayakkabı ile ev eşyasının sepetteki ağırlıkları azaltılmasına rağmen ocak ayı tüketici fiyatlarının beklentilerin çok üzerinde arttığına dikkat çekti. Alkin, “Bu çok acayip bir durum. Buna rağmen TÜFE beklentinin çok üzerinde açıklanmışsa demek ki geçen yılın endeksine göre bakılsaydı çok daha yüksek çıkabilirdi. Bundan sonraki aylarda, bir ya da iki defa ocak ayı kadar yüksek enflasyon gelirse, enflasyon beklentilerinin olumsuza döneceğini rahatlıkla söyleyebilirim” dedi.
‘Halka açıkça yalan söylüyorlar’
TÜİK’in güncellediği verilere göre enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içecekler kaleminin ağırlığı 2019’daki yüzde 23.29’dan 2020’de yüzde 22.77’ye geriledi. Alkollü içecekler ve tütün yüzde 4.23’ten yüzde 6.06’ya yükselirken giyim ve ayakkabı yüzde 7.24’den yüzde 6.96’ya indi. Konut kaleminin enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 15.16’ten yüzde 14.34’e, ulaştırmanın ağırlığı yüzde 16.78’den yüzde 15.62’ye geriledi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “Hükümet enflasyonu düşürmekte kararlı. Ama bunu hayatı ucuzlatarak değil, halkın en fazla tükettiği mal ve hizmetlerin ağırlığını azaltarak yapmakta kararlılar. Onlar için halkın yaşadığı pahalılık ve vatandaşın refah seviyesi önemli değil. Rakamlarla oynayarak halka açıkça yalan söylüyorlar. Oysa vatandaş, geçen yıl ocakta 100 TL’ye aldığı ürünü bu yılı ocakta 108 liraya alıyorsa enflasyonun yüzde 8 olacağını, ama aynı ürünü bu yıl 150 liraya alıyorsa yaşadığı enflasyonun yüzde 50 olduğunu yaşayarak biliyor” dedi.
