Yazı dizimizin ilk üç gününde emekliliğe ilişkin akıllara takılan konulara açıklık getirmeye çalıştık. Yazı dizimizin son gününde koronavirüs salgını sürecinde kısa çalışma ya da nakdi ücret desteğinin emekliliğe etkisine ve bu süreçte emeklilik için yapılacak başvurulardaki önemli bir kolaylığa değineceğiz.

 

Koronavirüs nedeniyle alınan tedbirler çerçevesinde 3 ay boyunca iş sözleşmelerinin işveren tarafından feshedilmesi mümkün değil. Ancak emekli olmak için istifa eden çalışanların işten çıkış işlemleri yapılabiliyor. Dolayısıyla emeklilik için prim gün sayısını doldurmuş kişiler bu süreçte emeklilik işlemlerini başlatabilirler.

 

Diğer yandan bu kişilerin emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödenerek çalıştırılmaya devam edilmesi halinde işten çıkış ve giriş işlemi yapılması gerekiyor.

 

Prim günü dolan ve bu nedenle emekli aylığı bağlanması için işten çıkışı yapılan kişinin yeniden sosyal güvenlik destek primine tabi olarak işe alınması kısa çalışmaya gidilmiş işyerleri için bu kişinin yerine getirdiği hizmetin kısa çalışma kapsamındaki bir işçi tarafından yerine getirilemiyor olması halinde sorun oluşturmaz. Ancak aksi taktirde işveren açısından bu durum risk oluşturabilir.

 

 

SSK’lıların emeklilik başvuruları işten çıkışları sonrası SGK’ya yapılıyor. Çalışanların pek çoğu bu işlem için Sosyal Güvenlik Kurumuna şahsen başvuru yapmak gerektiğini düşünüyor. Halbuki bu işlem e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.

 

E-Devlet üzerinden SGK’nın verdiği hizmetler listesinde “Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgesinin Verilmesi” linkinden bu başvuru yapılabiliyor. Bu sayede kişiler SGK’ya gitmeden de emekli aylığı bağlatma başvurusunda bulunabiliyorlar.

 

Dolayısıyla işverenine emekli olmak için ayrılmak istediğini ileten ve işten çıkışı yapılan bir kişi e-Devlet üzerinden aylık başvurusunu yapıp, aylığını da

bankadan alabilir. Hem kendisini, hem SGK personelini riske atmadan bu yöntemle yapılacak işlemler, e-Devlet’ten en çok hizmeti sağlayan kurum olan SGK’nın da emeklerinin karşılığını bulmasını sağlayacaktır.

 

 

Koronavirüs salgını nedeniyle işyerlerinin bir bölümünde kısa çalışmaya gidildi. Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde eğer faaliyet tamamen durmuşsa kısa çalışma ödeneği alan çalışanlar için emeklilik primi yatmıyor.

 

Genel sağlık sigortası primi İŞKUR tarafından yatırıldığı için sağlık hizmetlerine erişim konusunda sorun yok. Ancak emeklilik için prim günü eksik olan kişiler için bu süreçte emeklilik priminin ödenmemesi önemli bir sorun. Emeklilik primi ödenmeyince yaşını tamamlamış ancak prim günü eksiği olan kişiler için emeklilik tarihi gecikiyor.

 

Aynı şekilde pandemi ücretsiz iznine gönderilen çalışanlar için de işveren emeklilik primi yatırmıyor. Bu nedenle ücretsiz izne çıkartılan kişilerin de emeklilik tarihleri bu nedenle gecikiyor.

 

Kısa çalışmaya gidilen ancak faaliyetin tamamen durmadığı işyerlerinde çalışan kişiler çalıştıkları gün kadar emeklilik primine hak kazanıyorlar. Örneğin haftanın 6 günü çalışılan işyerinde kısa çalışmaya gidilmiş ve haftanın 3 günü çalışılmaya başlanmışsa bu işçi için işveren 15 gün prim ödüyor. Dolayısıyla aylık 30 prim günü yerine 15 prim günü emeklilik için yatırılıyor. Bu şekilde prim günü hiç yatmayan kişiler olduğu gibi yalnızca çalıştıkları süreye orantılı olarak yatırılan kişiler de var. İşte bu kişiler için borçlanma hakkının kapsamı genişletilirse emekliliğin gecikmemesi sağlanabilir.

 

Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde faaliyetin tamamen durmamış olması halinde kısa çalışma ödeneği alınan günler için borçlanma imkanı şu anki mevzuat uyarınca yok. SGK’nın bu konuda yapacağı düzenleme ile kısa çalışmaya gidildiği için emeklilik primi yatmayan işçilerin, eğer isterlerse bugünlere ilişkin primleri kendileri yatırarak emeklilik için gerekli prim gün sayısını doldurabileceği borçlanma hakkı tanınabilir.

 

Bu sayede yaşı gelmiş primi yetmeyen kişiler için emekliliğin daha da gecikmemesi sağlanacaktır. Bunun için yapılacak bir düzenleme ile isteyen kişilere bu hak sağlanmalı.