Önümüzdeki hafta Meclis’te görüşülmeye başlanacak kanun teklifi çalışma hayatıyla ilgili pek çok düzenleme içeriyor. İşgücü piyasasının esnekleştirilmesi, koronavirüsün etkisinin azaltılmasına yönelik hayata geçirilen kolaylaştırıcı şartlarla kısa çalışma ve fesih yasağı uygulamasının süresinin uzatılması gibi konularda düzenleme içeren kanun teklifi çalışma hayatında kalıcı değişiklikler de öngörüyor. Bunlardan bir tanesi de işsizlik ödeneği alanların tekrar iş bulmasını teşvik etmek.

 

 

İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için işsiz kalmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak ve kanunun öngördüğü şekilde işten ayrılmış olmak gerekiyor. Kendi isteği ile işsiz kalanlar işsizlik ödeneği alamıyorlar.

 

Son 3 yıl içerisinde en az 600 gün işsizlik primi ödenmiş ise 6 ay, 900 gün işsizlik primi ödenmiş ise 8 ay, 1.080 gün prim ödenmiş ise 10 ay işsizlik ödeneği alınabiliyor. 10 ayın üzerinde işsizlik ödeneği ödenmiyor.

 

 

İşsizlik ödeneği alan kişilere İŞKUR son işlerindeki mesleklerine uygun, son aldıkları ücrete yakın seviyede ve ikamet adreslerinden en fazla iki vesait ile ulaşılabilecek bölgelerde iş önerebiliyor. Ödenek alan kişilerin önerilen işler için işverenlerle görüşmesi şart. Aksi taktirde ödenek kesiliyor.

 

Ayrıca kendisine bu şekilde önerilen üç işi haklı bir gerekçe olmadan reddeden kişilerin de işsizlik ödenekleri kesiliyor. Dolayısıyla İŞKUR işsizlik ödeneği alan kişilerin işgücü piyasasına tekrar dönmesi için ödenek alan kişilere portföyündeki açık işlerden iş önererek bu süreci yönetmeye çalışıyor. Ancak bugüne kadarki sonuçlar gösteriyor ki bu sürecin sonuçları olumlu değil. Dolayısıyla bu konuda yeni bir düzenlemenin yapılması gerekiyor.

 

 

Prim ödeme şartlarını sağlayan ve kanunun öngördüğü şekilde işsiz kalan kişiler, işsiz kaldıktan sonra 6  8 veya 10 ay boyunca işsizlik ödeneği alabiliyorlar. Bu süre içerisinde kişilerin işgücü piyasasından uzaklaşmaları ve mesleklerini yapamamaları söz konusu oluyor.

 

Özellikle 10 ay işsizlik ödeneği alınan durumlarda kişilerin iş ve mesleklerinden uzak kalma süresi mesleğe göre uzun olabiliyor. Teknolojik değişimin çok hızlı gerçekleştiği günümüzde kişilerin becerilerinin erozyona uğraması söz konusu olabildiği gibi çalışma istek ve arzuları da kaybolabiliyor. Bu süreçte kişilerin gelişimlerini sürdürmek için  çaba sarf etmemesi halinde kayıplar kalıcı hale de dönüşebiliyor.

 

 

Mecliste önümüzdeki hafta görüşülmeye başlanacak kanun teklifinde yer alan düzenlemeye göre, işsiz kaldıktan sonra ödenek almaya başlayan kişiler, işten çıkış tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yeni bir işe girer ve en az 12 ay kesintisiz çalışırlarsa, işsiz kaldıkları sürenin primleri işsizlik sigortası fonundan ödenecek. Dolayısıyla işsiz kalıp ödenek alan kişilerin yeniden işe dönüşleri teşvik edilmiş olacak.

 

Düzenleme işsizlik ödeneğinden maaş almayı hak edecek şekilde işten ayrılan ve işten ayrıldıktan sonra en geç 90 gün içerisinde yeni bir iş bulan kişileri kapsayacak. Bu kişiler potansiyel olarak düzenlemenin kapsamındaki haktan yararlanabilir durumda olacaklar.

 

Bu kişiler yeni buldukları işte veya bu işten ayrılsalar bile kesinti olmadan başka bir işte toplam 12 ay çalışırlarsa işsizlik ödeneği aldıkları sürenin uzun vadeli sigorta kolları primlerinin ödenmesi için İŞKUR’a başvuracaklar. İŞKUR bu kişilerin gerekli şartları sağladığını kontrol edecek ve şartları sağlayan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin uzun vadeli sigorta kolları primleri işsizlik sigortası fonundan karşılanacak.

 

Örneğin Ahmet Bey, 3 yıldır kesintisiz olarak çalıştığı işyerindeki işinden işveren tarafından 31 Ekim 2020 tarihinde çıkartılır, 1 Şubat 2021 tarihinde yeni bir işe girer ve bu işte 1 Şubat 2022 tarihine kadar çalışırsa, Ahmet Bey’in Kasım Aralık ve Ocak aylarına ait 90 günlük uzun vadeli sigorta kolları primi işsizlik sigortası fonundan ödenecektir. Bu sayede Ahmet Bey’in emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısı 90 gün artacağı gibi, malulen emeklilik ya da geride kalanlara ölüm aylığı bağlanması için gerekli prim ödeme gün sayısının doldurulması da mümkün olabilecektir. Bu nedenle düzenlemeden yararlanmak için yalnızca sigortalılara değil, sigortalıların hak sahiplerine de talep hakkı tanınması söz konusu olacaktır.

 

Düzenlemenin amacı işsizlik ödeneği alan kişilerin en fazla 90 gün iş ve mesleklerinden uzak kalarak yeniden bir iş bulmalarının teşvik edilmesi. Bu sayede kişilerin işsizlik ödeneği alırken daha aktif bir şekilde iş aramaları sağlanabilecek ve bir iş bulmaları halinde işsizlik ödeneği aldıkları sürede yaşadıkları prim kaybının telafi edilmesi söz konusu olacaktır. Bu düzenleme özellikle emeklilik için yaşı doldurmuş ancak prim günü eksiği olan kişilerde etkili olacaktır. Bunun yanında sigorta kollarından sağlanacak yardımları hak etmek için gerekli prim ödeme gün sayısının doldurulması için 90 güne kadarki primlerin ödenmesi gerekliliği doğduğunda bu düzenlemenin önemi artacaktır.