Uluslararası Sendika Konfederasyonu (ITUC)

TEKGIDA-İŞ SENDİKA AKADEMİSİ

Günümüzde Türkiye’den Türk-İş, DİSK, Hak-İş ve KESK’in üyesi bulunduğu Uluslararası Sendika Konfederasyonu (USK, International Trade Union Confederation – ITUC) 2006 yılında Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (UHİSK/ICFTU) ile Dünya Emek Konfederasyonu’nun (DEK/WCL) birleşmesiyle oluştu.

Uluslararası sendikacılık hareketine ilişkin bir önceki raporumuzda, 1991 yılına kadarki gelişmeler özetlenmişti. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından 2006 yılında Uluslararası Sendika Konfederasyonu’nun kurulmasına kadarki dönemde, Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu ve Dünya Emek Konfederasyonu ayrı varlıklarını sürdürdüler.

UHİSK İÇİNDEKİ GELİŞMELER

UHİSK’nın 15. Dünya Kongresi, 17-24 Mart 1992 tarihlerinde Venezuela’nın başkenti Karakas’ta toplandı. Genel kurulda, UHİSK genel sekreterliğine İtalya’dan Enzo Friso, başkanlığa Barbadoslu C.LeRoy Trotman seçildi. Enzo Friso 1994 yılı Aralık ayında istifa etti ve yerine İngiltere’den Bill Jordan atandı.

Bill Jordan’ın İngiltere’deki Ortak Dava (Common Cause) adı verilen gizli bir yapılanmada olduğu ileri sürüldü. “Ortak Dava” (“Common Cause”), İngiltere silahlı kuvvetleri mensuplarını, Muhafazakâr Parti yöneticilerini ve bazı sendika yöneticilerini bir araya getiriyordu. Ortak nokta, anti-komünizmdi. 1950’li yıllarda oluşturulan Ortak Dava, 1990’lı yıllarda varlığını sürdürüyordu. “Ortak Dava”, sendikacılığı daha fazla etkileyebilmek amacıyla, 1956 yılında Endüstriyel Araştırma ve Bilgi Hizmetleri (IRIS: Industrial Research and Information Services) isimli bir yapı oluşturdu. 1963 yılındaki Muhafazakâr Parti Hükümeti IRIS’e, istihbarat örgütünün bütçesinden 40 bin Sterlin yardımda bulundu. Bu çalışmanın amacı, sendikalardan komünistlerin temizlenmesiydi. IRIS, Shell gibi özel sektör kuruluşlarından da para aldı.

UHİSK’nın 16. Dünya Kongresi 25-29 Haziran 1996 günleri Belçika’nın başkenti Brüksel’de toplandı. Genel kurulda genel sekreterliğe Bill Jordan, başkanlığa C.LeRoy Trotman yeniden seçildi.

UHİSK’nın 1997 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen Yönetim Kurulu toplantısında da Türkiye’den Hak-İş ve KESK üyeliğe kabul edildi.

31.12.2003 itibariyle UHİSK’ya bağlı örgütlerin üye sayısının 151.355.151 olduğu belirtiliyordu. Türkiye’den TÜRK-İŞ 250.000, DİSK 100.000, HAK-İŞ 325.000 ve KESK de 404.489 üye bildirmişti.

2005 yılı Haziran ayında UHİSK, 154 ülke ve bölgedeki 234 üye örgüt aracılığıyla 145.292.338 işçiyi temsil ettiğini ileri sürüyordu.

Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun 18. Kongresi 5-10 Aralık 2004 günleri Japonya’da Miyazaki’de toplandı. Genel Kurulun en önemli gündem maddesi, bu örgütle Dünya Emek Konfederasyonu’nun (WCL) birleşmesi konusuydu.

Genel kurulda 15 konuda karar kabul edildi. Kararlarda şu noktalar dikkat çekiyor:

-Özelleştirme karşıtı bir karar yoktu.

-IMF ve Dünya Bankası’na cepheden karşı çıkan bir tavır söz konusu değildi; “Dayanışmayı küreselleştirmek, Gelecek İçin Küresel Sendika Hareketinin İnşası” kararında, IMF, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü gibi kuruluşların neo-liberal politikalar izlediğinden yakınılıyor; “Küreselleşme, İnsan Onuruna Yaraşır İş ve Sürdürülebilir Kalkınma” kararında ise, IMF ve Dünya Bankası’nın gelişmekte olan ülkelere mali yardımının “işçi karşıtı ve yoksullar karşıtı yapısal uyum programlarının uygulanmasına bağlı kılınması eleştiriliyordu.

-2003 yılında Irak’ın ABD ve İngiliz güçleri tarafından işgali konusunda, AB’nin politikaları doğrultusunda bir tavır vardı. “Barış İçin Uluslararası Sendikal Eylem ve Birleşmiş Milletler ’in Rolü” başlıklı kararda, ABD’nin adı verilmeden, Birleşmiş Milletler kararı olmaksızın başlatılmış bulunan “savaş” lanetleniyor. Ancak, ABD’nin işgali, bağımsızlığı ve demokrasiyi yok etmesi, yaptığı işkenceler ve Felluce katliamı gibi konular ele alınmıyor; bağımsızlık talep edilmiyordu.

UHİSK Yönetim Kurulu’nun üye örgütlere gönderdiği 28 Haziran 2005 tarihli yazısına göre, UHİSK’nın Türkiye’deki üyeleri ve diğer ülkelerde üyesi önemli sendikal merkezler ve bunların üye sayıları aşağıda sunulmaktadır:

Arjantin

Confederación General del Trabajo de la República Argentina (CGT) (4 401 023 üye)

Avustralya

Australian Council of Trade Unions (ACTU) (1 866 000 üye)

Avusturya

Österreichischer Gewerkschaftsbund (ÖGB) (1 385 200 üye)

Belçika

Fédération Générale du Travail de Belgique (FGTB) (1 092 870 üye)

Centrale générale des Syndicats libéraux de Belgique (CGSLB) (233 000 üye)

Brezilya

Confederaçâo Geral dos Trabalhadores (CGT) (1 200 000 üye)

Força Sindical (FS) (1 476 025 üye)

Central Única dos Trabalhadores (CUT) (1 500 000 üye)

Kanada

Canadian Labour Congress / Congrès du travail du Canada (CLC-CTC) (1 500 000 üye)

Confédération des Syndicats Nationaux (CSN) 280 000

Danimarka

Landsorganisationen i Danmark (LO) (1 369 198 üye)

Funktionaerernes og Tjenestemaendenes Faellesrad (FTF) (359 706 üye)

Akademikernes Centralorganisation (AC) (166 249 üye)

Finlandiya

Suomen Ammattiliittojen Keskusjärjestö (SAK) (1 010 000 üye)

Confederation of Unions for Academic Professionals in Finland (AKAVA) (305 080 üye)

The Finnish Confederation of Salaried Employees (STTK) (430 996 üye)

Fransa

Confédération Générale du Travail – Force Ouvrière (CGT-FO) (800 000 üye)

Confédération Française Démocratique du Travail (CFDT) (817 934 üye)

Union Interprofessionelle de la Réunion (UIR- CFDT) (15 136 üye)

Almanya

Deutscher Gewerkschaftsbund (DGB) (7 200 000 üye)

İngiltere

Trades Union Congress (TUC) (6 422 330 üye)

Hindistan

Hind Mazdoor Sabha (HMS) (5 350 441 üye)

Indian National Trade Union Congress (INTUC) (6 820 170 üye)

İtalya

Confederazione Italiana Sindacati Lavoratori (CISL) (4 260 937 üye)

Unione Italiana del Lavoro (UIL) (1 823 758 üye)

Confederazione Generale Italiana del Lavoro (CGIL) (5 286 973 üye)

Japonya

Japanese Trade Union Confederation (JTUC- RENGO) (6 595 000 üye)

Hollanda

Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) (1 219 572 üye)

Norveç

Landsorganisasjonen i Norge (LO) (842 485 üye)

Confederation of Vocational Unions – YS (YS) (200 232 üye)

Rusya Federasyonu

All-Russian Confederation of Labour (VKT) (1 270 900 üye)

Federation of Independent Trade Unions of Russia (FNPR) (28 000 000 üye)

The Confederation of Labour of Russia (KTR) (1 250 000 üye)

İspanya

Eusko Langileen Alkartasuna Solidaridad de (110 000 üye)

Trabajadores Vascos (ELA-STV – Basque Country) Unión General de Trabajadores (UGT) (738 000 üye)

Confederación Sindical de Comisiones Obreras (CC.OO.) (800 000 üye)

İsveç

Landsorganisationen i Sverige (LO) (1 614 487 üye)

Tjänstemännens Centralorganisation (TCO) (1 060 754 üye)

Swedish Confederation of Professional Associations (SACO) (405 000 üye)

Türkiye

Confederation of Turkish Trade Unions (TÜRK-İŞ) (330 000 üye)

Devrimci Isçi Sendikalari Konfederasyonu (DİSK) (100 000 üye)

Confederation of Turkish Real Trade Unions (HAK- İŞ) (325 000 üye)

Kamu Emekçileri Sendikalari Konfederasyonu (KESK) (404 489 üye)

A.B.D.

American Federation of Labor and Congress of Industrial Organizations (AFL-CIO) (10 602 056 üye)

DÜNYA EMEK KONFEDERASYONU

Dünya Emek Konfederasyonu birleşme öncesinde 113 ülkede 26 milyon işçiyi temsil ediyordu. Dünya Emek Konfederasyonu’nun ve bağlantılı uluslararası işkolu federasyonlarının Türkiye’de üyesi yoktu. Dünya Emek Konfederasyonu ile bağlantılı işkolu federasyonları aşağıda sunulmaktadır:

– Memurlar Uluslararası Federasyonu (INFEDOP)

– Dünya Öğretmenler Konfederasyonu (WCT)

– Uluslararası Ulaştırma İşçileri Sendikaları Federasyonu (FIOST)

– Uluslararası Tekstil ve Giyim Federasyonu (IFTC)

– Dünya İnşaat ve Ağaç İşçileri Sendikaları Federasyonu (WFBW)

– Dünya Büro İşçileri Federasyonu (WFCW)

– Dünya Tarım ve Gıda İşçileri Federasyonu (WFAFW)

– Dünya Endüstri İşçileri Federasyonu (WFIW)

– Dünya Profesyonel Sporcular Federasyonu (AICPRO-SPORTA)

ULUSLARARASI SENDİKA KONFEDERASYONU

UHİSK ve DEK kongreleri Viyana’da toplanarak kendilerini feshetti ve Uluslararası Sendika Konfederasyonu (USK), 1 Kasım 2006 tarihinde Viyana’da yapılan kongrede kuruldu. USK kurulduğunda, 156 ülke ve bölgede 304 üye sendikada örgütlü 168 milyon işçiyi temsil ettiğini ileri sürüyordu.

USK, o tarihe kadar UHİSK ve DEK içinde yer almamış bazı örgütleri de üye yaptı. Bunların en önemlileri Fransa’da Genel Emek Konfederasyonu (CGT, 664.350 üye), Kolombiya’da Central Unitaria de Trabajadores (CUT, 550.000 üye), Arjantin’de Central de los Trabajadores Argentinos (CTA, 300.000 üye), Polonya’da Ogolnopolskie Porozumienie Zwiazkow Zawodowych (OPZZ, 551.714 üye) ve Nepal’de Nepal Sendikaları Genel Federasyonu (GEFONT, 440.712 üye) idi.

Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki sendikal merkez olan ve yaklaşık 150 milyon üyesi bulunan Tüm Çin Sendikalar Federasyonu (ACFTU) ile bir ilişki kurulmadı.

USK genel sekreterliğine, UHİSK genel sekreteri Guy Ryder getirildi. Guy Ryder, daha sonraki yıllarda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) genel müdürü oldu. Guy Ryder, bu birleşmeyle ilgili olarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Omuzlarımızda büyük bir sorumluluk ve tarihin ciddi ağırlığı var. USK, birlikte, birleşmiş olarak, güçlü bir şekilde bizi bugünlere kadar getiren ve bizi birlikte çok daha ötelere götürecek olan toplumsal adalet, özgürlük, eşitlik ve barış ideallerinin inşasında üzerine düşeni yapacaktır.”

Buna karşılık, Dan Gallin tam tersi bir görüş ileri sürüyordu.

Dan Gallin, uluslararası sendikacılık hareketinde çok önemli bir isimdir. Gallin, 1965 yılından 1997 yılına kadar 32 yıl aralıksız olarak Uluslararası Gıda ve Bağlantılı İşler İşçileri Sendikaları Federasyonu’nun (IUF) genel sekreterliğini yaptı. Uluslararası düzeyde çok saygın bir yeri vardı.

Dan Gallin, birleşme görüşmeleri sürerken bu konuda önemli bir yazı yayınladı. (17 Ağustos 2004, “Not with a bang; but with a whimper: The ICFTU/WCL merger is no laughing matter”). Yazının başlığı ünlü şair T.S. Eliot’un (1888-1965) 1925 yılında yazdığı “Boş Adamlar” şiirinden alınmıştı.

Dan Gallin bu yazısında uluslararası sendikal örgütlerin birleşmesiyle dalga geçiyordu. “ICFTU son on yıllar boyunca hangi önemli mücadeleyi başlattı? WCL böyle bir şey yaptı mı? ETUC ciddi bir mücadele örgütledi mi?” diye soruyor ve kocaman bir “Hayır” yanıtı veriyor. “Bu örgütlerin herhangi biri toplumumuzda hâkim olan güç yapılarını ciddi bir biçimde sıkıntıya sokan bir iş yaptı mı?” diye soruyor, yine “hayır” yanıtını veriyor. ETUC’un finansmanında Avrupa Komisyonu’nun (Avrupa Birleşik Devletleri’nin hükümetinin) rolünü hatırlatıyor; bu örgütlerin IMF ve Dünya Bankası ile yaptığı görüşmeleri sert biçimde eleştiriyordu. Bu örgütlerin güç gösterisi için üye sayılarını belirttiklerini söylüyor, ancak işçilerin çoğunun bu örgütlerin adını bile bilmediğini hatırlatıyordu. ICFTU’ya bağlı örgütlere üye işçi sayısı 151 milyon; WCL’ye bağlı örgütlerin üye sayısı 26 milyondu. Bu iki örgütün birleşmesiyle ilgili olarak da şöyle diyordu: “151 kere sıfır, sıfırdır; 26 kere sıfır sıfırdır; sıfır artı sıfır, eşittir sıfırdır.”

USK’nın kuruluş kongresi birinci kongre kabul edildi. Örgütün ikinci kongresi 21-25 Haziran 2010 tarihlerinde Kanada’da Vancouver kentinde; üçüncü kongresi 18-23 Mayıs 2014 tarihlerinde Almanya’da Berlin’de ve dördüncü kongresi de 2-7 Aralık 2018 günleri Danimarka’da Kopenhag kentinde toplandı.

USK’nın 2014 yılındaki üçüncü kongresinde, Türk-İş, Hak-İş, DİSK ve KESK tarafından verilen “Türkiye’de Neo-Liberal Politikaların Sonucu: Soma’da Endüstriyel Cinayet” kararı kabul edildi.

USK’nın kongreler arasındaki en yetkili organı olan ve 70 üyeden oluşan Genel Konsey, 15-17 Ekim 2019 günleri Brüksel’de yaptığı toplantıda “Türkiye’nin Suriye’ye Saldırısına İlişkin Kararı” kabul etti. Bu kararda şöyle deniyordu: “USK Genel Konseyi, Türkiye’nin Kürt halkına saldırmak için Suriye’ye saldırmasını, şimdiden düzinelerce insanın öldürülmesini ve on binlercesinin yerinden edilmesini lanetlemektedir. Saldırı, ABD Başkanı Donald Trump’ın, ‘İslam Devleti’ denen yapıyı yenmede yararlı olan Kürt halkını terk etme kararının ardından başlatıldı.”

USK’nın internet sitesinde üyeliklere ilişkin son bilgi 2019 yılı Kasım ayına ilişkindir. Bu verilere göre, USK’ya Türkiye’den Türk-İş (820 bin üye), Hak-İş (655 bin üye), KESK (200 bin üye) ve DİSK (30 bin üye) bağlıydı. Diğer bazı ülkelerdeki sendikaların toplam üye sayıları şöyleydi:

Arjantin (5,3 milyon), Avustralya (1,2 milyon), Avusturya (1,1 milyon), Belçika (3,4 milyon), Brezilya (10,4 milyon), Kanada (1,9 milyon), Danimarka (1,6 milyon), Finlandiya (2,0 milyon), Fransa (2,0 milyon), Almanya (6,0 milyon), İngiltere (5,6 milyon), Hindistan (46,8 milyon), İtalya (12,0 milyon), Japonya (6,7 milyon), Hollanda (1,3 milyon), Norveç (1,5 milyon), Rusya Federasyonu (22,2 milyon), Güney Afrika (2,7 milyon), İspanya (2,0 milyon), İsveç (3,6 milyon), Türkiye (1,7 milyon), Ukrayna (4,9 milyon), ABD (8,4 milyon).

USK’ya göre, bu tarihte 163 ülkede faaliyet gösteren 332 üye örgütte 200.182.174 üye bulunuyordu.

2020 yılında Uluslararası Sendika Konfederasyonu’nun toplam geliri 16,7 milyon Euro idi. Bu miktarın 12,9 milyon Euro’luk bölümü aidat gelirleri, 2,4 milyon Euro’luk bölümü “dış proje fonları” idi. 2020 yılı toplam giderleri ise 17,0 milyon Euro olarak gerçekleşti. Bu miktarın 9,6 milyon Euro’luk bölümü USK büro ve personel giderlerinden oluşuyordu.

Uluslararası Sendika Konfederasyonu ile bağlantılı küresel sendika federasyonları şunlardır:

İnşaat ve Ağaç İşçileri Enternasyonali (BWI)

Eğitim Enternasyonali (EI)

Gazeteciler Uluslararası Federasyonu (IFJ)

Uluslararası Sanatlar ve Eğlence İttifakı (IAEA)

IndustriALL Küresel Sendika

Uluslararası Taşıma İşçileri Federasyonu (ITF)

Uluslararası Gıda, Tarım, Otel, Restoran, Yemek Hizmetleri, Tütün ve Bağlantılı İşler İşçileri Örgütleri Uluslararası Birliği (IUF)

Kamu Hizmetleri Enternasyonali (PSI)

UNI Küresel Sendika