Emeğin Gücü, Emekçinin Yanındayız...
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
TEKGIDA-İŞ SENDİKASI
ANADOLU ETAP
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
ANADOLU ETAP
ATAKEY
FELDA IFFCO
PERFETTİ VAN MELLE
KRAFT HEİNZ
SAFE SPİCE
SAGRA
İZTARIM
DOĞANAY
KESKİNOĞLU
BARRY CALLEBAUT
BEL KARPER
Cargill
Doğadan
Tarım Kredi Birlik
Bolez Piliç
Badem Su
İzmir Su
Elmacık Atasu
Sek_Süt
Yudum_Yag
ORYANTAL TÜTÜN PAKETLEME
Olin_Yag
NuhunAnkaraMakarnasi
Nestle_Su
Pinar
Savola
Pepsi
Tuborg_Bira
Nestle cereals
Yepaş Ekmek
Yesaş
Mey
Nestle
Mauri_Maya
Lipton_Dosan
Mondelez
TtlTutun
TrakyaBirlik
Tat
Tamek
Sırma Su
Sunel
KristalYag
Knorr_Besan
Kent_Cadbury
Efes
ELİT Cikolata
Erikli_Su
Eti
Evyap
Ferrero
Filiz Makarna
Timtas
Kavaklıdere
ibb kent ekmek
Hayat Su
Haribo
Frito Lay
BAT
Barilla_Makarna
Banvit
Aroma
Ankara Fırınları
Akmina
Alpin Su
Bimbo QSR
Bolca Mantı
BUNGE YAĞ
Chipita Gıda Üretim A.Ş.
Coca Cola
Damla Su
Danone
Dr Oetker
Agthia
02 Nisan 2012
DIŞ BORCUN ÇOĞU SANAYİ DIŞI SEKTÖRÜN…

Küresel krizin etkisinin en ağır hissedildiği 2009’da yüzde 5’e yakın küçülen ve ardından 2010’da yüzde 9’a yakın ve 2011’de de yüzde 8 dolayında büyüyen ekonominin ana rüzgârının dış kaynak olduğunu biliyoruz

DIŞ BORCUN ÇOĞU SANAYİ DIŞI SEKTÖRÜN…

       Küresel krizin etkisinin en ağır hissedildiği 2009da yüzde 5e yakın küçülen ve ardından 2010da yüzde 9a yakın ve 2011de de yüzde 8 dolayında büyüyen ekonominin ana rüzgârının dış kaynak olduğunu biliyoruz. Ve yine biliyoruz ki, bu dış kaynağın üç türünden doğrudan yabancı sermaye çok cılız akarken borsaya ve devlet kâğıtlarına gelen sıcak para en önemli dış kaynak. Aynı ölçüde olmasa da dışarıdan, bankalardan, az da olsa resmi kurumlardan sağlanan dış krediler de önemli.

       2011 sonunda bulunabilen dış kredilerle birlikte Türkiyenin dış borç yükü 306.5 milyar doları geçmiş bulunuyor. Bu tutar 2010un sonunda 292.3 milyar dolardı. Yani, 1 yılda dış borç stokunun yüzde 5 artarak 14.3 milyar dolar arttığı anlaşılıyor.

       Dış borç, kamunun ve özel sektörün (daha çok özel bankaların) dışarıdan faiz karşılığı buldukları kaynak demek. Türkiyenin toplam dış borcunda 2002ye kadar kamu sektörü üçte iki paya sahipti.. Öyle ki, 2003 yılında dış borç toplamı 144 milyar dolar iken borçların üçte biri özel sektöründü. 2001 krizini aşabilmek için kamu sektörü, borcu, ağırlıkla IMFden almıştı. AKP iktidarı, IMF borcunu, kamu maliyesini sıkarak sosyal devleti ufaltarak geri ödemeye başladı. Bu arada AKP döneminde esas borçlanan özel sektör oldu. 2007 yılında dış borç stoku 250 milyar dolara yaklaşırken özel sektörün payı üçte ikilik büyüklüğe ulaştı. Bu, AKP iktidarının birinci döneminde dış borç stokunun 100 milyar dolar birden artarak yüzde 74 kabarması demekti.

       Krizin ayak seslerinin duyulduğu 2008in ikinci yarısında dış borç bulmada güçlükler baş gösterdi. Yine de 2008in sonunda dış borç stoku 280 milyar doları bulmuş ve o yılın milli gelirinin yüzde 38ine yakın gerçekleşmişti. Kriz yılı 2009’da dış kaynak bileşiminde dış borcun payı biraz daha geriledi ve dış borç stoku 269 milyar dolara düştü. 2009un ikinci yarısından sonra sıcak paranın akışı ile hareketlenen büyüme, dış bankaların temkinli davranışını da yumuşattı ve yeniden dış kredi muslukları açıldı. 2010 biterken dış borç stoku 290.3 milyar dolara, milli gelirin de yüzde 39.9una ulaştı. Dış kredi muslukları açılmıştı ama daha çok kısa vadeli olanlar Nitekim kısa vadelilerin toplamdaki payı yüzde 27 gibi önemli bir orana sıçramış bulunuyordu.

       2011’de dış borçlar 14.3 milyar dolar artarak 306.5 milyar dolara çıktı. Bu, yine milli gelirin yüzde 40ı gibi bir büyüklük demek. Kısa vadelilerin payı da yine yüzde 27 dolayında.

       Dış borçlanma, son 10 yıldır özel sektörün riski. Özel sektörün hangi kesimleri dışarıdan borçlanıyor, kredi bularak çarkını döndürüyor? Bu sorunun yanıtı, sanayi dışı kesimlerin ağırlıkla borçlananlar olduğunu bize söylüyor. Nitekim, uzun vadeli özel sektör borcu olan 127 milyar dolarlık yükün sektörlere dağılımına bakıldığında dış borçlanmanın sadece yüzde 18ini imalat sanayinin yaptığını görüyoruz.

 

       İmalat sanayinde gıda, metal, tekstil, elektrikli eşya ve otomotiv sanayii firmalarının dış kredi kullandıkları anlaşılıyor. Enerji ve madencilik gibi diğer üretken sektörlerin dış kredi kullanımı da yüzde 9da kalıyor. Böylece geniş anlamda sanayi kesiminin dış kredi kullanımı yüzde 27yi ancak buluyor. Buna karşılık, sanayi dışı kesimin dış borç yükündeki payının yüzde 73ü bulması, Türkiye ekonomisinin çarpılmış profilini bir kez daha gözler önüne seriyor.

       Dış borç stokunda bankaların payı üçte bire yakın. Bankaların bu kaynağı, ağırlıkla tüketici kredisi olarak kullandırdığını biliyoruz.

       İkinci sırada ise dönemin yıldızı inşaat ve gayrimenkul sektörü var. İstanbul ağırlıklı olmak üzere büyük kentleri gökdelenler, konut siteleri, AVMler, otel yatırımları ile doludizgin betonlaştıran bu sektör, dış borçlarda imalat sanayi kadar bir ağırlığa sahip görünüyor.

       Dışarıdan borçlanmalarda üçüncü sırada ulaştırma ve haberleşme sektörü var. Bu kalemde de THYnin ve diğer özel sektör havayollarının dış borçlanmasından, ayrıca telefon firmalarının borçlanmalarından söz etmemiz gerekir.

       Dış borç kullananların kâbusu döviz kurundaki şoklar. Kurda ani artışlar, dış kredi kullananları altüst eder. 1980, 1994 ve 2001 krizlerinde yaşanan böyle şoklar, birçok firma ve bankayı yıktı, bitirdi. Çoğunda da enkaz devletin kucağından topluma ödettirildi. Bugün de döviz kuruna Merkez Bankasının faiz yükselterek ve rezervden döviz satarak müdahalesinin altında, bu borç riskini sırtlanmış spekülatif kâr meraklısı kesimleri koruma, kollama kaygısı yatıyor.

 

       (*) Gazetemiz yazarlarından Hüseyin Başın anısı önünde saygı ile eğiliyorum.

DİĞER HABERLER
GÜNÜMÜZDEKİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNDE YILLIK ÜCRETLİ İZİN
GÜNÜMÜZDEKİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNDE YILLIK ÜCRETLİ İZİN

Türkiye’de ücretli çalışanlara yıllık ücretli izin önce 1926 yılında kabul edilen 788 sayılı Memurin Kanunu (Resmi Gazete, 31.3.1926) ile memurlar için getirildi.

BU ZAMLA SEPET DOLMAZ
BU ZAMLA SEPET DOLMAZ

Yeni yılda Cumhurbaşkanı’nın maaşı 55 bin TL, asgari ücretlinin maaşı ise yalnızca 5 bin 102 lira artacak. Cumhurbaşkanı aldığı zamla alışveriş sepetini 48 kez, asgari ücretli ise yalnızca dört kez doldurabilecek.

2025 YILINDA DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ (IV)
2025 YILINDA DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ (IV)

CHP genel Başkanı asgari ücrete zam değil, “indirim yapıldı” diyor. Herkes bu durumu bizzat yaşayarak görüyor. Ancak eğer matematiksel olarak hesaplarsak, daha inandırıcı olacaktır.

2025’İN İLK 6 AYI ÇOK ZORLU GEÇECEK
2025’İN İLK 6 AYI ÇOK ZORLU GEÇECEK

Asgari ücret için 2025’te özellikle ilk 6 ay çok zorlu geçecek.