Araştırmalara göre, yatırımcılar BES´i toplumsal güvenliğin tamamlayıcısı olmaktan çok, bir birikim aracı olarak kendilerini para biriktirmeye zorlamak ve acil durumlar için para sahibi olmak için bir araç olarak görüyorlar. Bu nedenle emeklilik planlarının adları da pazarlama mantığıyla konmuş, örneğin ´mutlu birikimler planı´.

Konuyu kimi hususlarla toparlıyoruz. Türkiye’deki BES yatırımcılarının fon tercih dağılımı şöyle: yüzde 53.8 tahvil-bono (düşük risk); yüzde 7.3 pay senedi (yüksek risk).
Araştırmalara göre, yatırımcılar BES’i toplumsal güvenliğin tamamlayıcısı olmaktan çok, bir birikim aracı olarak kendilerini para biriktirmeye zorlamak ve acil durumlar için para sahibi olmak için bir araç olarak görüyorlar. Bu nedenle emeklilik planlarının adları da pazarlama mantığıyla konmuş, örneğin ‘mutlu birikimler planı’.
Fonların bu yılki ilk 9 aylık başarımına bakarsak, 215 fonun 63’ü kaybettirmiş; 25 fonun getirişi yüzde 1’in altında kalmış; 215 fonun sadece 25 tanesi (yüzde 10) enflasyonun üstünde getiri sağlamış. Fonun riske göre getirişi anlamında Sharpe indeksi gibi ölçütlerle bakarsak, iş daha da mafiş!
Paralar uçuyor? Nereye mi? Attaya! Ah, onu daha öğrenemediyseniz, tek tel saçı kalan kelin berberin saç tarama sırasında sorduğu ‘sağa mı sola mı’ sorusuna verdiği yanıt sizin için de geçerli: bırakın dağınık kalsın!
Bir emeklilik şirketi yöneticisi Meral Eredenk bakın ne demiş: "Ekonomik konjonktürün (koşullar demek istiyorM.B.) sürekli değiştiği ve durağanlıktan uzak piyasalarda (sanki tersi durumlara piyasa denirmiş gibi-M.B.) katılımcıların sisteme yatırdıkları katkı paylarından da daha fazla getiri elde edebilmek için fonlarını aktif olarak yönetmesi ve yatırım araçlarını risk algıları çerçevesinde iyi seçmesi gerekiyor. (Yani bu fon yöneticilerinin yüzde 90’ının yapamadığını yapabilecek bir finansal okuryazarlık ve beceri yeteneğine ulaşması gerekecek, ölme eşeğim ölme!-MB). Ancak ülkemizdeki finansal okuryazarlık oranının düşük olması, bu noktada etkin bir yönetim yapılmasının önüne geçiyor." Bu söz kime acaba, kendi yöneticileri olan bu yüzde 90’a mı, yoksa Zonguldak’taki maden işçisine mi ?
Bir Amerikan yaşam tarzı ilkesini anımsayalım: People Pays Principle (Halk Öder İlkesi!). Kapitalizmde zararları daima halk, başta da emekçiler öder. Örneğin, BES dizgesinde bir emekçi emeklilik gelirini garanti altına mı almak istiyor? O zaman da Hayat Sigortaları kapsamında bir irat (gelir) sigortası yaptıracak, BNP Paribas Cardiff Emeklilik bunu halkımıza sunacakmış. Bu sigorta için de ayrıca prim ödenecek elbette ki. Bu ayrı bir risk.

İslami finans ve BES
Erzincan Üniv. İlahiyat Fakültesi’nden Doç. Dr. İshak E. Aktepe, BES fonlarında yer alan yatırım araçlarına göre dinen caiz olup olmayacağına karar verilmesi gerektiğini açıklamış. Aktepe, özellikle İslami finans kuruluşlarında açılacak katılım hesapları, katılım endeksine uygun hisse senetleri, altın, özellikle sukuk, kira sertifikası gibi İslami finans senetleri ve devlet katkısının caiz olduğunun üzerinde duruyor. Devletin bu katkıyı yaparken, içine çeşitli suçlara ait cezalarda tahsil edilen gecikme faizi kaynağını kullanmadığını varsayıyordur mutlaka!
Örneğin Asya Emeklilik Hayat Alternatif Katkı Emeklilik Yatırım Fonu, bu bağlamda bir stratejik konumlanmaya girmiş: Emekliliğiniz hayırlı olsun!

Alt yapı yatırımları ve BES
OECD raporlarından da yararlanarak kimi kapitalist danışmanlık (Llewellyn Consulting) ve BES kuruluşları (Pensions Insurance Corporation), BES dizgesinde biriken fonların alt yapı yatırımlarına fon kaynağı bulunmasında kullanılabileceğini vurguluyor ve talep ediyorlar. Boğaz’a tüp geçidin emekçilerin BES birikimleriyle yapıldığını düşünsenize! Bir deprem ve tüp geçit yok. Emekçilerin fon aldığı hem BES şirketi ve hem de sigorta şirketi batıyorlar, birikimler de uçuyor! Kader be, ne etcen?

Sonsöz
Sendikaların ve temsil ettikleri emekçi kesimlerin salt iktisadi mücadele verme ve partiler üstü kalmak adına siyasete fazlaca bulaşmama mantıkları, onları kıdem tazminatı mücadelesinde de yeni liberalizm bağlamındaki BES tehlikesini görmelerini engelleyebilmekte, konu ele alınmamaktadır. Bu nedenle emekçiler kıdem tazminatı mücadelesinde salt gitmekte olanı değil, gelmekte olanı da (BES’i) görüp, sınıfnı(ı) bilip, safa gelmeli! Şimdi hemen!