4 AYLIK ENFLASYON ÜCRET-MAAŞ ZAMLARINI ŞİMDİDEN YUTTU
İlk 4 ayda yüzde 5´i bulan enflasyon, yüzde 5´lik ücret-maaş yıllık zamlarını yakaladı bile. TCMB´nin hedefinin gerçekleşmesi için, 4 ayda yüzde 5 artan fiyatların, sonraki 8 ayda yüzde 2,5´te kalması gerekiyor. Enflasyonda beklenti yüzde 10
Öngörülerin üstünde, yüzde 1,3 oranında artan nisan ayı tüketici fiyatları, sonraki aylardaki artışların seyri konusunda da moral bozdu. Yüzde 5 enflasyon hedefini yüzde 7,6’ya revize eden Merkez Bankası’nın hazirandan itibaren fiyatların artış hızının tempo kaybedeceğini öne sürmesi gerçekçi bulunmuyor.
İlk 4 ayda yüzde 5 dolayında artan fiyatların, Merkez Bankası hedefi olan yüzde 7,6 ile yılı tamamlaması için, kalan 8 ayın toplamında yüzde 2,5 artışta kalması gerekiyor. Genel gelişmeler bunun pek de mümkün olmayacağı yönünde. 2011’de mayıs-aralık dönemi artışları yüzde 8’i bulurken izleyen iki yılda da sırasıyla yüzde 3 ve yüzde 4,2 olarak gerçekleşti. 2014’ün kalan 8 ayında yüzde 2,5 fiyat artışının pek mümkün olmayacağını belirten piyasa gözlemcileri, özellikle kurak geçen yılda artan gıda fiyatlarına ve ertelenmiş doğalgaz ve elektrik fiyatlarına dikkat çekiyorlar.
ÜCRETLER
Yıllık enflasyonun yüzde 10 bandına doğru seyretmesi, yüzde 5-6 hedef enflasyona göre zam almış ücret, maaş ve emekli gelirlerinin çift haneli enflasyonun altında kalması, bu da önemli bir alım gücü kaybına uğranılması anlamına geliyor. İlk 4 ayın yüzde 5’lik enflasyonu, alınmış ücret-maaşlarını yakaladı bile. Özellikle haziran ayından başlayarak memur maaşlarında ve emekli maaşlarında enflasyondaki sapmayı dikkate alan düzenlemeler yapılması, kamu sendikalarının, emekli örgütlerinin gündemine geliyor. Revizyonun asgari ücreti de kapsaması bekleniyor.
GIDA
Aile bütçesinde yüzde 25’e yakın payı olan gıda-içecek fiyatları Nisan 2013-2014 döneminde yüzde 13,2 arttı. Özellikle patates ve bakliyat fiyatlarının son 12 ayda büyük artışlar gösterdiği dikkat çekiyor. Patatesteki fiyat artışı son 12 ayda yüzde 166’yı buldu. Fasulye, pirinç ve diğer bakliyattaki artışlar da olağan dışı boyutlarda. Kuru fasulyedeki 12 aylık artış yüzde 75’i bulurken pirinçteki artış da yüzde 42’yi geçti. Kurak bir iklimin sürdüğü 2014 koşullarında tüketici fiyatlarında en büyük tehdit sebze-meyve ve et fiyatlarından bekleniyor.Fiyatların yaz aylarında bile çift hanenin alüna düşmemesinden endişe ediliyor.
ULAŞTIRMA
Yıllık bazda en yüksek fiyat arüşı yüzde 13,8 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti. Aile bütçelerinde yüzde 15,5 payla üçüncü sırayı alan ulaştırma harcamalarında otomobil fiyadarı yüzde 30 arüş ile dikkat çekerken vapur fiyatları son 1 yılda yüzde 23, uçak bileti fiyatları da yüzde 22 arttı. Yıllık yüzde 107’ye yaklaşan enflasyonda, aile bütçesinde yüzde 16,4 payı olan konut harcamalarında fiyat arûşının yüzde 5’in alûnda kalması dikkat çeleri. Kira artışlarının düşük seyrinin bu artışta etidli olması kadar, ertelenen doğalgaz, elektrik zamlarının da bu grubun fiyat arûşının düşük seyrinde etidli olduğu gözleniyor.
Türkiye Enflasyonda İlk Beşte
CNBC’nin yaptığı derlemeye göre, Türkiye, yeni enflasyon rakamları ile enflasyonu en yüksek ülkeler arasında ilk beş sırada yer aldı. En yüksek enflasyon oranı yüzde 57,3 ile Venezuela’da ve yüzde 19,70 ile iran’da görülürken, Türkiye yüzde 9,38 enflasyonu ile Arjantin ve Mısır’ın hemen sonrasında yer alıyor.