2015 ekonomide devalüasyon yılı oldu. Türk lirası avro ve dolar karşısında yüzde 18 ile yüzde 23 arasında değer kaybetti. Milli gelir dolar karşısında yaklaşık yüzde 10 eridi. Kişi başına düşen gelir 10 bin doların altına indi

TÜRKİYE ekonomisi 2015 yılını Türk lirasında yaşanan değer kayıplarıyla geçirdi. TL’nin döviz karşısında zayıflamasına ekonomideki kırılganlık neden oldu. İç tüketim ve borçlanma ile sürdürülen büyümeye karşın, dolar bazında halk fakirleşti.

EYLÜL ZİRVELERİ

Yıla 2.34 TL’den başlayan dolar kuru Eylül ayında 3.07 TL ile zirveyi gördü. 2015’e 2.81 TL’den başlayan avro da aynı günlerde 3.45 TL’ye çıktı. Bu verilere göre Türk lirası dolar karşısında yüzde 23, avro karşısında da yüzde 18’i aşan oranlarda değer yitirdi. Borsa İstanbul’daki çöküş ise Aralık ayında yaşandı. Yıla 86 bin 400 seviyelerinin üzerinde başlayan endeks Aralık ayına geldiğimizde 69 bin 300 puana kadar geriledi. Borsada yüzde 20’ye yakın değer kaybı oldu.

GELİR ERİDİ

Ekonomi yılın ilk 9 ayında yüzde 4 büyüdü. Ancak bu TL bazında oldu. Dolar bazında baktığımızda ekonomi yüzde 9.3 oranında küçüldü. Yılın son üç ayına ilişkin veriler Mart ayında açıklanacak. Ancak son 4 çeyreği dikkate aldığımızda kişi başına düşen gelirin 9 bin 555 dolara indiği görülüyor. 2014 sonu ile kıyasladığımızda Türk halkı 835 dolar fakirleşti.

SICAK PARA KAÇTI

Yabancıların Türkiye’deki hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) bulunan fonlarında ise 1 Kasım seçimlerinden bu yana hızlı bir çakış olduğu görüldü. 1 Kasım-18 Aralık döneminde Türkiye’den çıkan net sıcak para 2.8 milyar dolan buldu. Yabancıların 2015 başında hisse senedi ve DİBS’te birikmiş 113 milyar dolardan fazla varlığı bulunuyordu. Bu tutar Aralık ayına geldiğimizde kurun yükselmesinin de etkisiyle 72 milyar dolara kadar geriledi. Merkez Bankası’nın rezervleri 95 milyar dolara kadar indi. Net rezervlerin ise 30 milyar doların altına indiği belirtiliyor.

BORÇLAR ARTTI

2014ün sonunda Türkiye’nin bir yıl içerisinde ödemesi gereken dış borç tutarı 166 milyar dolardı. Merkez Bankası’nın son olarak Ekim ayına ilişkin açıkladığı "Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri"ne göre 171.3 milyar dolara çıktı.

ENFLASYON YÜZDE 50 ÇIKTI

MERKEZ Bankası yılın ilk enflasyon raporu toplantısında 2015Tb enflasyonun yüzde 5.5 olacağını öngörmüştü. Ancak Ekim ayındaki yılın son enflasyon raporu toplantısında bu oran yüzde 7.9’a yükseltildi. Buna göre enflasyon tahmini yüzde 44 yukarı çekildi. Kasım ayında ise yıllık enflasyon yüzde 8.10 oldu. Aralık ayı verisi henüz açıklanmadı. Ancak bir sürpriz olup da eksi enflasyon görülmezse, hedef vüzde 50’nin üzerinde saDmıs olacak.

BORÇLANMA ekonomisinin iflası

AKP Hükümeti 2014 yılı sonunda 25 maddelik öncelikli dönüşüm programı ve eylem planlarını açıkladı. Ekonomide dönüşüm paketinin içeriğine baktığımızda AKP borçlanma ekonomisinin iflas ettiğini açıklıyordu. AKP’Iİ bakan ve milletvekilleri de çeşitli demeçlerinde üretim ekonomisi vurgusu yapmaya başlamışlardı. Fakat, 2015 yılında bu planların uygulanıp uygulanamadığına ilişkin bugüne kadar herhangi bir sağlıklı veri açıklanmadı. AKP’nin dönüşüm eylem planlarının borçlanma ekonomisinin iflasının ilanı olduğunu Aydınlık, Türkiye’ye duyurdu.

Geçen günlerde ise Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) yaptığı açıklamada, "Likidite bolluğu dönemine özgü borçla büyüme yönteminin artık uygulanamayacağı, yatırım ve ihracat temelli büyüme dönemine girildiği görülüyor" dedi.

İşsizlik çift hanede kaldı

2015 yılı başında işsizlik oranı yüzde 11.3’tü. Resmi işsiz sayısı da 3.2 milyondu. Son açıklanan Eylül dönemi verilerine göre işsizlik oranı yüzde 10.3 olurken, işsiz sayısı da 3.1 milyon olarak hesaplandı. Yıl sonuna ilişkin işsizlik verileri ise 2016 yılının ilk yarısında belli olacak. Tahminler işsizlik oranının çift hanelerde kalacağı yönünde.