İş kazaları ve meslek hastalıkları, sermayenin azami kâr hırsı ve emek aleyhine politikalardan kaynaklanmaktadır. Serbestleştirme, özelleştirme, sendikasızlaştırma, taşeronlaştırma, güvencesiz istihdam, ağır çalışma koşulları, kadın, genç, çocuk emeği sömürüsü ile kayıtdışı istihdam, iş kazaları ve meslek hastalıklarının artmasının başlıca nedenleri arasındadır.

 

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası sorumlulukları işverenden çok uzmanlara ve hekimlere yüklemiştir. İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin işyerlerindeki hizmet süreleri sürekli düşürülmüştür. İşyeri hekimi, mühendis, teknik eleman, hemşire ve diğer sağlık personeline yönelik eğitim hizmetleri ticarileştirilmiştir. Yüzlerce eğitim kurumu ve binlerce Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi kurulmasıyla ülkemiz “eğitim kurumu” ve OSGB çöplüğüne dönüşmüştür.

 

 

Raporumuzda yararlandığımız SGK verileri yalnızca 5510 sayılı yasanın 4-1/a maddesi kapsamındaki “zorunlu sigortalılar”a dayalıdır. Bu verilere göre yapılan birçok değerlendirmenin iş kazaları ve meslek hastalıklarına dair gerçekleri yeterince yansıtmadığı ayrıca gözetilmelidir.

 

2016 yılı iş kazası sayısı 286 bin 68’dir ve 2015’e göre yüzde 11.8 artmıştır. 74 bin 871 iş kazasının olduğu 2012’ye göre ise iş kazaları 2016’da yüzde 382 oranında artmıştır.

 

İş kazası sonucunda 2016 yılında bin 405 emekçi yaşamını kaybetmiş, bin 252 ölümün olduğu 2015’e göre yüzde 11.2 oranında, 745 ölümün olduğu 2012 yılına göre de yüzde 188 artış olmuştur. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre de 2015’te bin 730, 2016 yılında bin 970 emekçi yaşamını kaybetmiştir.) 2016 yılında meydana gelen 286 bin 68 iş kazasının 87 bin 318’i ile iş kazalarında yaşamını kaybeden bin 405 kişinin 855’i 50’den az işçinin çalıştığı, İş Sağlığı Güvenliği Kurulu kurulması zorunlu olmayan işyerlerinde çalışmaktaydı. Eurostat istatistikleri ile SGK istatistikleri birleştirildiğinde Türkiye’nin iş kazası sonucu ölümlerde Avrupa’da birinci sırada olduğu görülmektedir.

 

 

2016’da yaşanan iş kazalarının faaliyet gruplarına göre dağılımında makine ve teçhizat hariç fabrikasyon metal ürünleri imalatı birinci, bina inşaatı ikinci, özel inşaat faaliyetleri üçüncü sırada yer aldı. Bina inşaatı, özel inşaat, bina dışı inşaat faaliyetlerini kapsayan inşaat sektörü 44 bin 552 kaza ile birinci sıradadır. Fabrik metal ürünler ile ana metal sanayi 33 bin 697 kaza ile ikinci; gıda imalatı ile yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetleri 26 bin 977 kazayla üçüncü; kara ve boru hattı taşımacılığı ile depolama ve destekleyici faaliyetler 16 bin 742 kaza ile dördüncü sırada yer almaktadır.