İşçilerin birikmiş emeği olan ‘kıdem tazminatında’ kayıp artıyor. 1982’de asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, asgari ücretin 1.75 katına kadar geriledi.

İşçilerin en önemli gelecek güvencesi olan kıdem tazminatı giderek azalıyor. Türkiye’de 1936 tarihli İş Kanunu ile kazanılan haklar arasında yer alan kıdem tazminatındaki kayıp yıllar içinde giderek daha da büyüdü. 1982 yılında asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanı, asgari ücretin 1.75 katma kadar geriledi. Asgari ücretin 3 katı ücretle çalışan işçiler 2015 yılına kadar hak ettikleri tazminatın tamamını alabiliyordu. Bugün gelinen noktada ise çalışanlar asgari ücretin 1.75 katını aşan ücretleri için tazminat alamaz hale geldiler.

ÜÇ KATIYDI

Brüt asgari ücret bu yıl 20.002,50 TL olarak uygulanıyor. Brüt ücreti asgari ücretin 3 katı olan bir işçi 60.007,50 TL alıyor. Kıdem tazminatı tavanı 1980’li yıllardan 2015 yılma kadar olan dönemde asgari ücretin 3 katının altına düşmedi. Eğer şimdi de kıdem tazminatı tavanı asgari ücretin 3 katı olsaydı, bu işçi 25 yıldır çalıştığı işyerinden emekli olduğunda 1 milyon 500 bin lira kıdem tazminatını alabilecekti.

İŞÇİNİN KAYBI BUYUK

Oysa, kıdem tazminatı tavanı bu yılın ilk yarısında 35.058,58 TL olarak belirlendiğinden, örneğimizdeki işçi 25 yıllık çalışması karşılığında 1.5 milyon lira yerine 876 bin lira kıdem tazminatı alabilecek. Bu durumda söz konusu işçinin 624 bin liralık kaybı olacak. Brüt ücreti asgari ücretin 2 katı olan işçi ise normalde her bir yıl için 40.005 TL olmak üzere 25 yıl için 1 milyon lira kıdem tazminatı alabilecekken onun tazminatı da 876 bin lirada kalacak. Bu işçinin kaybı ise 124 bin lira olacak.

2004’te asgari ücretin 3.5 katıydı

Kıdem tazminatı tavanı, 1982’de asgari ücretin 7.5 katıydı, 1983’te ise asgari ücretin 4.78 katına geriledi. 1992’de 4.08 katı oldu. 2004’te ise asgari ücretin 3.51 katına geriledi. 2015’e kadar olan dönemde asgari ücretin 3 ile 3.5 katı arasında seyretti. 2016’dan sonra ise her yıl gerileme yaşandı. 2023’ün ilk yarısında asgari ücretin 2 katına gerileyen kıdem tazminatı tavanı, ikinci yarısında 1.75 kata geriledi. Tazminat tavanı 2024 Ocak-Haziran döneminde de asgari ücretin 1.75 katı olarak devam edecek.