Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ekonomi politikaları işsizlikte sıçrama yarattı. Türkiye’de resmi işsizlik oranı 11 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Haziran verilerine göre Türkiye’de her 3 kişiden 1’i işsiz.

Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK), haziran ayına ilişkin işsizlik verilerini açıkladı. Haziranda işsiz sayısı bir önceki aya göre 234 bin kişi artarak 3 milyon 305 bin kişi oldu. Dar tanımlı işsizlik bir ayda yüzde 0,7 puan artarak yüzde 9,2’ye yükseldi.

İşsizlik artarken istihdam edilenlerin sayısı da azaldı. İstihdam edilenlerin sayısı haziran ayında bir önceki aya göre 341 bin kişi azalarak 32 milyon 522 bin kişi oldu. İstihdam oranı bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak yüzde 49,3’e geriledi. Bu oran erkeklerde yüzde 66,9 iken kadınlarda yüzde 32,1 olarak gerçekleşti. Haftalık ortalama çalışma süresi de haziranda bir önceki aya göre artarak 44 saate ulaştı.

HER 3 KİŞİDEN 1’İ İŞSİZ

Türkiye’de neredeyse her 3 kişiden biri işsiz. İstihdamda olmamasına rağmen TÜİK’in “işsiz” olarak kabul etmediği potansiyel işgücü ve işsizler ile zamana bağlı eksik istihdamdan oluşan atıl işgücü oranı haziran ayında bir önceki aya göre 3,8 puan artarak 29,2 oldu. Başka bir deyişle, gerçek işsizlik olarak da tanımlanan geniş tanımlı işsizlik yüzde 30’lara dayandı. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2 milyon 668 bin, son bir ayda ise 1 milyon 718 bin kişi arttı.

İşsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 37 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam etti. Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı 20 puan oldu. Gerçek işsizliği yorumlayan ekonomistler, ekonomik daralmanın altını çizdi. Ekonomist Barış Soydan, verileri değerlendirdiği paylaşımında, “Korkulan oldu ve ekonomideki daralma işsizliği artırmaya başladı. İşsizlik oranı Haziran’da 0.7 puan artarak %9.2’ye çıktı, işsizlik maalesef çift hane yolunda. Erdoğan’ın asıl dikkat ettiği verinin işsizlik olduğunu ve ekonomi yöretimi için siyasi riskin arttığını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Ekonomist İris Cibre de ekonomideki yavaşlamanın altını çizerek, “Ekonominin hızla yavaşladığı TÜİK’in işsizlik verilerinde bile gösteriyor kendini. Manşet yüzde 9.2, geniş tanımlı, gerçek işsizlik yüzde 29.2. Çalışabilir nüfusta her 3 kişiden biri işsiz. Beceremediniz, 1 senemizi boşa harcadınız, 2 belediye kazanmak uğruna insanları sefalete ittiniz” paylaşımı yaptı.

TÜİK’İN AÇIKLADIĞI İŞSİZLİK VERİLERİ

ÜRETİM DARALDI, SATIŞ HACMİ ARTTI

TÜİK, haziran ayı ticaret satış hacmi endeksini de açıkladı. Şimşek’in tüketici talebini baskılama hedefi endekse yansımadı. Haziran ayında perakende satış hacmi yıllık yüzde 8,6 arttı. Haziranda ticaret satış hacmi, bir önceki aya göre yüzde 1,0 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,1 azaldı. Toptan ticaret satış hacmi ise yıllık yüzde 2,5 azaldı. Geçtiğimiz günlerde de TÜİK, Sanayi Üretim Endeksi’ni açıklamış, haziranda sanayi üretimi yıllık yüzde 4,7 daralmıştı. Sanayi üretimi, depremin yaşandığı 2023 Şubat’tan bu yana en sert daralmayı yaşadı.

GENÇ İŞSİZLİĞİ ARTIYOR

Dünya Gençlik Günü’nde açıklanan veriler, genç işsizliğinin boyutlarını da gözler önüne serdi. Genç nüfusta da işsizlik 1,7 puan artarak yüzde 17,6 oldu. 15-24 yaş grubunda erkeklerde işsizlik yüzde 14,8, kadınlarda yüzde 23,2’ye yükseldi. Türkiye, OECD ülkeleri içinde ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı ile de zirvede. Gençlerin yüzde 27,9’u ne eğitimde ne de istihdamda bulunuyor.

12 MİLYON KİŞİ İŞSİZ

DİSK-AR da TÜİK verilerinden yararlanarak hazırladığı raporunu açıkladı. Raporda, gerçek işsiz sayısına da dikkat çekildi. Buna göre gerçek işsiz sayısı bir yılda 2 milyon 668 bin, son bir ayda ise 1 milyon 718 bin kişi arttı. Gerçek işsizlik, 11,8 milyon kişiye ulaştı. Raporda, “Covid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 10 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 5 milyon 205 bin kişi arttı” denildi.

MURAT KUBİLAY: EN KÖTÜSÜNE DOĞRU GİDİYORUZ

BirGün’e konuşan Ekonomist Murat Kubilay, “Nihayet beklenen oldu” dedi, kötü günlerin kapıda olduğuna dair uyardı. “Uygulanan program ekonomiyi olumsuz etkiliyordu. 2014’ün başından beri hesaplanan geniş tanımlı işsizlik, pandemi etkisinin görüldüğü 2020 Nisan’ını saymazsak en yüksek seviyesine ulaştı” diyen Kubilay, olumsuz seyrin devam edeceğinin altını çizdi.

Kubilay, “Yüksek işsizlik görülen dönemlerin süresi uzarsa büyük sorunlara yol açabilir. Olabileceğin en kötüsüne doğru bir gidişat var şu anda. Bunun 6-18 ay daha devam etmesini bekliyorum” dedi. Bakan Şimşek’in programının enflasyonu etkin biçimde düşürmeyeceğinin altını çizen Kubilay, “Talebi kısarak enflasyonla mücadele hedefine ulaşmak mümkün değil. 2025’te de enflasyon yüzde 20’nin altını göremeyecektir. Yüksek faiz, yüksek enflasyon ve düşük ücretler ile önümüzdeki bir yıl Türkiye için çok zorlu geçecek” ifadelerini kullandı.

ÖZGÜR MÜFTÜOĞLU: DÜŞÜK ÜCRETLER SORUNU DERİNLEŞTİRECEK

Çalışma Ekonomisi Uzmanı Özgür Müftüoğlu da verilerin, uzun zamandır beklenen kötü gidişatın bir sonucu olduğunu söyledi. “İktidar geçici işçilerle işsizliği baskılayarak durumu idare etmeye çalışıyordu. Biz sokakta işsizliğin derinliğini görebiliyorduk. Bu daha da derinleşecek” dedi. Müftüoğlu, Şimşek’in ekonomi politikalarına ilişkin “Taşıma su ile değirmen dönmez. Borçla ekonomi kurtarılamaz” diye konuştu. AKP’nin istihdam politikalarının hiçbir zaman etkili olmadığını vurgulayan Müftüoğlu, “AKP iktidarı 2008’den beri işveren odaklı bir politikayla istihdam yaratmaya çalıştı. Yapısal sorunları çözmeye hiçbir zaman çalışmadı. Sonunda da malumun ilamı oldu. TÜİK, işsizlik azalıyor algısı yaratmaya çalışsa da bu algı, geçici, esnek, güvencesiz koşullarda istihdam edilenlerle yaratılmaya çalışılıyor” dedi.

Düşük ücretlerin de sorunu derinleştireceğinin altını çizen Müftüoğlu şöyle konuştu: “Asgari ücret artık çalışmanın maliyetini dahi karşılamıyor. Açlık sınırının kat kat altındaki ücret, işe giderken harcanan yol parasına yetmiyor. İşçi, çalışarak aç kalacağına çalışmadan aç kalmayı seçerek iş aramaktan vazgeçebiliyor. İşgücüne katılım azalıyor. Gelecekte bizi daha karamsar bir tablo bekliyor.”