Borsa İstanbul’da iki iştiraki işlem gören Tarım Kredi Kooperatifleri şimdi de KT Market’i halka arza hazırlıyor. Marketin ardından süt, yağ ve yem şirketlerini de halka arz etmeyi planladıklarını belirten Genel Müdür Hüseyin Aydın, şirket alımında ise “atıştırmalık” fırsatı kolladıklarını kaydetti.

Hâlen bünyesindeki Gübretaş ve Tarkim halka açık olan Tarım Kredi Kooperatifleri, satış noktası sayısı 4 bin 600’e ulaşan Tarım Kredi Marketleri’ni de halka açmaya hazırlanıyor. Sektörlerinin önemli oyuncuları olan Oruçoğlu Yağ ve Aynes Sütü satın alan Tarım Kredi, tarıma dayalı sanayide karşısına çıkabilecek diğer fırsat alımlarını da değerlendirmeyi öngörüyor. Ekonomi’nin sorularını cevaplandıran Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Hüseyin Aydın, koşullar oluştuğunda önce Tarım Kredi Marketi ardından da süt, yağ ve yem şirketlerini halka açacaklarını söyledi. Kredili satışlarda geri dönüşüm oranının yüzde 99’un üzerinde olduğunu belirten Aydın, sözleşmeli üretimde de Tarım Bakanlığı’nın ciddi partneri olacaklarının altını çizdi.

* Tarım Kredi, Türk tarımının neresinde?

Tarım Kredi son günlerde marketlerine gündemde olmasına rağmen aslında Tarım Kredi işe üretim aşamasından başlıyor. Üreticilerimiz, ihtiyacı olan gübre, yem, bitki koruma, tohum vb. girdileri kooperatiflerimizden alabileceği gibi diğer bayilerden de temin edebiliyor. Ancak girdileri zamanında ve peşin almakta sıkıntı yaşayan üreticiler için Tarın Kredi burada devreye giriyor. Yani üreticilere ekim zamanında tarlayı ekip biçebilmek için gerekli olan girdileri verip hasatta ödeme imkânı sunuyoruz. Orijinal işimiz bu, kredili satış yapıyoruz. Yani girdileri al, üretimini yaptığında ve ürünlerini sattığında borcunu getir diyoruz. Çiftçiye bir ferahlık sağlıyoruz.

“KREDİLİ SATIŞ GERİ DÖNÜŞÜM ORANIMIZ YÜZDE 99’UN ÜZERİNDE”

* Peki bu kredili satışları bir kredi gibi kabul ederseniz, bunların geri dönüşüm oranı nasıl?

Bizim sattığımız ürünlerde geri dönüş oranı yüzde 99’un üzerinde. Bankacılık terimiyle kredili satış kalitesi son derece yüksek. Geri dönmeyen kredili satış oranı yüzde 1 bile değil. Ben 2022 Şubat aynıda geldim, o günden bu yana yasal takip (icra) yapmadık. Bol yapılanma ve çok ciddi tahsilat yaptık. Bu doğrultuda yaklaşık 800 milyon TL borcu olan 3 bin ortağımız ödeme kolaylıklarından faydalandı. Halihazırda da ödeme güçlüğü çeken ortaklarımıza bireysel ödeme kolaylıkları sağlıyoruz.

Ancak elimizde eskiden kalmış, davetimize icabet etmeyen çok az da olsa ortağımız bulunmakta, sabırla onların da ödeme kolaylıklarından faydalanmalarını bekliyoruz. Sunulan imkanlara rağmen hala borçlarını ödemezlerse diğer ortaklarımızın haklarını korumak adına elbette alacağımızı yasal yollardan isteyeceğiz.

“SÖZLEŞMELİ ÜRETİMDE TARIM BAKANLIĞININ CİDDİ PARTNERİ OLACAĞIZ”

* Sözleşmeli üretim de faaliyetlerinizin önemli bir yerini tutuyor, bu konuda yapılan son yasal düzenlemeden sonra nasıl bir adım atacaksınız?

Biz şirketlerimizin ihtiyaç duyduğu ürünler için üreticimizle isterse daha üretime başlamadan sözleşme yapabiliyoruz. Muhtemelen önümüzdeki dönemde sözleşmeli üretimde Tarım Bakanlığı’nın ciddi partneri olacağız. Bakanlığımız ile birlikte bu alanda büyük oyuncu olmak istiyoruz.

Sözleşmeli üretim konusunda veya diğer konularda üreticilerimizin ihtiyacı olan teknik desteği, bünyemizde bulunan çok sayıdaki ziraat mühendisi ile sağlayarak danışmanlık hizmeti de veriyoruz.

“2024’TE 17 MİLYAR LİRALIK ÜRÜN ALIM ÖNGÖRÜYORUZ
* Ürün alımına yönelik faaliyetlerinizi paylaşabilir misiniz?

Ürün alımı bu senenin en önemli konularından birisi. Kurumumuz, üreticilerimizin üretmiş olduğu tarımsal ürünleri şirketlerimizin ihtiyaçları doğrultusunda gerek tarımsal hammadde gerek nihai ürüne dönüştürmek üzere satın almaktadır. Alımını yaptığımız ürünlerden bazıları devlet tarafından ortak alıma konu bazıları ise sadece Kurumumuz, özel sektör, diğer birlikler tarafından alınan ürünlerden oluşuyor. Diğer birlikler genelde tek ürün bazında alım yaparken, Tarım Kredi olarak biz 35-40 çeşit ürün alımı yapıyoruz. 2023 yılında buğday, arpa, ayçiçeği, mısır ve çeltik gibi ürünler başta olmak üzere toplam 1 milyon ton civarında 10 milyar TL’lik ürün alımı yaptık. 2024 yılında ise yaklaşık 17 milyar TL tutarında ürün alımı yapmayı planlıyoruz.

Tarım Kredi Kooperatif Marketlerde satışta bulunan yaklaşık 1.500 çeşit ürünün 700’ü, üreticilerimizden alınan tarımsal ürünlerin şirketlerimizde işlenmesi sonucu üretilen ürünlerden oluşmaktadır.

“İYİ Kİ SAYIN CUMHURBAŞKANIMIZ BÜYÜME TALİMAT VERDİ”

* Çok tartışılan bir konu da Tarım Kredi’nin market işine girmesi. Niye market alanında bu kadar agresif büyüyorsunuz?

Şimdi biz değerlendirmek üzere üreticiden ürününü satın alıyoruz. İşlediğimiz ürünleri satmak için de çeşitli marketlerle görüştük. Söz konusu marketlerin raf kirası istemeleri, ürün bedelini sonra ödemeleri gibi pratikte karşımıza çıkan sorunlar, bizi farklı arayışa yöneltti.

Yani üretim için gerekli tarımsal girdilerini verdiğimiz ve satın aldığımız ürünleri işliyorsak bu ürünlerin satılacağı bir mecra lazımdı bize. Yani marketçilik bizim işimizin doğal bir parçası ve zorunluluktu. İyi ki sayın Cumhurbaşkanımız talimat verdi de büyüme çalışmalarına başladık. Market işini yapmazsak, ürün alım ve üretim ismi de yapamayız. Yani satış kanalını ne kadar artırırsak bizim için ürün alımı ve üretim açısından o kadar iyi. Marketçilikte büyümeliyiz ki diğer alanlarda da büyüme sağlayabilelim.

“FİYAT YÖNÜNDEN HEM ÜRETİCİ HEM DE TÜKETİCİYİ KORUYORUZ”
* Son günlerin tartışmak konusu olan gıda fiyatlarına Tarım Kredi’nin etkisi konusunda ne söyleyeceksiniz?

Biz aslında hem üreticiyi hem de tüketiciyi koruyoruz. Biz bir konuda fiyatlama yaptığımızda yani ister ürün alımında ister girdi fiyatlarken ister nihai tüketiciye ürünü satarken, piyasadaki bütün oyuncular bizim ne yaptığımıza bakıyor. Bizim hareketlerimiz onların hareketlerine yön veriyor. Yani rakiplerimiz fiyatlarım belirlerken bizi dikkate almak zorunda kalıyorlar. Bir anlamda üreticinin daha ucuza satmasını, tüketicinin ise daha pahalı almasını önlüyoruz.

“YILLIK KREDİLİ SATIŞIMIZIN 40 MİLYAR LİRAYA ULAŞACAĞINI ÖNGÖRÜYORUZ”
* Kredi hacmindeki gelişimden bahseder misiniz?

Biz nakdi kredi kullandırmıyoruz, kredili satış yapıyoruz. Nihayetinde bir banka değiliz. Üreticilerimize 2023 yılında 31 milyar TL kredili satış yaptık 2024 yılı ağustos sonu itibariyle bu rakam 36 milyar TL’ye ulaşmış olup, yılsonunda 40 milyar TL’ye ulaşacağını öngörüyoruz. Ayni kredi vererek, yani kredili satış yaparak amacımıza uygun hareket etmiş oluyoruz.

“KAYBOLAN ÜRÜN YA DA HAK KAYBIMIZ YOK”
* Tarım Kredi’nin yağlarının kaybolduğuna yönelik haberler artmaya başladı. Bu konuda ne söyleyeceksiniz?

Tarım Kredi Grubu olarak kendi üretim tesisimizin olmadığı veya kapasitemizin yeterli olmadığı durumlarda yurtiçindeki sanayicilere fason üretim yaptırılarak ihtiyaçlarımızı karşılamaktayız. Bu kapsamda 4-5 yıldır hizmet aldığımız ve bizim dışımızda da başka şirketlere fason üretim hizmeti veren firmanın kendisine teslim edilen ham yağların bir kısmını kendi namına kullandığı, yöneticilerimiz ve ekiplerimizin yaptığı denetimlerde tespit edildi. Bu noktada sadece bizim değil diğer şirketlerin de bir miktar ham yağının eksik okluğunu tahmin ediyoruz. Tespitimiz sonrasında firma sahipleriyle gerekli görüşmeler yapılmış, uzun vadeli ödeme planı teklifleri şirketimizce uygun görülmemiştir. Konya bölgesinde depo ihtiyacımızın da olması nedeniyle sahip oldukları bir gayrimenkulün satın alınmasıyla alacağımız tahsil edilmiştir.

“ŞİRKETLERİMİZİ HALKA AÇACAĞIZ”
* Tarım Kredi’nin bu hızlı büyüme sürecinde halka arz da düşünüyor musunuz?

Şu anda bünyemizdeki şirketlerden Gübretaş ve Tarkim halka açık durumda. Biz şimdi Tarım Kredi marketleri de halka arz için hazırlıyoruz. 2022 yılında 706 olan satış noktası sayımız başında 4 bin 300’e ulaştı. Depo sayımız ise 24’e yükseldi. Market yatırımında en önemli konu uygun bölgeye depo açabilmek. Halka arzda en büyük beklentimiz Marketten. Halka arzın gerçekleşmesi durumunda elde edilecek gelirin bizi çok daha iyi bir noktaya taşıyacağını öngörüyoruz. Ardından Süt, Yağ ve Yem şirketlerimizi halka arz etmeyi planlıyoruz.

* Peki yatırımlarda ne durumda Tarım Kredi?

Mevcut tesislerinin yenilenmesi kapsamında 2 yılda 506 milyon dolar tutarında yeni fabrika alımı/yapımı ve yenileme yatırımlarını gerçekleştirdik. Denizli’de Aynes süt fabrikasını, Afyonkarahisar’da entegre yağ tesisini, Sivas’ta süt ve yem fabrikasını satın aldık. Bitki koruma ürünleri şirketimiz Tarkim için Manisa Turgutlu’da 27 bin metrekare açık, 15 bin metrekare kapalı alanda yıllık 28 bin ton kapasiteli fabrika yatırımına başladık. Şirketimiz TK Yem AŞ için de Kırklareli ve Erzurum’da yeni yem fabrikaları yatırımlarına başladık.

“ATIŞTIRMALIK GRUBUNDA FIRSATI DEĞERLENDİRİRİZ”
* Son dönemlerde yağ ve süt fabrikası alımlarıyla gündeme geldiniz. Bundan sonra sektörde başka alım yapmayı planlıyor musunuz?

Bundan sonra da markette satışa konu olabilecek gıda üretiminde faaliyet gösteren bir işletme bulursak ve bu bir fırsat alımı olursa değerlendiririz. Örneğin şu an marketlerimizde satılan atıştırmalık grubunda hiç üretimimiz yok. Dolayısıyla bu alanda bir fırsat bulursak onu değerlendirebiliriz.

“TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK LOJİSTİK AĞI OLMAYA DOĞRU GİDİYORUZ”
* Bu kadar büyük operasyonun lojistik meselesini nasıl çözüyorsunuz?

Gerçekten çok önemli bir konu bu lojistik işi. Üretimini ve satışını yaptığımız gübre, yem gibi girdilerin fabrikalarımızdan kooperatiflerimize taşınması, yağ fabrikalarındaki küspenin yem fabrikalarımıza taşınması. Fabrikalarımızda ürettiğimiz süt ve yağ gibi ürünlerin marketlere taşınması gibi lojistik operasyonlarını yürütüyoruz. Söz konusu operasyonları bünyemizdeki TK Lojistik kendi araçlarıyla veya hizmet alımıyla yoluyla yönetiyor. Yoğun ve sürekli olarak lojistik faaliyeti gerektiren marketlerde ise süreci ağırlıkla kendi şirketimiz ile yürütüyoruz. Hatta şunu söyleyebilirim ki Türkiye’nin en büyük lojistik ağı olmaya doğru gidiyoruz.

“ENERJİMİZİ KENDİMİZ ÜRETECEĞİZ”
* Böylesine büyük bir yapıda kuşkusuz enerji ihtiyacı da çok büyük. Bu noktada kendi enerjinizi üretme konusunda bir hazırlığınız var mı?

Kesinlikle bu konuda çok ciddi çalışmalar yaptığımızı söyleyebilirim. Ağırlıkla yenilenebilir enerji olmak üzere, kendi enerji ihtiyacımızı karşılamak amacıyla yatırımlar yapmayı düşünüyoruz. Bu konuda teknik ekibimiz çalışmaya başladı.