ÜCRETLİ KÖLELİK YASASI GELİYOR

8-9 Mayıs 2010 tarihlerinde DİSK ve KESK tarafından Güvencesiz Çalışma Sempozyumu ve Çalıştayı düzenlendi. Sempozyum ve çalıştayda güvencesiz, kuralsız ve eğreti çalışmaya ilişkin uygulamalar ve mücadele deneyimleri masaya yatırıldı. Kamuda ve özel sektörde giderek yaygınlaşan güvencesiz çalıştırma biçimlerinin nedenleri, kapsamı ve önümüzdeki tehlikeler üzerinde duruldu.

Sempozyuma birlikte katıldığımız Çalışma ve Toplum dergisi Yayın Yönetmeni Av. Murat Özveri’nin dile getirdiği yeni bir güvencesiz çalıştırma girişimi akıllara durgunluk verecek boyuttaydı. Özveri’nin “kanunsuz çalıştırma kanunu” adını verdiği bu girişim hükümetin güvencesiz ve esnek çalıştırma konusundaki hayal gücünün vahametini tüm çıplaklığı ile ortaya koymakta. (Bu konuya dikkatimi çeken Özveri’ye teşekkür borçluyum).
657 sayılı yasanın 4-A maddesinde öngörülen güvenceli istihdam yerine 4-B ve 4-C hükümlerine göre sözleşmeli ve geçici personel çalıştırmayı kamuda adım adım kalıcı bir istihdam biçimi haline getiren hükümet, şimdi de 4-B ve 4-C’ye de rahmet okutacak yeni kölece istihdam biçimleri peşinde koşuyor.

PTT’yi A.Ş. haline getirecek Posta ve Telgraf TEŞKİLATı Anonim Şirketinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun Tasarısı, Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanarak Başbakanlığa sunuldu. Taslak şu anda Başbakanlıkta ve önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulunda imzaya açılarak Meclise sunulması bekleniyor.
Yasa tasarı taslağının “sözleşmeli personel” çalıştırılmasıyla ilgili hükümleri tam bir kanunsuz-hukuksuz çalıştırma düzeni kurmayı öngörmektedir. Bu hükümlere bir göz atalım:

“PTT AŞ, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve diğer kanunların sözleşmeli personel hakkındaki hükümlerine tabi olmayan sözleşmeli personel istihdam eder. Bu personel 4857 Sayılı İş Kanunu’na da tabi değildir.”

“(…) Birinci fıkrada ifade edilen sözleşmeli personele ilişkin işe alma, atama, görevlendirme, terfi, disiplin, izin, görevden alma, sözleşmenin sona erdirilmesi, ödenecek sözleşme ücreti, gündelik, fazla çalışma ve diğer ücretler ile özlük haklarının belirlenmesi hususlarında Yönetim Kurulu yetkilidir.”

“Yönetim Kurulu belirleyeceği usul ve esaslar dahilinde sözleşmeyi yenileyip yenilememekte serbesttir.”

PTT A.Ş.’nin çalıştıracağı sözleşmeli personel Türkiye Cumhuriyetinde yürürlükte olan çalışmayla ilgili yasal düzenlemelere tabi olmayacak. Tasarı taslağı, çalıştırılacak sözleşmeli personelin 657 sayılı yasanın 4-B maddesinde öngörülen statünün diğer yasaların sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin hükümlerinin dışında kalacağını söylüyor. Bu personel 4857 sayılı yasaya da tabi olmayacak. Kısaca çalışma hukukunun dışında, kanunsuz bir statü öngörülüyor.

Peki, çalışma yasalarının dışında kalan PTT personelinin çalışma koşulları nasıl düzenlenecek? Taslağa göre bu konuda tek yetkili Yönetim Kurulu. İşe alma, ücret ve çalışma koşullarına ilişkin tüm tasarruf Yönetim Kuruluna ait. Yönetim Kurulu ayrıca sözleşmeyi yenileyip yenilememek konusunda tamamen serbest. Yönetim Kurulu’nun iki dudağı arasında bir çalışma düzeni!

Ne ala! İşte size ücretli kölelik düzeni. İşte iş hukukunun çalışma hukukunun, Anayasanın hiçe sayılması. Hiç bir yasaya tabi olmayan köle ücretliler!
Böyle bir taslak hazırlayanların gözü dönmüş olmalı. Ne 657’nin 4-B, 4-C’si ne de 4857’nin esnek hükümleri onları kesmemiş. Çalışma ilişkilerinde tam bir “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” düzeni peşindeler.

Bu kanunsuz ücretli kölelik düzeninin sadece PTT ile sınırlı kalmayacağı açık. Bu kamuda asıl hedeflenen istihdam biçimi. Güvencesiz, belirsiz, eğreti, alabildiğince esnek bir ücretli kölelik düzeni. Mevcut güvenceli kamu çalışanı adım adım tasfiye etmeyi planlıyorlar.

“Ücretli kölelik düzeni” artık sadece eleştirel bir ifade ve analiz değil, kamuda adım adım uygulanan ve giderek daha pervasız biçimleri gündeme gelecek bir realite.
İşte bu yüzden güvenceli çalışma tüm emekçiler için daha da yaşamsal ve acil bir mücadele hedefi.

Kaynak: Birgün Gazetesi