AKP’nin alkollü içki yasakları genişliyor. Reklamları durduruldu, 22.00’den sonra perakende satışı yasaklandı. Şimdi sıra yılbaşı sepetinden içkiyi çıkarmaya geldi.

Vergi artışları, tanıtım yasakları, açık alanlarda içilen mekanların her geçen gün daraltılması, saat 22.00’den sonra perakende satışının yasaklanması nedeniyle hem yurttaş hem üretici zor dönemler yaşarken, alkollü içkilere yeni bir yasak geldi. Yılbaşına sayılı günler kala Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) yılbaşı sepetlerinde alkollü içki konulmasını yasakladı.

TAPDK, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 19. ve 20. Maddelerinin Uygulanması ile İlgili Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, kurumdan alınmış perakende tütün mamulü ve/veya alkollü içki satış belgesine haiz perakende satış yerlerinde satışa sunulan yılbaşı sepetlerinin içerisinde tütün mamulleri ve alkollü içkiler yer almayacak.

Neden fiyat mı?

Edinilen bilgilere göre kararın kararın alınma gerekçelerinden biri mevzuat gereği tütün ve tütün ürünleri ile alkollü içkilerin satışını artırmak, cazip hale getirmek üzere promosyon ve tanıtımı yapılamaz. 

Kurulun bu kararı almasının ikinci nedeni ise fiyat olduğu savunuluyor. Sepete alkollü içki konulduğunda içkinin fiyatının belirlenemediğini ifade ediliyor.

Tanıtım yok

2013’te dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanan ve alkol kullanımına kısıtlamalar getiren Torba Yasa o dönem kamuoyunun oldukça tepkisini çekmişti. Yasayla birlikte gece 22.00 ile sabah 06.00 saatleri arasında alkollü içkilerin parakende satışına yasak getirilirken; alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun, reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yasaklanmıştı. Aynı zamanda bunları özendiren, teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacağı da hükme bağlanmıştı. Bunların dışında yasaya göre 18 yaşın altındakilere içki satışının yapılması ve televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilmesi de yasaklanmıştı. 

**********

Yurttaş raftan alır

Geleneksel Alkollü İçki Üreticileri Derneği (GİSDER) Yönetim Kurulu Başkanı Egemen Demirtaş, özellikle rakı ve alkollü içki tüketiminin yılbaşı dönemlerinde arttığına işaret ederek, “Sepetten içki çıkarıldı diye tüketimin düşeceğini düşünmüyorum. Yılbaşında içmek kültürümüzde olan bir alışkanlık. Sepette içki yok diye yurttaş içmekten vazgeçmez. Sepette yoksa raftan alır” dedi. Demirtaş, yılbaşı döneminde satılan alkollü içkilerin çok küçük bir bölümünün yılbaşı sepetlerinde satıldığına işaret ederek, “Sepet hazırlanırken içkinin fiyatına bağlı olarak birkaç kategoride sepet hazırlanıyor. yüksek fiyatlı içkilerin olduğu sepet sayısı daha az olabiliyor” açıklamasını yaptı.

Hükümet 26 milyar TL kazandı

Alkollü içkilerin vergilerine yapılan zamlar, bu kalemden elde edilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) miktarını da zirveye taşıdı. Son 7 yılda alkollü içkilerden AKP’nin elde ettiği ÖTV geliri 26.5 milyar TL’yi aştı. 2008’de içkiden 1.9 milyar TL ÖTV elde edilirken, bu rakam 2009’da 2.1 milyar TL, 2013’te 5.2 milyar TL ve geçen yıl ise 5.9 milyar TL’ye çıktı. Son 5 yılda, içkiden elde edilen ÖTV geliri 2 katından fazla artış gösterdi.

Milli içki diye nitelendirilen rakı tüketimi yılbaşında getirilen vergilerle düşüyor. 2013’te 42 milyon 337 bin litre civarında olan iç pazar tüketimi geçen yıl 40 milyon 267 bin litreye geriledi. Rakı tüketimi, daha çok evlerde yapılırken restoranların payı düzenli biçimde artış gösteriyor.

Viskide litre saf alkol içeriği başına ÖTV 124.23 TL iken, rakıda ÖTV 107.72 TL. Ama rakının alkolü, üretim yöntemi nedeniyle 45 derece, viskinin ise genelde 37.5 derece. Bir şişe 70cl’lik viski için ÖTV 32.61 TL. Bir şişe 70 cl’lik rakı için ÖTV 33.93 TL.

GİSDER’e göre içki sektöründe ithalat vergileri ile dış ticaret dengesinin düzenlenmesine ihtiyaç duyuluyor.