27 Şubat 2020
ALTIN DÜNYA PARASI OLABİLİR Mİ?
Doların dünyadaki hegemonyasına tüm ülkelerden tepki yükseliyor ve doların yerine geçecek bir değer ve değişim aracı aranıyor. Euro bunu tam olarak sağlayamadı. Arayışlar sürüyor.
Çin’in döviz rezervi 3.1 milyar dolardır. Virüs işi belki bu rezervi bir miktar düşürecektir. Altın rezervi ise 89 milyar dolardır. Çin, Dünyada en fazla döviz rezervine sahiptir, ancak altın rezervlerinde yedinci sıradadır. Son yıllarda Dünyada Rusya, Çin ve Türkiye gibi birçok ülke altın rezervlerini artırdı.
Dünya Altın Konseyi, (World Council Gold) Dünyada altına olan talebin son elli yılda neden artığını açıkladı.
Doların dünyadaki hegemonyasına tüm ülkelerden tepki yükseliyor ve doların yerine geçecek bir değer ve değişim aracı aranıyor. Euro bunu tam olarak sağlayamadı. Arayışlar sürüyor.
Ortadoğu’daki stratejik riskler ve Dünyada soğuk savaş riskinin artması da altına talebi artırdı.
Ayrıca, 2009 krizi, yalnızca dolara dayanan dünya para sisteminin tutmadığını ve İMF’nin de dünya para istikrarını sağlayamadığını gösterdi.
Türkiye de, döviz bankalarda tutuluyor fakat altın yastık altında tutuluyor. Altını sisteme çekme teşvikleri etkili olmadı. Zira yastık altında altın tutanlar kötü günlere karşı önlem almış oluyor. Kaldı ki, altın fiyatları spekülatif düzeyde arttı. 2000 yılından bu güne geçen 20 yılda TÜFE olarak enflasyon 13 kat arttı ve fakat 24 ayar gram altın fiyatları 64 kat arttı. Ayrıca dolar cinsinden altının ons değeri de 6 kat arttı. (Aşağıdaki Tablo )
TÜFE: Merkez Bankası enflasyon hesaplama tablosundan hesaplandı.
1970’te doların altınla bağlantısının kesilmesinden sonra, para sistemi daha kırılgan oldu. Küresel süreçte kur savaşları ve 2008 yılında ortaya çıkan finansal kriz, 67 yıl önce kurulan para sisteminin yürümediğini gösterdi.
ABD ve ulusal politikalar uygulayan Çin gibi ülkeler, sistemin zafiyetine rağmen kârlı çıktılar. Bazı ülkeler cari fazla verdiler. ABD ise para basarak yaşadığı krizlerin maliyetini dolar rezervi tutan ülkelere ve tüm dünyaya sosyalize etti. Bu yolla dünyayı sömürüyor.
2009 krizi ve bu gün küreselleşmenin tortusu, hem dünya para sisteminin hem de IMF’nin de değişmesi veya yeniden organize edilmesinin gerekli olduğunu ortaya koydu.
Dünya yeni para sistemi nasıl olmalıdır? Altın standardına bağlı bir para sistemine dönmek doğru olmaz. Çünkü altın fiyatları uzun dönemde aşırı değişkendir.
Yeni para sistemi için İMF’ Özel çekme hakları (SDR) bir kriter olabilir. SDR, genelde bir hükümetin, diğerinin merkez bankasından onun ulusal parasını çekmesine olanak veren bir haktır.
SDR başlangıçta 0.888671 gram saf altına eşitken yani 1 SDR=1 ABD Doları iken, Bretton Woods Sistemi çöküp dünya üzerindeki para birimleri dalgalı kur uygulamasına geçince yapısı da değişti. Halen beş farklı para birimine endekslendi. İMF’nin para sepeti içerisinde Amerikan doları yüzde 41.73, Euro yüzde 30.93, Yuan yüzde 10.92, Japon yeni yüzde 8.33 ve İngiliz sterlini yüzde paya sahiptir.
Her şeyden önce, Dünya para sistemini tek başına dolara bağımlı olmaktan çıkarmak gerekir. Dünya para sistemini dolar yerine, İMF’nin para yer alan beş para birimine göre oluşan bir sepete göre düzenlemek gerekir. Bu sepette yer alacak her paranın oranı, ülkelerin GSYH’sı ve fert başına gelir düzeyine göre ağırlıklı olarak düzenlemek gerekir. Böyle bir sepete bağlanacak Dünya para sistemi daha güvenli ve istismara imkan vermeyecek bir sistem olacaktır.
Çoklu para sepetine bağlı para sistemine geçildikten sonra, on yıllık bir hazırlıkla Dünya Merkez Bankası kurulmalıdır.
