Türkiye´nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu yeni istihdam yaratma yerine teknolojiye yatırım yapmayı tercih etti

 Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu yeni istihdam yaratma yerine teknolojiye yatırım yapmayı tercih etti

Çalışan sayısı azıldı

Vergi öncesi dönem kârı İSO 500 genelinde bir önceki yıla göre cari fiyatlarla yüzde 10.8 artış gösterirken buna karşılık büyük sanayi kuruluşlarının çalışan sayısında yüzde 5.1’lik küçülme söz konusu.

Sanayici çabalıyor

İSO Başkanı Küçük: Sanayici çok uzun zamandır üzerine düşenleri yerine getirmenin gayreti ve çabası içinde. Ancak sadece sanayicinin çabası ve gayreti yetmiyor. Ekonomi aktörleri de üstüne düşeni yapmalı.

Ekonomi Sevrisi – Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları 2009’da mali yapıda daha önceki kriz yıllarında görülmedik şekilde nispi de olsa iyileşme gerçekleştirdi. Devlerin kârı da bu dönemde artmasına rağmen istihdam yaratmada eksiye gidiş var.

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) 42 yıldır aralıksız olarak hazırladığı ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2009’ raporu açıklandı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük tarafından açıklanan rapora göre 2009’da İSO 500’de üretimden satışlar cari fiyatlarla yüzde 13.1, toplam satış hasılatı yüzde 12.3 düşerken cari fiyatlarla dönem kârı yüzde 10.8 oranında arttı. Rapora göre kâr eden kuruluş sayısı 60 firma artarak 412’ye yükselirken zarar eden kuruluş sayısı 88’e düştü. 2008’de kâr eden kuruluş sayısı 352, zarar eden kuruluş sayısı 148 olmuştu. Raporda şu tespitlere yer verildi:

g 2009’da özel kuruluşlar krizle mücadele edebilmek için çalışan sayılarını azalttı. Teknolojiye yatırım yaptı.

g 2009’da çalışan sayısındaki azalma İSO 500 genelinde 2001’dekinden daha düşük, özel firmalarda ise daha yüksek oranda gerçekleşti.

g İSO 500’de özkaynak kârlılığı yüzde 9.9’dan yüzde 11.8’e, aktif kârlılık yüzde 4.7’den yüzde 6’ya, ekonomik kârlılık yüzde 12.7’den yüzde 13.3’e yükseldi.

g İSO 500’ün ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 31.7 oranında azaldı, aynı yılda Türkiye ihracatındaki azalış oranı yüzde 22.6 oldu. İSO 500 ihracatında ilk sırayı yüzde 27.5’lik payla taşıt araçları sanayii aldı.

g Ekonominin önemli ölçüde küçüldüğü 2009’da, İSO 500’de satışlar önemli ölçüde düşmüş, ancak daha önceki kriz yıllarından farklı olarak satışlardaki düşüşe rağmen, kârlılık ve katma değer arttı.

TÜPRAŞ YİNE?BİRİNCİ

TÜPRAŞ, 2005’ten bu yana olduğu gibi İSO 500’de yine ilk sırada yer alırken, Elektrik Üretim AŞ ikinci, OYAK Renault üçüncü oldu. Araştırmaya göre 2008’de 652.4 milyon lira zarar ederek kâr ve zarar toplamında 500. sırada yer alan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ), 2009’da 1 milyar 423 milyon 726 bin 131 lira ile en fazla kâr eden sanayi kuruluşu oldu. İSO 500 içerisinde ilk 10 kuruluş arasında tek kamu kuruluşu EÜAŞ oldu. Listede en büyük sıçramayı 435. sıradan 174. sıraya yükselen Doğuş Çay ve 276. sıradan 144. sıraya yükselen Koza Altın yaptı. 2009’da istihdamda 2008’e göre düşüş olmasına karşılık ilk 50 kuruluştaki istihdam azalışı diğer 450 kuruluşa göre daha küçük kaldı. 2009’da ilk 500’deki ilk 50 kuruluş, Türkiye GSYİH’sinin yüzde 5.3’ünü yaratırken Türkiye ihracatının yüzde 22.7’sini gerçekleştirdi.

Kâr arttı isimler gizli kaldı

2009 verilerine ilişkin kanaatinin sanayicinin üzerine düşeni yaptığı yönünde olduğunu vurgulayan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, “Sanayici çok uzun zamandır üzerine düşenleri yerine getirmenin gayreti ve çabası içinde. Ancak sadece sanayicinin çabası ve gayreti yetmiyor. Ekonominin diğer aktörlerinin, özellikle ekonomi yönetiminin de üzerine düşeni yapması gerekiyor” dedi.

İSO 500’e giren kuruluşların 17’si 2008’de adının açıklanmasını istemezken 2009’da bu sayı 23’e çıktı. Tanıl Küçük “Dileğimiz, bunların azalması şeklindeydi. Kârlılıktaki artış, herhalde ismini açıklamak istemeyenlerin oranını arttırdı” yorumunu yaptı. Araştırmanın birtakım gerçekleri ortaya koyduğunu vurgulayan Küçük, “Önümüzde yaklaşan genel seçim var. En azından şunu görüyoruz ki yaklaşan bir seçim ortamında yapısal reformların gerçekleşmesi zor bir ihtimal. Son dönemlerde İSO olarak, iç ve dış siyasetteki tüm gelişmelere rağmen gözlerin ve dikkatlerin ekonomide olması gereğinin altını hep çiziyoruz” diye konuştu. İstihdamdaki azalışa ilişkin de Küçük, istihdam azalışının verimliliğe yönlendirmesinden dolayı kârlılığı arttıran unsurlardan biri olduğunu belirterek, araştırma sonuçlarının ‘sanayicinin kârlılığı artmış, bu istihdama yeteri kadar yansımamış’ şeklinde yorumlanabileceğini ancak 2010’da sanayi alanında istihdamda bir artış olacağını öngördüklerini kaydetti.

Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi