İşgücü istatistiklerinde en çok dikkati çeken ve üstünde durulan kuşkusuz işsizlik oranıdır ama “ne eğitimde ne istihdamda” olanları gösteren ve NENİ olarak kısaltılan bir kavram var ki bir bakış açısıyla aslında resmin büyüğü budur.

Belli bir yaş grubunda bulunan ve eğitimine devam etmeyen ya da bitirmiş olan ve çalışmayan nüfus…

TÜİK’in dün açıkladığı yılın ikinci çeyreğine ilişkin işgücü istatistikleri ne eğitimde ne istihdamda olanların önceki yıllara göre azaldığını gösteriyor ama bu sorun mevcut haliyle bile önemini koruyor.

Dört gençten biri…

TÜİK, ne eğitimde ne istihdamda olanları üç grupta topluyor. İlk grupta 15-24, ikinci grupta 15-29, üçüncü grupta ise 15-34 yaş arasında olanlar yer alıyor. Ben bu grupları her yaş aralığındaki durumun daha somut görülebilmesi için 15-24, 25-29 ve 30-34 olarak farklı bir şekilde ele aldım.

TÜİK, 15-34 yaş arası nüfusu genç nüfus olarak niteliyor. Buna göre bu yaş grubundaki nüfus 2024’ün ikinci çeyreğinde 24.3 milyon düzeyinde ve bu nüfusun 6.3 milyonu ne eğitimde ne istihdamda. Oran yüzde 26.

Ne eğitimde ne istihdamda olanların oranı 15-24 yaş grubunda yüzde 20.8, 25-29 yaş grubunda yüzde 30.7, 30-34 yaş grubunda ise yüzde 30.8 düzeyinde.

Ne eğitimde ne istihdamda olanların nüfusa oranına ilişkin son dört yılın ikinci çeyrek verilerini karşılaştırınca bir iyileşme, söz konusu oranda bir küçülme görüyoruz görmeye ama yine de bulunulan düzey hiç de parlak değil.

Nüfusun en dinamik kesimini oluşturan 15-34 yaş arasında tam 6.3 milyon kişi ne okuyor, ne çalışıyor; yani başka bir ifadeyle boşta geziyor.

Bu 6.3 milyon kişinin 1.7 milyonu erkek, 4.6 milyonu ise kadın.

Okumayan ve çalışmayanların nüfusa oranı erkeklerde yüzde 13.7 düzeyinde. Bu oran kadınlarda yüzde 38.6’ya ulaşıyor.

Daha da artacak gibi…

TÜİK’in 15-34 yaş arasındaki nüfusun yüzde 26’sının adeta boşta gezdiğini ortaya koyan verilerinin nisan, mayıs ve haziran aylarının ortalamasını gösterdiğini dikkate almakta yarar var.

Yani bu verilerde işsizlikte haziranda ortaya çıkan tırmanma ancak üçte bir kadar etkili. Hatırlanacaktır, işsizlik oranı haziranda mayısa göre 0.7 puan birden artarak yüzde 8.5’ten yüzde 9.2’ye çıkmıştı. İşsizlikteki bu hızlı artış ekonominin stagflasyona doğru gittiği yolundaki kaygıları artırmış, hatta sürecin slumpflasyona kadar uzanabileceği dile getirilmeye başlanmıştı.

Haziranı geride bırakalı çok oldu ama hazirana ilişkin bazı verileri kağıda dökülmüş halde ve resmi bazda ancak görebiliyoruz. İşsizlik oranının haziran sonrasında daha da yükseldiği tahmin edilmekle birlikte resmi veriler bir ay sonra çıkacak. Hele hele ne eğitimde ne istihdamda olanlara ilişkin üçüncü çeyreğin verileri ancak kasımda belli olacak. Hazirandaki görece yüksek işsizlik oranı ve bu çerçevedeki olumsuzlukların ikinci çeyrek verilerine ancak üçte bir oranında yansıdığını belirttim.

Hazirandaki olumsuzluğun sonraki aylarda da devam ettiği göz önünde bulundurulursa kasımda açıklanacak üçüncü çeyrek verilerinde ne eğitimde ne istihdamda olanlara ilişkin daha olumsuz bir tablo görme olasılığın yüksek olduğunu söylemek pekala mümkün.

15-24 yaş grubunun detayı…

TÜİK verileri arasında ne eğitimde ne istihdamda olan 15-24 yaş grubundaki nüfusun bitirdiği eğitim düzeyine göre dağılımı da bulunuyor.

Buna göre söz konusu yaş grubunda olan 11.7 milyon nüfusun ve bunların ne eğitimde ne istihdamda olan 2.4 milyonunun öğrenim durumuna göre dağılımı şöyle: (Sırasıyla toplam nüfus, NENİ ve NENİ oranı.)

■ Okuryazar olmayanlar: 132 bin, 118 bin, yüzde 89.3.

■ Lise altı eğitimliler: 5.8 milyon, 939 bin, yüzde 16.1.

■ Lise: 2.7 milyon, 585 bin, yüzde 21.4.

■ Mesleki veya teknik lise: 1.7 milyon, 455 bin, yüzde 26.

■ Yüksek öğretim: 1.3 milyon, 340 bin, yüzde 26.7.