Günümüzdeki toplu iş sözleşmelerinde mevsimlik, geçici ve belirli süreli işçilere ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Toplu iş sözleşmelerinde bu konularda yer alan hükümlerin bazıları aşağıda sunulmaktadır.

TEKGIDA-İŞ SENDİKA AKADEMİSİ

Tekgıda-İş Sendika Akademisi’nin günümüzdeki toplu iş sözleşmelerinde çeşitli düzenlemelere ilişkin raporlarında sendikanın ve işyerinin adı belirtilmeyecektir. Bunun amacı, bazen işçi aleyhinde olan düzenlemeler söz konusu olduğunda, sendikanın adının belirtilmesinin yaratabileceği sakıncalardır. Her toplu iş sözleşmesine ilişkin kodda işyerinin özel sektör (Ö) veya kamu sektörü (K) olduğu ve toplu iş sözleşmesinin yürürlükte bulunduğu yıllar belirtilmektedir.

(VI-187,Ö,2024-2025)

Geçici İşçi

Yasada belirtilen sürekli işlerde, geçici işçi ve müteahhit firma çalıştırılamaz. Belirli süreli tevsi, montaj ve fırın tamiri işlerinde belirli süreli hizmet akdi ile çalıştırılan işçilerle, süreksiz işlerde çalıştırılan geçici işçiler hakkında bu toplu iş sözleşmesi uygulanmaz. Şu kadar ki, daimî işlerde 1 aydan fazla geçici işçi çalıştırılamaz. (Bu maddenin işyerinde uygulanması hakkında usüller, mevcut müteahhit firmalarda çalışan işçiler ile geçici işçilerin nasıl ve ne şekilde kadroya alınacakları, ayrıca bir protokol ile düzenlenecektir.)

(V-15,Ö,2013-2015)

Tutukluluk veya gözetim altına alınma nedeniyle iş sözleşmesi askıya alınan işçinin yapacağı işi gördürmek amacıyla işveren belirli süreli iş sözleşmesi ile işçi istihdam edebilir.

(V-16,Ö,2013-2014)

Niteliklerinden ötürü, mevsim veya kampanya işlerinde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsim veya kampanya işlerinin sona ermesi ile bu işçilerin işi sona erer. Ancak iş akitleri sona ermez, müteakip mevsim veya kampanyaya kadar tatile uğrar. İşveren mevsimlik işçilerin işe alınma ve çıkarılmalarında, yapılacak işe uygun olanlara öncelik verir.

(V-17,Ö,2012-2014)

İşveren 100 kişiyi aşmamak kaydı ile geçici süreli ve kadrosuz işçi çalıştırabilir. Bu işçiler toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalanamaz.

(V-18,K,2009-2011)

Mevsim şartları dolayısıyla faaliyetin durdurulduğu dönemlerde bazı işçilere asıl pozisyonlarına ilişkin görevler verilemediği takdirde, işveren veya işveren vekili tarafından yazılı olarak pozisyonlarına veya yeteneklerine uygun görevler teklif edilir. Ayrıca, başka pozisyonlarda çalışma teklifi işçi tarafından da yapılabilir. Bu suretle başka bir pozisyonda çalışma konusunda anlaşma hasıl olduğu takdirde işçinin esas pozisyonununa ilişkin istihkakı kendisine tam olarak ödenir. Faaliyet döneminin başlaması ile bu işçiler eski pozisyonlarına iade olunurlar. Yazılı olarak yapılacak bu teklifin işçi tarafından kabul edilmemesi halinde asıl pozisyonlarına ilişkin görevler verilmeyen işçileri işveren veya işveren vekili yarım gündelikle en çok 4 aya kadar izinli sayabilir. İzine ayrılan işçi izin süresi sonunda görevine dönmediği takdirde istifa etmiş sayılır.

(V-12,K,2006-2008)

Süresi belirli iş akitleri 6 aydan fazla müddetle yapılamaz. İşveren süresi belirli hizmet akdi ile aldığı bir işçiyi süre bitiminden sonra çalıştırdığı takdirde bu işçi boş kadro olması halinde devamlı kadroya geçirilir. Boş kadro olmaması halinde yeni işçi gereksinmesi devam ediyorsa ara verilmeden o işçilerin sözleşmesi yenilenmiş sayılır. İşveren bünyesinde aynı vasıfta belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçi olduğu müddetçe dışarıdan kadrolu işçi alamaz. Mevcut münhal kadrolara veya açılacak kadrolara öncelikle işe giriş tarihine göre, aranan vasıflara sahip belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçilere kadro vermek zorundadır. Mevcut geçici işçiler, toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihi itibariyle, sözleşmenin tüm hükümlerinden yararlanır.

(V-13,K,2007-2008)

Mevsim ve kampanya işlerinde çalışıp da işin bitmesi sebebiyle işten çıkarılan işçiler, ayrıldıkları işyerinde aynı mevsim veya kampanya işinin yeniden başlaması halinde bu işyerinde öncelikle işe alınırlar. İşveren bu gibi işyerlerinde mevsim ve kampanya işlerinin başlayacağını 15 gün önce uygun araçlarla ilan eder ve bu işlerde çalışmış eski işçileri işe davet eder (İmkan varsa mahalli radyolardan yararlanırlar). (…) Süresi belirli iş akdi ile çalışan ve iş akdi askıda bulunan işçiler, kıdem tazminatına esas gün sayısı esasına göre en kıdemlilerinden başlanılmak sureti ile öncelikle işe alınırlar. (…) Süresi belirli hizmet akdi ile işe alınacak işçilerin mukavele müddetlerinin toplamı bir kampanya süresince en az 120 gün çalışacakları şekilde düzenlenir.

(V-14,Ö,2012-2014)

İşçiler, gerektiği takdirde işyeri içinde ünvanı veya niteliği benzer yahut birbirine yakın başka işlerde veya yerlerde mesleğine uygun olmak, ücretinde ve sosyal haklarında indirim yapılmamak, iş koşullarında ağırlaştırma yapmamak koşulu ile muvafakat aranmaksızın geçici veya devamlı olarak işveren tarafından görevlendirilebilirler. Görülen işin niteliğinde benzerlik olmak şartı ile yukarıdaki koşullarda, işçilerin rızası alınarak aynı işverene bağlı ve belediye hudutları içindeki bir başka işyerine işverence nakledilmeleri mümkündür. İşçilerin, aynı işverene bağlı ve belediye hudutları dışındaki işyerine daimi olarak nakledilebilmeleri yazılı rızaya bağlıdır. Geçici süre ile nakillerde, yine yukarıdaki koşullarda işçinin rızası aranır. Ancak, bu süre 12 ayı geçemez.

(V-25,K,2013-2014)

Bir önceki mevsimde işyerinde çalışan mevsimlik işçiler, yeni iş mevsimi açıldığında; kıdem ve ehliyet durumlarına göre işe başlama tarihinden en az 15 gün önceden P.T.T. kanalı ve taahhütlü mektupla işe davet edilirler. Süresinde işe gelmeyen mevsimlik işçiler iş sözleşmelerini kendileri feshetmiş sayılırlar ve geçmiş hizmetleri için işverenden hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Yeni iş mevsiminin açılmasına rağmen işe davet edilmeyen ve işe davet edildikleri halde iş verilmeyen mevsimlik işçilerin iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır ve bu durumda işçilerin her türlü yasal hakları ve tazminatları işverence işçilere ödenir. Ancak, işyerine davet edilecek mevsimlik işçi sayısı 25’ten fazla ise, bu işçilerin işe davetleri işyeri ilan tahtalarında, davet edilecek işçilerin isimleri, işe başlama tarihinden en az 15 gün önce olmak üzere işe başlama tarihleri, işe başlayacakları işyerleri, başvurma yerleri belirtilmek suretiyle ilanen yapılır. Bu ilanların birer sureti altları işveren vekillerince imzalanarak ve işçinin işe başlayıp başlamadığı hakkında not düşerek işçinin şahsi dosyasında saklanır.

(V-08,K,2009-2010)

Tahmil tahliye gibi işlerde ve acil durumlarda devamlılık arz etmeyen işler için yılda en fazla 4 (dört) ay süre ile geçici veya mevsimlik işçi çalıştırılabilir. Bu işçiler üretimdeki devamlı kadrolarda çalıştırılamazlar. 4 ay süreyi aşan geçici veya mevsimlik işçiler, bu sözleşmenin yararlanma maddesi hükmüne uygun olarak sözleşmeden yararlanabilirler.

(VI-036,Ö,2024-2025)

İş Durumunda Öncelik

Bu toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren, işyerlerinde boşalan yüksek ücretli işlerdeki kadrolara, işyerlerinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışmakta bulunan sendika üyesi işçilerden kıdem ve yetenekleri ile öğrenim durumları uygun olanlar öncelikli olarak tercih edilecektir.

Ayrıca, işyerine yeni işçi almak gerektiğinde işyerinden ölüm, emeklilik, malullük ve askerlik sebebiyle ayrılmış işçilerin eşi, çocukları ve kardeşleri (durumları istenilen şartlara uymak kaydıyla) öncelikli olarak tercih edilecektir.

(VI-068,Ö,2013-2015)

İşletmeye bağlı işyerlerinde yapılan işler sürekli işlerden olduğu için çalışanların iş sözleşmeleri belirsiz sürelidir. İşe yeni başlayan ve eğitim süresi içerisindeki işçiler, belirsiz kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılabilir. Bunun dışında, işyerinde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışma yapılmasının koşulları Sendika ve İşveren tarafından belirlenir. Belirli süreli iş sözleşmesi, ancak belirli süreli olan işlerde veya belirli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullarla ve yazılı olarak yapılır ve süresi azami üç ay olabilir. Bu koşullara uygun olarak yapılmayan sözleşme belirsiz süreli sayılır.

(VI-079,Ö,2013-2015)

Tutukluluk veya gözetim altına alınma nedeniyle iş sözleşmesi askıya alınan işçinin yapacağı işi gördürmek amacıyla işveren belirli süreli iş sözleşmesi ile işçi istihdam edebilir.

(VI-128,Ö,2016-2019)

İşveren tarafından işe alınacak her işçi ile hizmet akdi yapılır. Hizmet akdi belirli ve belirsiz süreli olabilir. Belirsiz süreli işlerde belirli süreli iş sözleşmesi sadece bir defa yapılabilir.

(VI-076,K,2006-2008)

Süresi belirli iş akitleri 6 aydan fazla müddetle yapılamaz. İşveren süresi belirli hizmet akdi ile aldığı bir işçiyi süre bitiminden sonra çalıştırdığı takdirde bu işçi boş kadro olması halinde devamlı kadroya geçirilir. Boş kadro olmaması halinde yeni işçi gereksinmesi devam ediyorsa ara verilmeden o işçilerin sözleşmesi yenilenmiş sayılır. İşveren bünyesinde aynı vasıfta belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçi olduğu müddetçe dışarıdan kadrolu işçi alamaz. Mevcut münhal kadrolara veya açılacak kadrolara öncelikle işe giriş tarihine göre, aranan vasıflara sahip belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçilere kadro vermek zorundadır. Mevcut geçici işçiler, toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihi itibariyle, sözleşmenin tüm hükümlerinden yararlanır.

(VI-155,Ö,2023-2024)

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler, sadece; işbu sözleşme ile kabul edilen kadro sistemi içinde birinci kademede çalışan işçilere sağlanan hak ve menfaatlerden işçi sendikası üyesi olması şartı ile yararlanır, sair maddelerinden yararlanamaz.

(VI-144.Ö.2023-2024)

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler, sadece; işbu sözleşme ile kabul edilen kadro sistemi içinde birinci kademede çalışan işçilere sağlanan hak ve menfaatlerden işçi sendikası üyesi olması şartı ile yararlanır, sair maddelerinden yararlanamaz.

(V-04,Ö,2013-2015)

İşletmeye bağlı işyerlerinde yapılan işler sürekli işlerden olduğu için çalışanların iş sözleşmeleri belirsiz sürelidir. İşe yeni başlayan ve eğitim süresi içerisindeki işçiler, belirsiz kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılabilir. Bunun dışında, işyerinde kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışma yapılmasının koşulları Sendika ve İşveren tarafından belirlenir. Belirli süreli iş sözleşmesi, ancak belirli süreli olan işlerde veya belirli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullarla ve yazılı olarak yapılır ve süresi azami üç ay olabilir. Bu koşullara uygun olarak yapılmayan sözleşme belirsiz süreli sayılır.

(VI-001,K,2023-2025)

(1) 5620 sayılı Kanunun kapsamında, mevsimlik ve kampanya işlerinde, belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırılabilir.

(2) Bu madde kapsamında çalıştırılacak işçilerle, belirli süreli iş sözleşmesi yapılır. Yapılan iş sözleşmelerinin bir nüshası işçinin kendisine ve bir nüshası da işçinin bağlı olduğu Sendika Şubesine gönderilir.

(3) Zorunlu haller dışında; bu işçilerin alındıkları iş ve işyerinde çalıştırılmaları esastır.

(VI-161,Ö,2022-2024)

İşyerinde teknik ve zorunlu ekonomik sebepler hariç, ana üretim bölümlerinde belirsiz süreli işler için belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırılmaz.

(VI-171,K,2024-2026)

Belirli Süreli İş Sözleşmesi

Kapsamı itibari ile devamlılık arz etmeyen mevsimlik veya belirli bir işin yapılması için işe alınan işçilerle yapılan akitler süresi belirli iş akitleridir.

Süresi belirli iş akitleri 6 aydan fazla süreyle yapılamaz. İşveren, süresi belirli hizmet akdi ile aldığı bir işçiyi süre bitiminden sonra çalıştırdığı takdirde bu işçi boş kadro olması halinde devamlı kadroya geçirilir. Boş kadro olmaması halinde yeni işçi gereksinimi devam ediyorsa, ara verilmeden o işçilerin sözleşmesi yenilenmiş sayılır.

İşveren, bünyesinde belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçi olduğu sürece dışarıdan kadrolu işçi alamaz, var olan boş kadrolara veya açılacak kadrolara öncelikle işe giriş tarihine göre belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçilere kadro vermek zorundadır.

Var olan belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçiler, toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren yürürlük tarihinde çalışıyor olmak koşuluyla sözleşmenin tüm hükümlerinden yararlanırlar.

(VI-060,Ö,2017-2018)

İşveren, işyerindeki yıllık izinler, teşvikli satışlar, olağanüstü üretim ve benzeri sebeplerle süresi belirli veya niteliği bakımından geçici işler için geçici işçi alabilir. İşveren hangi departmana, ne maksatla kaç geçici eleman aldığını sendika baş temsilciliğine aylık listeler halinde bildirir. Geçici işin süresi en fazla 6 aydır.

(VI-172,Ö,2024-2025)

Geçici İşçi (Belirli Süreli Akitle İşçi Çalıştırma)

Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. İşbu belirli işin süresi her halükarda bir sözleşme yılında aralıklı da olsa toplam 5 ay 29 günü geçemez. Ancak bu işçilerin sayısı her halükarda belirsiz süreli akit ile çalışan sendika üyesi işçi sayısının %10’unu geçemez. Geçici işçiler, sendikaya üye olmaları halinde toplu iş sözleşmesinden yararlanır.

(VI-170,K,2024-2026)

Mahiyeti itibari ile devamlılık arz etmeyen mevsimlik veya belirli bir işin yapılması için işe alınan işçilerle yapılan akitler süresi belirli iş akitleridir.

Süresi belirli iş akitleri 6 aydan fazla müddetle yapılamaz. İşveren, süresi belirli hizmet akdi ile aldığı bir işçiyi süre bitiminden sonra çalıştırdığı takdirde bu işçi boş kadro olması halinde devamlı kadroya geçirilir. Boş kadro olmaması halinde, yeni işçi gereksinimi devam ediyorsa, ara verilmeden o işçilerin sözleşmesi yenilenmiş sayılır.

İşveren, bünyesinde belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçi olduğu müddetçe dışarıdan kadrolu işçi alamaz, mevcut münhal kadrolara veya açılacak kadrolara öncelikle işe giriş tarihine göre belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçilere kadro vermek zorundadır.

Mevcut belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçiler, toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren sözleşmenin tüm hükümlerinden yararlanırlar.

(VI-072,K,2009-2010)

Tahmil tahliye gibi işlerde ve acil durumlarda devamlılık arz etmeyen işler için yılda en fazla 4 (dört) ay süre ile geçici veya mevsimlik işçi çalıştırılabilir. Bu işçiler üretimdeki devamlı kadrolarda çalıştırılamazlar. 4 ay süreyi aşan geçici veya mevsimlik işçiler, bu sözleşmenin yararlanma maddesi hükmüne uygun olarak sözleşmeden yararlanabilirler.

(VI-077,K,2007-2008)

Mevsim ve kampanya işlerinde çalışıp da işin bitmesi sebebiyle işten çıkarılan işçiler, ayrıldıkları işyerinde aynı mevsim veya kampanya işinin yeniden başlaması halinde bu işyerinde öncelikle işe alınırlar. İşveren bu gibi işyerlerinde mevsim ve kampanya işlerinin başlayacağını 15 gün önce uygun araçlarla ilan eder ve bu işlerde çalışmış eski işçileri işe davet eder (İmkan varsa mahalli radyolardan yararlanırlar). (…) Süresi belirli iş akdi ile çalışan ve iş akdi askıda bulunan işçiler, kıdem tazminatına esas gün sayısı esasına göre en kıdemlilerinden başlanılmak sureti ile öncelikle işe alınırlar. (…) Süresi belirli hizmet akdi ile işe alınacak işçilerin mukavele müddetlerinin toplamı bir kampanya süresince en az 120 gün çalışacakları şekilde düzenlenir.

(VI-080,Ö,2017-2018)

Niteliklerinden ötürü, mevsim veya kampanya işlerinde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsim veya kampanya işlerinin sona ermesi ile bu işçilerin işi sona erer. Ancak iş akitleri sona ermez, müteakip mevsim veya kampanyaya kadar tatile uğrar.

(VI-089,K,2013-2014)

Bir önceki mevsimde işyerinde çalışan mevsimlik işçiler, yeni iş mevsimi açıldığında; kıdem ve ehliyet durumlarına göre işe başlama tarihinden en az 15 gün önceden P.T.T. kanalı ve taahhütlü mektupla işe davet edilirler. Süresinde işe gelmeyen mevsimlik işçiler iş sözleşmelerini kendileri feshetmiş sayılırlar ve geçmiş hizmetleri için işverenden hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Yeni iş mevsiminin açılmasına rağmen işe davet edilmeyen ve işe davet edildikleri halde iş verilmeyen mevsimlik işçilerin iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır ve bu durumda işçilerin her türlü yasal hakları ve tazminatları işverence işçilere ödenir. Ancak, işyerine davet edilecek mevsimlik işçi sayısı 25’ten fazla ise, bu işçilerin işe davetleri işyeri ilan tahtalarında, davet edilecek işçilerin isimleri, işe başlama tarihinden en az 15 gün önce olmak üzere işe başlama tarihleri, işe başlayacakları işyerleri, başvurma yerleri belirtilmek suretiyle ilanen yapılır. Bu ilanların birer sureti altları işveren vekillerince imzalanarak ve işçinin işe başlayıp başlamadığı hakkında not düşerek işçinin şahsi dosyasında saklanır.

(VI-100,Ö,2017-2019)

İşyerinde teknik ve zorunlu ekonomik sebepler hariç, ana üretim bölümlerinde belirsiz süreli işler için belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırılmaz.

(VI-102,K,2018-2019)

Süresi belirli iş akitleri 6 aydan fazla müddetle yapılamaz. (…) Mevcut belirli süreli hizmet akdi ile çalışan işçiler, toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren sözleşmenin tüm hükümlerinden yararlanırlar.

(VI-119, Ö,2015-2016)

Geçici İşçiler: Daimî mahiyet arz etmeyen, niteliği bakımından 1 yıl içinde en çok ve toplam olarak 3 ay sürecek işler için yazılı sözleşme yapmak suretiyle geçici işçi çalıştırılabilir. 3 aydan fazla süre ile çalıştırılan geçici işçiler daimî kadroya alınırlar.

(VI-121, Ö,2017-2018)

İşyerinde daimilik arz eden işlerde muvakkat işçi istihdam edilmez. Muvakkat işçi, geçici işlerde istihdam edilebilir.

(VI-128,Ö,2016-2019)

Daimi işlerde geçici işçi çalıştırılamaz ve zincirleme hizmet akdi yapılamaz. Ancak, 2 aydan fazla süreli izinli ve devamsız olan işçiler ile ihtiyat askerliğine gitmiş işçilerin yerine, izin veya devamsızlık süresi ile bağımlı olarak ve ayrıca iş hacminde meydana gelen artışlar ile mevsimlik imalat ve satın alma işlerinde çalıştırılmak üzere geçici işçi alınabilir. Bu uygulama hiçbir şekilde iyi niyet kurallarına aykırı ve bu işçilerin çalıştırılması süresi hiçbir zaman 4 aydan fazla olamaz. İnşaat ve montaj işlerinde ancak bu işlerin devamı ve kadın işçilerin ücretsiz doğum izni ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde istirahatli olan üyelerin bu istirahatları süresince, o işçilerin yerine ve izin veya istirahat süresi ile bağımlı olarak geçici işçi çalıştırılabilir. Geçici işçilerin hangi sebeple, hangi işe ve hangi işçinin yerine işe alındıkları Sendikaya bildirilir.

(VI-130,K,2015-2016)

Daimî mahiyet arz etmeyen,  niteliği bakımından 1 yıl içinde en çok ve toplam olarak 5 ay 29 gün sürecek işler için yazılı sözleşme yapmak suretiyle geçici işçi çalıştırılabilir. Geçici işçilerin müteahhit eliyle çalıştırılması ve daimî mahiyetteki işlerde geçici işçi çalıştırılması yasaktır. Geçici işçilerin çalıştırılmaları kanuni hükümlere uygun olarak yapılır. İşverene iş sözleşmesi ile bağlı olarak çalışan geçici işçilere; Sendika üyesi olmaları halinde bu sözleşmenin malî hükümleri uygulanır.

(VI-132,Ö,2017-2019)

Her sezon sonunda mevsimlik işçilerin iş sözleşmeleri bir sonraki sezona kadar askıya alınır. Mevsimlik işçilerin iş sözleşmelerinin askıya alınacağı 7 gün önceden askı tarihi ile birlikte işçiye bildirilir. Ülke ekonomisini ve turizm sektörünü genel olarak etkileyen ekonomik kriz, tabii afet, savaş ve seferberlik hali gibi olağanüstü haller hariç, bir evvelki sezon işyerlerinde çalışmış olan işçiler, işyerlerindeki kıdem esasına göre öncelik kıdemli işçilerde olmak üzere, % 70’i yeni sezonun açılışından itibaren 15 gün içinde işbaşı yaptırılır. Geriye kalan % 30 işçinin işe başlama tarihleri ise yeni sezonun açılması tarihinden itibaren 21 gün içinde tespit edilerek kendilerine bildirilecektir. Şu kadar ki, işyerlerindeki doluluk oranları, yukarıda belirtilen oranlarda işçilerin işe davet edilmesini mümkün kılmıyorsa, sezon başlangıcından önce İşveren ve Sendika bir araya gelerek, işyerlerinin doluluk oranlarını dikkate alarak % 70 ve % 30 çağrılma oranlarının işyerlerinde nasıl uygulanacağını belirlerler. Kendisine tebliğ edilen işe başlama tarihinde işbaşı yapmayan işçi iş sözleşmesini kendi isteğiyle feshetmiş sayılır ve yasal yükümlülüklerini yerine getirir. İşveren, yeni sezonda herhangi bir servise işçi alabilmesi için, bir önceki sezonda o bölümde çalışan mevsimlik işçileri işe davet etmiş olması gerekir.

(VI-133,Ö,2017-2019)

Sosyal güvencesi olmayan mevsimlik işçilerin sezon içindeki çalışma süreleri 150 günden az olamaz. Yeni açılan işyerleri için mevsimlik işçilerin sezon içindeki çalışma süreleri 120 günden az olamaz.

(VI-005,K,2023-2025)

Bir tam yıl içinde 170 günden fazla bir yıldan az süreyle çalışan geçici işçilere 12 gün ücretli izin verilir. Ancak 170 günden fazla çalışılan her ay için bu izin bir gün artırılarak uygulanır.

(VI-005,K,2023-2025)

Mevsimlik ve Geçici İşçilerin İşe Alınmaları

Bir önceki mevsimde işyerinde çalışan mevsimlik işçiler, yeni iş mevsimi açıldığında; KIDEM ve EHLİYET durumlarına göre işe başlama tarihinden en az 15 gün önceden P.T.T. kanalı ve taahhütlü mektupla işe davet edilirler. Süresinde işe gelmeyen mevsimlik işçiler iş sözleşmelerini kendileri feshetmiş sayılırlar ve geçmiş hizmetleri için işverenden hiçbir hak talebinde bulunamazlar.

Yeni iş mevsiminin açılmasına rağmen işe davet edilmeyen ve işe davet edilmedikleri halde iş verilmeyen mevsimlik işçilerin iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır ve bu durumda işçilerin her türlü yasal hakları ve tazminatları işverence işçilere ödenir.

Ancak, işyerine davet edilecek mevsimlik işçi sayısı 25’ten fazla ise, bu işçilerin işe davetleri işyeri ilan tahtalarında, davet edilecek işçilerin isimleri, işe başlama tarihinden en az 15 gün önce olmak üzere işe başlama tarihleri, işe başlayacakları işyerleri, başvurma yerleri belirtilmek suretiyle ilanen yapılır. Bu ilanların birer sureti altları işveren vekillerince imzalanarak ve işçinin işe başlayıp başlamadığı hakkında not düşerek işçinin şahsi dosyasında saklanır.

(VI-005,K,2023-2025)

Mevsim ve çalışma şartlarının gereği olarak, işyeri ve sabit eklentilerinin dışında, arazide (tarla, bağ, bahçe, çayır ve mera, orman gibi) işçi çalıştırılması gereken hallerde ve yerlerde, sadece bu işçilere uygulanmak üzere haftalık 40 saatlik çalışma süresi sabit kalmak şartıyla mahalli çalışma saatleri, mahalli örf ve adetler de dikkate alınarak işin başlama ve bitiş süreleri ile yasal ara dinlenme saatleri işverence belirlenir ve bunlar işverence işçilere duyurulur. Cetveller düzenlenerek, araçlar içine ve işyerlerine asılır.

(VI-013,Ö,2022-2023)

Geçici İşçi

Yemek, güvenlik dış mekan temizliği, personel taşıma, şoförlük (makam şoföre, kuryelik) hariç olmak üzere, asıl işlerde geçici işçi ve müteahhit firma çalıştırılamaz.

Belirli süreli tevsi, montaj ve fırın tamiri işlerinde belirli süreli hizmet akdi ile çalıştırılan işçilerle, süreksiz işlerde çalıştırılan geçici işçiler hakkında bu toplu iş sözleşmesi uygulanmaz.

Şu kadar ki, daimi asıl işlerde 1 aydan fazla geçici işçi çalıştırılamaz.

(VI-014,K,2021-2023)

Bu TİS hükümlerinden kadrolu işçiler ile birlikte TİS’in yürürlük süresi içinde işe alınan ve taraf sendikaya üye olan geçici mevsimlik işçiler de imzalanan TİS’in ücret ve diğer sosyal yardımlardan çalıştıkları sürece aynen yararlanırlar.

(VI-039,Ö,2024-2025)

Daimi ve Mevsimlik İşçiler

1.Bu toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işyerinde mal veya hizmet üretiminin esasını oluşturan işler asıl iş sayılır. Asıl işlerde İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak taşeron işçisi çalıştırılamaz.

2.İşverenin, daimî işçi kadrolarında çalışan işçilere daimî işçi denir. Niteliklerinden ötürü mevsimlik işlerde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir.

(VI-152,Ö,2022-2024)

Geçici İşçi

Halen çalışan işçilerin statülerinde bir değişiklik olmamak kaydıyla, işveren, yıllık izinlerin kullanıldığı 1 Temmuz ile 30 Ekim tarihleri arasında en fazla izne çıkan işçi sayısı kadar belirli süreli hizmet akdi ile ve sadece bu 4 ayla sınırlı olmak üzere geçici işçi çalıştırılabilir. Geçici işçi ile yapılan belirli süreli hizmet akdi esastır. Bu sürenin bitiminde hiçbir ihbara gerek kalmaksızın işçinin iş akdi sona erer. Ancak, çalışmaya devam ettirilen geçici işçiler devamlı işçi statüsü kazanırlar.

Geçici işçiler sendika üyesi olurlarsa toplu sözleşme kapsamına girerler ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanırlar. Geçici işçilerin deneme süresinden sonra çalıştırılmış olmaları bu işçilere toplu iş sözleşmesinin 17. maddesinin B bendinde belirtilen devamlı işçilik hakkını kazandırmaz.

Geçici işçinin ücreti hiçbir şekilde aynı işi yapan devamlı işçinin ücretinden fazla olamaz.

(VI-031,Ö,2022-2024)

Kadrosuz ve Sendikasız İşçiler

İşveren 100 kişiyi aşmamak kaydı ile geçici süreli ve kadrosuz işçi çalıştırabilir. Bu işçiler Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinden faydalanamaz.

Bu işçilerin işe giriş ve çıkışları sendikaya bildirilir.

İşyerinde tatil ve tevsi gibi sebeplerle yapılacak inşaat, montaj v.s. gibi imalat dışı faaliyetlerde bu madde hükmü uygulanmaz.

(VI-151,Ö,2021-2024)

Geçici İşler

İşçi, işyerinde asıl ve benzeri işlerinin dışında başka bir işte çalıştırılamaz. Ancak zaruret halinde geçici olmak şartıyla her işçi işletme içinde mesleği ve kabiliyetine uygun düşecek işte çalıştırılabilir. Ancak, işbu geçici işler bir işçi için her sözleşme yılında 3 ayı geçemez.

(VI-151,Ö,2021-2024)

Geçici İşçi

A) Niteliği bakımından en çok 3 ay sürecek işler için geçici işçi çalıştırılabilir.

B) İşbu geçici işin süresi sürekli olarak 3 ayı aşarsa ya da aralıklı da olsa bir sözleşme yılında toplam 4 aydan fazla sürerse, o işte çalışan ve çalışacak olanlar, devamlı işçi sayılırlar ve varsa iş akitleri hükümsüz sayılır. Bu işçiler sendika üyesi iseler veya olurlarsa işbu sözleşmeden yararlanırlar.

(VI-151,Ö,2021-2024)

Geçici İşçi

A) Niteliği bakımından en çok 3 ay sürecek işler için geçici işçi çalıştırılabilir.

B) İşbu geçici işin süresi sürekli olarak 3 ayı aşarsa ya da aralıklı da olsa bir sözleşme yılında toplam 4 aydan fazla sürerse, o işte çalışan ve çalışacak olanlar, devamlı işçi sayılırlar ve varsa iş akitleri hükümsüz sayılır. Bu işçiler sendika üyesi iseler veya olurlarsa işbu sözleşmeden yararlanırlar.

(VI-145.Ö.2024-2025)

İşveren, üretimde dönemsellik arz eden artışın olması halinde ( çalışmanın sadece yılın belirli bir döneminde yoğunlaştığı durumlarda)  vasıfsız işler için mevsimlik işçiler çalıştırabilir. Mevsimlik iş,  1 takvim yılı içerisinde en çok 6 ay olabilir.

İşverenin daimi işçi kadrolarında çalışan işçilere daimi işçi denir. Niteliklerinden ötürü, mevsim veya kampanya işlerinde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsim veya Kampanya işlerinin sona ermesi ile bu işçilerin işi sona erer. Ancak iş sözleşmeleri sona ermez, müteakip mevsim veya kampanyaya kadar askıda kalır.

İşveren mevsimlik işçilerin işe alınma ve çıkarılmalarında, yapılacak işe uygun olanlara ve bir önceki kampanya döneminde çalışmış olanlara öncelik verir.

İşyerinde mevsimlik işçi olarak çalışmakta olan sendika üyesi işçilerden, 60 yaş ve üzerinde olanların, o yılki iş ilanına başvurmuş olmaları ve işverenin de işe çağırmamış olması kaydıyla iş sözleşmeleri askıda bırakılamaz ve tüm kazanılmış alacak hakları (kıdem tazminatı vb.) ödenmek suretiyle iş akitlerine son verilir.

Mevsimlik çalışan işçinin iş sözleşmesi haklı bir neden olmadan işveren tarafından sona erdirilmesi halinde veya ihtiyaç olduğu halde sezon başlangıcında onun yerine başka işçinin işe alınması veya mevsimlik işçinin işe davet edilmemesi durumlarında mevsimlik işçi 1475 sayılı iş kanunu’nun 14.maddesindeki kıdem tazminatına hak kazanma hallerinde kıdem tazminatına hak kazanır.

(VI-145.Ö.2024-2025)

Mevsimlik İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanması

Mevsimlik işçinin sendikaya üye olması halinde iş bu T.İ.S.’den mevsimlik işçinin işe başlamasından itibaren iki ayı takip eden aybaşından itibaren çalıştığı sürece T.İ.S.’nin yürürlükte olduğu tarihe kadar yararlanır.

Ücret Zamları: Sendika üyesi mevsimlik işçiler için yürürlük tarihinden itibaren uygulanmak üzere baz alınacak ücret, asgari ücretin %20 oranında arttırılmış halidir.

İşçi İkramiyeleri : İşyerinde deneme süresini tamamlayan mevsimlik kadrodaki sendika üyesi mevsimlik işçilere çalıştıkları her ay için iki günlük ücret tutarında ikramiye ödemesi yapılır.  Bu şekilde hesap edilen ikramiyeleri çalıştıkları ayın ücreti ile birlikte ödenir.

Sosyal Paket : İşyerinde deneme süresini tamamlayan mevsimlik kadroda çalışan ve sendika üyesi olan işçilere sosyal yardımların ilk yılı için %20’si, ikinci yıl için %40’ı, üçüncü yıl için %60’ı, dördüncü yıl için %80’i, beşinci yıl için %100’ünden yararlandırılır.

Mevsimlik işçilerin sendikaya üye olmaları halinde ayrıca aşağıdaki TİS hükümlerinden faydalanırlar:

-Doğal Afet İzni, Ölüm izni

-Evlenme Yardımı (İşçi bu haktan 2 kampanya dönemi çalışması durumunda faydalanabilecektir)

-Doğum Yardımı

-Ölüm Yardımı

-Doğal Afet Yardımı

-Tüm Fazla Mesai Katsayıları

(VI-053,Ö,2023-2024)

1.Niteliklerinden ötürü, mevsim veya kampanya işlerinde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsim veya Kampanya işlerinin sona ermesi ile bu işçilerin işi sona erer. Ancak iş sözleşmeleri sona ermez, müteakip mevsim veya kampanyaya kadar tatile uğrar.

2.İşveren mevsimlik işçilerin işe alınma ve çıkarılmalarında, yapılacak işe uygun olanlara ve bir önceki kampanya döneminde çalışmış olanlara öncelik verir.

3.İşyerinde mevsimlik işçi olarak çalışmakta olan sendika üyesi işçilerden, 60 yaş ve üzerinde olanların, o yılki iş ilanına başvurmuş olmaları ve işverenin de işe çağırmamış olması kaydıyla iş sözleşmeleri askıda bırakılamaz ve tüm kazanılmış alacak hakları (kıdem tazminatı vb.) ödenmek suretiyle iş akitlerine son verilir.

4.İşverenin yıl içerisinde tanımlı ve çeşitli yollarla yapmış olduğu iş çağrılarına (gazete ilanı, belediye anonsu, broşür ile iş ilanı vb.) başvurmamış ve mazeret belirtmeksizin yıl boyunca çalışmamış olan işçilerin, iş akitleri 2. yıl sonu itibariyle istifa olarak değerlendirilerek sonlandırılır.

(VI-036, Ö,2024-2025)

Mevsimlik Çalışmalar

Mevsimlik olarak işe alınan işçilerin, kampanya sona erdiğinde çalıştırılmalarına ara verilmesi, mevsimlik iş sözleşmesinin feshini gerektirmez. Bunların iş sözleşmeleri askıya alınmış sayılır. Ancak, kampanyanın bitimi 6 gün önce işyerinde ilan edilir. Kampanya başlaması sebebiyle, işçiler işe davet edilirken, işyerine kaydettirdikleri son adreslerine açılıştan 15 gün önce taahhütlü birer mektup gönderilip, bunların listesi işyerine asılır ve bir kopyası da bilgi için sendikaya gönderilir.

Davetten sonra, açılışa 6 gün kala işçilerin işbaşı yapmak üzere bizzat veya mektupla başvurmaları zorunludur. Açılış gününden itibaren 3 iş günü içinde işbaşı yapmayanların hakları düşer. Ancak, başvurdukları ve işbaşı yapmak üzere işe geldikleri halde, kendilerine iş verilmeyen işçilerin hakları saklıdır. Bildirimler işçilerin kaydettirdikleri son adreslere yapılır. Adres değişikliğinin, zamanında işyerine bildirilmemesinden dolayı, işveren sorumlu değildir. Daimi kadroda boşluk açılan işlere, işin gerektirdiği vasıfları taşımış olması koşuluyla öncelikle, mevsim işçilerinden anılan boşluklar doldurulur.

(VI-051,Ö,2023-2024)

Mevsimlik İş

İşverenin asıl işi kapsamında niteliklerinden ötürü mevsimlik/kampanya işlerinde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsimlik işlerde, belirli süreli iş sözleşmesi ile işçi çalıştırılabilir. İşverenin işbu Toplu İş Sözleşmesi’nde tanımlanan asıl iş kapsamındaki mevsimlik işlerde, Özel İstihdam Bürosu aracılığı ile geçici işçi çalıştırılamaz. İşbu toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren işyerinde mevsimlik/kampanya işlerinde işe başlayan sendika üyesi işçinin ücreti, yürürlükte bulunan asgari ücretin %10 fazlası olarak belirlenir.

İşbu Toplu İş Sözleşmesi kapsamında çalışacak mevsimlik/kampanya işçileri, Toplu İş Sözleşmesi’nin yemek bedeli hariç paraya ilişkin olan diğer hükümler ile yıllık izne ilişkin hükümlerinden yararlanamayacaktır.

(VI-153,Ö,2023-2024)

Geçici İşçi

Devamlılık arz etmeyen ve yılda toplam 5 ayı geçmeyecek işler haricinde geçici işçi çalıştırılamaz.

(VI-049,Ö,2023-2024)

Bu toplu iş sözleşmesinden kural olarak … Sendikasının üyeleri yararlanırlar. Sendika üyesi olmayanların, toplu iş sözleşmesinden faydalanmaları hakkında, yasa hükümleri uygulanır. İşyerinde mevsimlik ve kampanya işçisi varsa, bunlar da üye olduklarında, sözleşmenin kapsamında olup, işlerini devamınca toplu iş sözleşmesinin bütün haklarından, daimi işçiler gibi yararlanırlar.

(VI-009,K,2023-2025)

Mevsimlik/Geçici İşçilerin İzinleri

01 Mart 2017 tarihinden önce yürürlükte olan toplu iş sözleşmelerinin İş Sözleşmelerinin Tipleri başlıklı 19. maddesi uyarınca süresi belirli sürekli iş sözleşmesi (mevsimlik ve geçici dahil) ile çalıştırılan işçilerin, emsal yargı kararları ile toplam çalışma süreleri üzerinden belirsiz süreli işçiler gibi yıllık ücretli izin hak etmiş oldukları tespit edilmiş olduğundan, bu işçilerin izin süresi toplam çalışma süresi üzerinden belirlenecek ve bu toplu iş sözleşmesinin imza tarihinde önce kullandırılmayan izinleri ileriki yıllarda toplu iş sözleşmesine göre hak ettikleri yıllık ücretli izinlerine eklenerek peyderpey kullandırılacaktır.

(VI-160,Ö,2022-2025)

İşe Alma ve Boşalan Kadrolara Nakiller

Daimi işlerde geçici işçi çalıştırılamaz ve zincirleme hizmet akdi yapılamaz. Ancak, 2 aydan fazla süreli izinli ve devamsız olan işçilerle ihtiyat askerliğine gitmiş işçilerin yerine, izin veya devamsızlık süresi ile bağımlı olarak ve ayrıca mevsimlik imalat ve mubayaa işlerinde çalıştırılmak üzere geçici işçi alınabilir. Bu uygulama hiçbir şekilde iyi niyet kurallarına aykırı ve bu işçilerin çalıştırılması süresi hiçbir zaman 3 aydan fazla olamaz.

İnşaat ve montaj işlerinde ancak bu işlerin devamı ve kadın işçilerin ücretsiz doğum izni ile SGK’dan istirahatli olan üyelerin bu istirahatleri süresince, o işçilerin yerine ve izin veya istirahat süresi ile bağımlı olarak geçici işçi çalıştırılabilir. Geçici işçilerin hangi sebeple, hangi işe ve hangi işçinin yerine işe alındıkları sendikaya bildirilir.

Geçici işçilerin sendikal hakları ve toplu sözleşmeden yararlanma hususundaki yasal hakları saklıdır.

(VI-181,Ö,2024-2025)

Geçici İşçi

Yemek, güvenlik, dış mekan temizliği, personel taşıma, şoförlük (makam şoförü, kuryelik) hariç olmak üzere, asıl işlerde geçici işçi ve müteahhit firma çalıştırılamaz.

Belirli süreli tevsi, montaj ve fırın tamiri işlerinde belirli süreli hizmet akdi ile çalıştırılan işçilerle, süreksiz işlerde çalıştırılan geçici işçiler hakkında bu toplu iş sözleşmesi uygulanmaz.

Şu kadar ki, daimi asıl işlerde 1 aydan fazla geçici işçi çalıştırılamaz.

(VI-182,K,2021-2023)

İş Sözleşmesi ve Süreleri

(1) Tespit edilen kadrolara alınan işçilerle belirsiz süreli iş sözleşmesi yapılır.

(2) 5620 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi kapsamında, mevsimlik ve kampanya işlerinde, belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırılabilir.

(3) Zorunlu haller dışında; bu işçilerin alındıkları iş ve işyerinde çalıştırılmaları esastır.

(VI-185,Ö,2024-2025)

Daimi ve Mevsimlik İşçiler

İşverenin, daimi işçi kadrolarında çalışan işçilere daimi işçi denir. Niteliklerinden ötürü mevsimlik işlerde çalışan işçilere mevsimlik işçi denir. Mevsim ve kampanya işlerinin sona ermesi ile bu nitelikli ve niteliksiz işçilerin işi sona erer. Ancak iş sözleşmeleri sona ermez. Bir sonraki mevsim ve kampanyaya kadar tatile uğrar.

İşverenin bu konudaki sorumluluğu bir sonraki mevsim ve kampanyada işçinin işe çağrılmasını takip eden 15’ince günün sonunda işbaşı yapmaması halinde kendiliğinden sona erer. Çağrı işveren tarafından belgelenir.

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve iş sözleşmesi askıda bulunan nitelikli ve niteliksiz kampanya işçileri kıdem tazminatına esas gün sayısına ve performansları ile devamsızlıklarına göre en kıdemlilerinden başlamak suretiyle öncelikle işe çağrılırlar.

Belirli süreli iş sözleşmesi ile işe alınacak nitelikli ve niteliksiz kampanya işçilerinin sözleşme sürelerinin toplamı ilke olarak bir kampanya süresince en az 120 gün çalışacakları şekilde düzenlenir.

Ancak; doğal afet veya sabotaj sonucu işyerinin çalışamaz duruma düşmesi veya işçilerin

(a) Kampanya döneminde ceza alması,

(b) O kampanya dönemi aldığı ücretsiz mazeret izinleri ile istirahatli günleri toplamı 15 günü aşması (iş kazası nedeniyle alınan istirahatler hariç),

(c) İşverence kampanya dönemi işçi alımı için tespit edilen süreden sonra işe alınması hallerinde işçilerin sözleşme sürelerinin 90 günü dolduracak şekilde yapılıp yapılmaması işverenin yetkisindedir.

(VI-185,Ö,2024-2025)

Belirli süreli iş sözleşmesi ile işe alınacak nitelikli ve niteliksiz kampanya işçilerinin sözleşme sürelerinin toplamı ilke olarak bir kampanya süresince en az 120 gün çalışacakları şekilde düzenlenir.

(VI-186,Ö,2024-2025)

Geçici İşçi

Yasada belirtilen sürekli işlerde, geçici işçi ve müteahhit firma çalıştırılamaz. Belirli süreli tevsi, montaj ve fırın tamiri işlerinde belirli süreli hizmet akdi ile çalıştırılan işçilerle, süreksiz işlerde çalıştırılan geçici işçiler hakkında bu toplu iş sözleşmesi uygulanmaz. Şu kadar ki, daimî işlerde 1 aydan fazla geçici işçi çalıştırılamaz.