Yarın her ayın ortasında olduğu gibi, işsizlik verileri açıklanacak.

Yarın her ayın ortasında olduğu gibi, işsizlik verileri açıklanacak. Yüzde 14’ü bulmuş resmi işsizlikte bir iyileşme olmadığı, genç işsizliğinin kentlerde yüzde 30’u bulduğu, diplomalı işsiz sayısının 1.5 milyona yaklaştığı tekrarlanacak vs… Bütun bu katı gerçekler yeni bir çığlığa dönüşürken, Türkiye, bir absürd oyunu oynamayı sürdürecek. Absürd oyun, yani iletişimsiz, yabancılaşmış, insansızlaşmış, gerçeğin yerinden oynatıldığı, çivilerin çıktığı, gerçeğin parçalandığı, ona ayna değil prizma tutulduğu oyundur…

Bu absürd oyunun başrolündeki Başbakan, “esnaf paketi”ni açıklarken TOBB üyesi 1.3 milyon işyerinin her birinin bir işsizi işe alması ile işsizliğin 3 puan düşeceğini söylüyor. Bu absürdlük, hemen, “Her Çinli bir tişört alsa ihracatımız yüzlerce milyar dolara çıkar” geyiğini akla getiriyor. Ama absürd oyunda Başbakan ciddi ve tehditini savuruyor: “TOBB olarak siz bunu çözdünüz çözdünüz, çözemezseniz dolaştığım ve bakanlarımın dolaştığı illerde sanayi ve ticaret odalarıyla görüşeceğiz . Birebir konuşarak anlaşacağız. Bu artık çözülmek durumunda. Böyle emeği sömürerek ben zengin oldum demek olmaz. Çalıştıracaksın, hakkını vereceksin.”

Absürdlükte devamlılık esastır. Başbakan’ın bu lafları üzerine, ertesi gün TOBB yönetiminin Ankara telefonları çalmaya başlıyor. Oyunun “sömürücü” aktörleri bakın ne diyorlar:“Takdir beklerken eleştiri canımızı yaktı… İşten çıkardığımız her insanla da bizim küçük illerde yüz yüze geliriz. Mümkün olsa almaz mıyız? Ne demek emeği sömürmek?”  Absürdlükte devamlılık esastır, tepkiler bununla kalmıyor. Milliyet’ten Murat Sabuncu’nun yazdığına göre, Türkiye’nin tüm oda başkanları yarın Ankara’da toplanacak. Önce 730 kişinin katılımı ile bir toplantı, ardından da Başbakan’a cevap verilecek; cevabın tonu “pek yumuşak olmayacak”.

Absürdlükte devamlılık esastır. Duyan da Türkiye’de 1.3 milyon “sömürücü” girişimci olduğunu sanır. Başbakan da sanır ve inanır. Ama gerçeği öğrenince, bunun hesabını soracaktır, beni yine yanılttınız diye. Çünkü 1.3 milyon TOBB üyesinin üçte ikisi, yani 787 bini 3 kişilik işyeri sahipleri!.. Adamcağız, 3 kişiye nasıl 1 işçi eklesin?..10’dan az işçisi olan kuruluşlar toplam kayıtlı işyerlerinin yüzde 85’inin üstünde. 1 milyonun üstündeki küçük işyerlerinde istihdam 2.7 milyondan, yani toplam SSK’li işçilerin yüzde 30’undan ibaret…

Ortalama çalışanı 4’ü bile bulmayan, ama sayıları 1 milyon 140 bini bulan küçük işyerlerine, hem de “hür teşebbüs düzeni”nde, “işçi al” emri, abesle iştigal değil de nedir? Ama absürd oyununda gerçeğe ayna değil, prizma tutup kafa bulandırmaktır, esas…

İstihdam arttırma potansiyeli olan işletmeler 50’den fazla işçi çalıştıran 23 bine yakın işyeridir ve bunların ortalama istihdamı 152 işçidir. Bunlar, toplam kayıtlı işyerlerinin yüzde 2’sidirler ama istihdam payları yüzde 40’tır. Bunlarda da hot zotla, işçi al emriyle istihdam arttırılmaz. Niye artırsın adam? Kapitalist dediğin, işe göre adam alandır, adama göre iş yaratmaya kalkan dayanamaz, çöker. Bu işletmelerin istihdamlarını korumaları, yeni istihdam yaratmaları, yüzde 60’lara düşmüş kapasiteleri yukarı çekmeye, bu da iç ve dış talebi arttırmaya bağlıdır. Daha çok istihdam yatırıma bağlıdır ama yatırım iklimi kurumuştur. Yatırım iklimini canlandıracak olan da kamudur, devlettir. O zaman, hot zotla, işe adam al demekle kalmayacak, kapasiteyi arttıracak, yeni yatırımı özendirecek önlemler alacaksınız. Özel sektör buna yeterince hazır değil ve işsizlik kemiğe dayanmışsa, kamu olarak siz istihdam alanları açacaksınız. Yeni öğretmen, sağlıkçı kadroları açacaksınız, kentlerde, belediyelerde iş imkânları açacaksınız, kamu istihdamını, kamu yatırımları ile arttıracaksınız. Aşırı işsizliğe hiç olmazsa kamu istihdamı ile sünger operasyonu uygulayacaksınız. Yapılacak şey budur. Ama absürd oyun senaryosunda akla, sağduyuya yer yoktur ki, bunlar düşünülsün…

PARA-META-PARA

MUSTAFA SÖNMEZ