İş kazalarının azaltılması amacıyla uygulanması gerekli önleyici tedbirlerin en önemli adımlarında biri güvenli iş ekipmanlarının kullanılmasıdır.

İş ekipmanlarının güvenli olması, öncelikle piyasaya arz edilen cihazların güvenli olmasına (CE işaretli ürünlerin piyasaya arz edilmesi) ve sonrasında ise ekipmanların periyodik kontrollerinin etkin bir şekilde yapılmasına bağlıdır.

İşyerlerinde bulunan pek çok iş ekipmanı periyodik kontrole tabidir. Periyodik kontrole tabi ekipmanlar ve şartlar İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile belirlenmektedir. İş ekipmanı denildiğinde daha çok yapı alanları ile üretim sahaları akla geliyor olsa da aslında her türlü çalışma alanında çeşitli iş ekipmanları bulunmaktadır.

İş ekipmanı, işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, cihaz, teçhizat, tesis ve tesisat olarak tanımlanır.

Periyodik kontrol ise iş ekipmanlarının, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak yetkili kişilerce yapılan muayene ve/veya test faaliyetleridir.

Periyodik kontrol zorunlu mu?

İş ekipmanlarının yapısal bütünlüğünün, sağlamlığının ve güvenliğinin doğrulanması amacıyla ekipmanın ilgili standardına ve/veya imalatçının belirlediği teknik kriterlere uygunluğunun kontrolü için yönetmelik kapsamında periyodik kontrol yapılmalıdır. Periyodik kontrole tabi iş ekipmanlarının kontrollerinin yapılması zorunludur.

İş ekipmanlarının bakım, onarım ve periyodik kontrolleri, ilgili ulusal ve uluslararası standartlarda belirlenen aralıklarda ve kriterlerde, imalatçı verileri ile fen ve tekniğin gereklilikleri dikkate alınarak yapılmalıdır.

Periyodik kontrole tabi iş ekipmanları

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde yer alan ek hüküm ve istisnalar saklı kalmak kaydıyla ana başlık halinde;

1. Basınçlı kap ve tesisatlar

2. Kaldırma ve iletme ekipmanları

3. Tesisatlar

4. Tezgâhlar

5. Endüstriyel raf ve kapılar

6. İş makineleri

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 04 Şubat 2024 tarihli, 32450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yapılan bu yeni düzenleme ile “İşveren ile periyodik kontrol yapmaya yetkili kişi arasında periyodik kontrol hizmeti gerçekleştirilmeden en geç 1 gün önce İSG-KATİP sistemindeki örneğine uygun sözleşme düzenlenir ve karşılıklı olarak imzalanır.” fıkrası eklenmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yetkilendirilmiş olan ortak sağlık ve güvenlik birimleri ile bu birimlerde çalışan kişiler periyodik kontrol hizmeti veremeyecektir.

Akredite muayene kuruluşları genel müdürlük tarafından istenen bilgi ve belgeleri TÜRKAK’a göndermekle yükümlüdür.

İSG-KATİP üzerinden sözleşme olmaksızın periyodik kontrol raporu düzenlenemez. Sözleşme olmaksızın düzenlenen periyodik kontrol raporları geçersizdir. Bu hükme aykırı davranan periyodik kontrol yapmaya yetkili kişinin yetkisi altı ay süreyle askıya alınacaktır.