Torba kanun yürürlüğe girdi. Torba kanunda yer alan bir düzenleme sigortasız çalıştırılanlara yönelik olarak önemli bir hak getiriyor. Sigortasız çalıştırılan işçiler işverenlerine başvurarak kayıt altına alınabilecekler. İşverenin sigorta başlatmaması durumunda mahkeme yoluyla bu hakların alınması gerekliliği doğacaktır.

1 Ocak 2019 – 17 Nisan 2020 arasında ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı dışında işten ayrılan kişiler ile bu tarihler arasında sigortasız çalıştırılanlar ile halen sigortasız çalıştırılmaya devam eden kişiler düzenlemeden faydalanabilecekler.

1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 tarihleri arasında işten ayrılan kişiler (istifa dahil)

1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 tarihleri arasında sigortasız çalıştırılıp işten ayrılan kişiler

Kapsamdaki kişilerin 1 Ocak 2021 tarihine kadar işverene yazılı başvuru yapmaları gerekiyor. Bu başvuru sonrası süreç başlayacak. İşverenin cevabı olumsuz ise İŞKUR’a hane bazlı destek için başvuru yapılması gerekecek. İşveren başvuru sonrası kişileri istihdam ederek çalıştırmaya başlarsa sigorta prim teşvikinden yararlanabilecek.

İşveren başvuru yapan kişileri işe alırsa işverene bu kişilerin istihdam edildiği gün başına 44.15 TL prim desteği verilecek. İşveren başvuru yapan kişileri işe alır fakat çalıştırmaz ücretsiz izne gönderirse, işçiye ücretsiz izinde olduğu gün başına günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilecek.

İşveren başvuru yapan kişileri işe almazsa, başvuru yapan kişinin yaşadığı hanede hane bazlı destek şartları söz konusuysa fesih yasağı bitene kadar günlük 34.34 TL destek sağlanacak. Bu sayede 17 Nisan öncesi işten çıkartılan kişilerin işlerine geri dönmeleri hedefleniyor.

Bu kişilerin ayrıldıkları işverenlere başvurarak işe dönmeleri teşvik edilecek. Diğer yandan işverenin bu kişileri işe alıp ücretsiz izne çıkartması söz konusu olursa bu kişilere nakdi ücret desteği ödenecek. İşveren işe almazsa hane bazlı destek devreye girebilecek.

Düzenleme kapsamında 1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 tarihleri arasında sigortasız çalıştırılıp işten ayrılanlar ve halen sigortasız çalıştırılanların işe alınması halinde kendilerinden feragat istenmesi söz konusu. Bu kişiler başvurularını yaptıktan sonra işveren tarafından işe alınırlarsa sigortasız çalıştırıldıkları dönemdeki ücret dışındaki haklarından feragat etmiş olacaklar. Dolayısıyla ileride sigortasız çalıştırıldıkları döneme ilişkin yalnızca ücretlerini alamadıklarına dair dava açabilecekler. İşverene de bu kişileri sigortasız çalıştırdığı döneme ilişkin idari para cezası çıkartılmayacak ve bu döneme ilişkin işçinin sigorta primlerini ödemeleri istenmeyecek.

Düzenleme salgın öncesi dönemde işini kaybeden kişilerin işe dönüşlerinin teşvik edilmesini ve sigortasız çalıştırılan kişilerin kayıt altına alınmasını hedefliyor. Ancak bu durumdaki kişilerin başvurularının nasıl değerlendirileceği çok önemli. İşverenler bu süreçte yeni işe alım yapmakta tereddüt ediyorlar. Bu nedenle düzenlemeden yararlanacak kişi sayısı sınırlı olabilir. Diğer yandan işverenler sigortasız çalıştırdıkları kişilerin başvurularını kabul ederlerse sorun yaşayacaklarını düşünüyorlar. Sigortasız çalıştırılan kişiler için de benzer endişeler söz konusu. Bu kişiler başvurularına olumsuz dönüş alırlarsa işlerinden olma endişesi içerisindeler. Hem işveren hem işçi endişeli. Bu endişelerin giderilebilmesi ve düzenlemenin detayları sosyal taraflara kapsamlı şekilde anlatılmalı. Bu sayede düzenlemenin amacına ulaşması söz konusu olabilir.

Başvuruları sonrası işe alınmayan kişiler için hane bazlı destek devreye girebilecek. Bu kişiler başvurularına alacakları cevapla birlikte İŞKUR’a hane bazlı destek için başvuru yapacaklar.

Hanesinde SGK’dan gelir ya da aylık alan, kısa çalışma ödeneğinden ya da işsizlik ödeneğinden faydalanan veya sigortalı çalışan ya da düzenli sosyal yardım alan bulunmamak şartlarını sağlayanlara hane bazlı destek sağlanacak. Bu kişilere fesih yasağı sürdükçe günlük 34,34 TL destek ödemesi yapılacak.

Kendisine başvuran kişileri işe alan işverenin teşvikten faydalanabilmesi için bazı şartların sağlanması gerekiyor. İlk olarak bu teşvikten yararlanılacak kişileri 1-31 Aralık 2020 tarihleri içerisinde işe alınması gerekiyor.

Bu kişileri işe alan işverenlerin bu kişileri bir fiil çalıştırmaları halinde çalıştırdıkları gün başına teşvik almaları söz konusu olacak.

Diğer yandan teşvikin uygulanma süresi fesih yasağı ile paralel. Fesih yasağı uzadıkça teşvikin süresi de uzayacak. Ancak işverenin teşvik süresince aldığı desteğin iadesinin olmaması için bu kapsamda işe alınan ve teşvikten faydalanılan sigortalıların en az yarısının teşvik süresinin bitiminden itibaren en az teşvik alınan süre kadar istihdam edilmesi gerekiyor.

Bu şekilde teşvik kapsamında işe alınan kişilere istihdam güvencesi sağlanmaya çalışılıyor. Ayrıca işverenin teşvikten faydalanabilmesi için bu kapsamda işe alınan kişilerin 2020 yılı Ağustos ayında çalışmasının bulunmaması gerekiyor.