Ülkemizde bugün özgür, bağımsız, demokratik haklarını uluslararası normlara uygun olarak kullanması gereken işçi ve memur sendikaları bitkisel bir yaşam sürmeye zorlanmaktadır.

Sendikalarımızın bitkisel yaşamı (1)

Truva savaşının en önemli aktörlerinden bin Akhilleus’dur. Dilimizde Aşıl olarak bilinen bu kahramana annesi çocukluğunda ölümsüzlük kazandırmak için onu Stiks ırmağına daldırmıştır. Bunu yaparken topuğundan tuttuğu için topuğu suya değmemiş ve vücudunun diğer bölümleri ölümsüzlük kazandığı halde topuğu ölümü sağlayacak bir bölge olarak kalmıştır. Aşil’in ölümü ancak topuğuna alacağı bir darbe ile olacaktır. Savaşın diğer kahramanı Paris attığı bir okla Aşil’i topuğundan vurur ve öldürür.

Endüstriyel ilişkiler düzen de güçlü üe güçsüz arasında süren bir mücadele bütünüdür. Belli anlamda tarafların çıkarlarını korumak için sürdürdüğü bir savaş olarak da algılanabilir. Bu savaşta güçsüz olan emekçilerin elinde yasaların tanıdığı örgütlü mücadele silahı vardır ve bu silahın en vurucu, en etkili aşaması grev eylemi olarak anılır.

Grev eylemi çalışanlara sınırsız olarak tanınsa işçi hareketi ölümsüz bir nitelik kazanır ve girdiği tüm mücadelelerden başarı ile çıkar ama ülke yöneticileri bazı kaygı ve kuşkularla bu hakkı sınırlamakta, tıpkı topuğundan Stiks ırmağına sokularak ölümsüzleştirilen Asil gibi bir yandan çalışanların örgütlenmesine, hak aramasına izin verilirken, başka deyişle canlı kalmasına, varlığını korumasına ve sürdürmesine izin verilirken diğer yandan en önemli silahı olan grev hakkı kısıtlanarak, bazen yok sayılarak onun etkisiz duruma getirilmesine, adeta bitkisel bir yaşama terkedilmesıne, kolayca öldürülmesine özen gösterilmektedir.

Ülkemizde bugün özgür, bağımsız, demokratik haklarını uluslararası normlara uygun olarak kullanması gereken işçi ve memur sendikaları bitkisel bir yaşam sürmeye zorlanmaktadır. Kamu Görevlileri Sendikalarını düzenleyen 4688 sayılı yasada 4.4.2012 tarihinde kabul edilen 6289 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle, kamu çalışanları için, ILO’nun 151 sayılı Sözleşmesine açıkça aykırı bir biçimde, tam bir bitkisel sendikacılık yaşamı öngörülmüştür. İşçilerin örgütlenme ve toplu sözleşme haklarını düzenleyen 2821 ve 2822 sayılı yasaların yerine kabul edilen 6356 sayılın yasa, özellikle grev hakkı yönünden, işçi sendikalarını kağıttan kaplana çevirmiştir.

Biz bu yazımızda, kısaca, grev hakkının, bu yasa ile, nasıl "yok" hükmüne indirgendiğine işaret edeceğiz. 6356 sayılı yasanın 58. maddesinin ikinci bendi yasal grev hakkının ancak toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde var olacağına işaret etmiştir. Bu demetir ki işçiler, yasal olarak bunun dışında, hiçbir şekilde grev yapamayacak ve genel grev, işi yavaşlatma gibi ekonomik kökenli olan nedenlerle yapacakları eylemler "yasa dışı grev" olarak kabul edilecek ve yaptırımları olacaktır.

Oysa uluslararası normlar işçilerin ekonomik nedenlerle bu tür grev eylemlerine başvurulabileceğini kabul etmektedir. Yasanın 63. maddesi başlamış bir yasal grevin genel, sağlık veya milli güvenliği bozucu nitelikte olması durumunda Bakanlar Kurulu kararı ile durdurulabileceğini kabul etmiştir. Yasada genel sağlığın, milli güvenliğin tanımı yapılmadığından hükümet geçmişte lastik işkolunda yapılan bir grevi milli güvenliği bozucu bulan çok saçma bir kararla erteleyebilmiş ve sendikanın vurucu gücünü yok etmiştir.

Yasanın 72. maddesi taraflardan birinin veya Çalışma Bakanlığı’nın başvurusu üzerine grevin toplum zararına ve milli servete zarar verecek şekilde kullanıldığını tespit etmesi halinde grevin mahkemece durdurulabileceğini kabul etmiştir. Toplum zararının ve milli servetin tanımı yapılmamıştır.Her grev topluma ve milli servete zararlı olarak yorumlanmaya müsaittir. Temizlik işçilerinin grevi topluma, tekstil işçilerinin grevi ihracata olumsuz etki yapabileceğinden milli servete zararlı olarak kabul edilebilecek ve durdurulabilecektir.

74. madde mülki amirlere (Vali ve Kaymakamlara) grev kırıcılığı yapma görevi vermektedir. Bu maddeye göre mülki amirler, grev nedeni ile, halkın günlük yaşamı için zorunlu olan ve aksaması muhtemel hizmet ve ihtiyaçları karşılayacak, işyerinde faaliyetin devamlılığını sağlayacak tedbirleri alacaktır. Anlaşılan yasa grev yapılan işyerinde faaliyetin devamını,yani grevi yok saymayı ve yok etmeyi bir görev olarak mülki amirlere vermektedir.

Böyle saçma ve Anayasa’nın grev hakkını temel bir hak olarak kabul eden maddesine aykırı bir düzenleme yapmak için yasayı hazırlayanlar özel bir eğitim almış olmak. Grev yasaklarının çokluğuna ve gereksizliğine hiç değinmiyoruz. 6356 sayılı yasa her türlü müdahaleden uzak olarak var olması gereken grev hakkını kibarca yok eden ve ustaca işçiyi ve sendikasını bitkisel bir hayatı yaşamaya tutsak eden, özel bir amaçla hazırlanmış yasa olduğunu vurgulamak istedik. Grev hakkını anlamsız kılan, yok eden başka bir uygulamaya haftaya değineceğiz.