Türkiye’nin gelir farkı, zengin ülkelerle giderek büyüyor. Uzmanlar, yüksek büyüme sağlanmadığı sürece bu farkın artacağını söylüyor.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü, “Büyük Ayrışma” kavramı üzerinden dünyada ve Türkiye’de gelir eşitsizliğinin boyutlarını inceledi. Analist Yağmur Uzunırmak, gelir farklarının giderek arttığını belirterek, Türkiye’nin üst gelir grubuna mensup ülkelerle arasındaki ekonomik farkın artmaya devam edeceğini vurguladı. Uzunırmak, istikrarlı ve yüksek büyüme sağlanamadığı sürece Türkiye’nin üst gelir grubuna mensup toplumlarla arasındaki ekonomik farkın açılacağını söyledi.

DÜNYADA GELİR FARKLARI AÇILIYOR

Dünya Bankası verilerine göre, 1960’tan 2023’e kadar küresel kişi başına düşen gelir 450 Amerikan Doları’ndan 13 bin 138 dolara yükseldi. Ancak bu artış, özellikle üst gelir grubuna mensup ülkelerde yoğunlaşırken, orta ve alt gelir grubundaki ülkeler bu gelişmeden yeterince faydalanamadı. 1960 ve 2023 arasındaki dönemde, üst gelir grubundaki ülkeler, ortalama kişi başına düşen GSYİH’yı 1.204 dolardan 48 bin 220 dolara yükseltirken, dünya ortalaması ile arasındaki fark 753 dolardan 35 bin 82 dolara çıktı. Türkiye, yıllık büyüme oranıyla dünya ortalamasının üzerinde olsa da bu farkı kapatmakta zorlanıyor.

TÜRKİYE’NİN DURUMU VE BÜYÜME ORANI

Yağmur Uzunırmak’a göre, Türkiye’nin yakaladığı yüzde 2,91’lik büyüme oranı, dünya ortalamasının biraz üzerinde olsa da, üst gelir grubuna mensup ülkelerle arasındaki farkı kapatabilmesi için yeterli değil. Türkiye, 1960’tan bu yana sadece orta-alt gelir grubundan orta-üst gelir grubuna yükselmeyi başarabilmişken, Estonya, Çekya ve Suudi Arabistan gibi ülkeler, büyüme oranlarıyla üst gelir grubuna geçiş yaptı. 1995-2023 arası dönemde de, Türkiye’nin bu dönüşümü sağlayamaması, ekonomik yapısının hala zorluklarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.

2023 SONRASI BEKLENTİLER

Harvard Growth Lab’in 2031 yılına kadar olan ekonomik büyüme tahminlerine göre, Çin, Vietnam, Endonezya, Hindistan ve bazı Afrika ülkeleri önemli büyüme oranları yakalayacak. Gelişmiş ekonomilerin büyüme oranları ise daha yavaş kalacak. Türkiye’nin yüzde 4,34’lük büyüme tahmini, 133 ülke arasında 20. sırada yer almasını sağlayacak. Ancak, bu büyüme oranı Türkiye’nin gelir farkını kapatabilmesi için yeterli olmayacak gibi görünüyor.

Sonuç olarak, dünyada gelir düzeyleri arasındaki farkın giderek arttığı görülüyor. Türkiye’nin üst gelir grubuna mensup ülkelerle arasındaki farkın kapanabilmesi için istikrarlı bir büyüme sağlaması gerektiği ortaya çıkıyor. Üst gelir grubundaki ülkeler her yıl gelirlerini artırırken, Türkiye’nin bu büyümeyi yakalaması ve gelir farkını kapatabilmesi için daha yüksek performans sergilemesi şart. Eğer bu sağlanamazsa, ekonomik uçurum daha da açılacak.