Çarşamba günü Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren torba kanunla çalışma hayatında önemli değişiklikler oldu.

Son 20 günde yasalaşan iki torba kanunla yeni yılda çalışma hayatı ile ilgili önemli adımlar atıldı. Bu iki torba kanunda yer almayan ancak yasalaşması beklenen en önemli düzenleme ise en düşük emekli aylığının artırılması.

20 gün içinde hayata geçen iki torba kanunda çalışma hayatının neredeyse bütün kesimlerini ilgilendiren düzenlemeler yer alıyor. Engellilerden genel sağlık sigortası borçlularına, işverenlerden iş güvenliği uzmanlarına kadar herkes için bir düzenleme torba kanunlarda kendisine yer buldu…

– Yabancı öğrenciler için değişenler: Türkiye’de eğitim gören yabancı öğrenciler okullarına kayıt yaptırdıktan sonraki üç ay içerisinde talepte bulunmaları halinde genel sağlık sigortasından yararlanabiliyorlardı. Torba kanun sonrası bu süre herhangi bir eğitim yılının başlangıcından itibaren üç ay içinde talepte bulunmak üzere değiştirildi. Böyle olunca da yabancı öğrencilerin genel sağlık sigortasından yararlanmaları kolaylaştırılmış oldu.

– İşveren teşviki azaldı: 2008 yılından beri uygulanmakta olan ve en etkili teşvik olan 5 puanlık hazine teşviki, 2025 Ocak ayı bildirgelerinden itibaren imalat dışı sektörlerde 4 puana indirildi. Torba kanunun hayata geçmesi sonrası işverenlerin işgücü maliyetlerinin imalat dışı sektörlerde artması söz konusu olacak. 1 puanlık indirimin asgari ücret düzeyinde işverene yansıması 260 TL iken daha yüksek ücret düzeylerinde bu tutar artacak.

– Engellilerin raporu değişecek: Torba Kanunda yer alan bir diğer düzenleme engellileri ilgilendiriyor. Düzenleme öncesi 1 Ekim 2008 öncesi sigortalı olmuş engellilerin engel düzeyi, engellilik oranı üzerinden belirleniyordu. Artık 1 Ekim 2008 öncesi sigortalılar için de çalışma gücünde kayıp üzerinden değerlendirme yapılacak. Bu değişiklik hali hazırda engellilik raporu bulunan ancak kontrol muayenesine tabi olan engelliler için de geçerli olacak. Düzenleme sonrası engellilerin emeklilik koşulları değiştirilmiyor ancak engellilik oranının tespitinde kavram değiştirildiği için mağduriyetler yaşanması ihtimali söz konusu.

– İş güvenliğinde erteleme yok: 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerleri ile kamu kurum ve kuruluşları için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminden hizmet alma zorunluluğu 31 Aralık 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi. Bu konuda yeniden bir erteleme beklentisi söz konusuydu ancak bir erteleme söz konusu olmadı. Diğer yandan 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine Çalışan Sağlığı Merkezleri’nden (ÇASMER) hizmet alabilme imkanı getirildi. Bu kapsamda küçük esnaf statüsündeki bu işyerleri Sağlık Bakanlığı’na bağlı ÇASMER’lerden hizmet alarak iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirebilecekler. Bu kapsamda apartmanlar da ÇASMER’lerden hizmet alabilecek.

– GSS borçları silindi: Aralık ayında yasalaşan torba kanunla yapılan önemli bir düzenleme 1 Ocak 2015 ve öncesine ait genel sağlık sigortası prim borçlarının silinmesiydi. Düzenleme kapsamında GSS prim borcu bulunan ancak üzerinden 10 yıl geçmiş borçların silinmesi sağlanmış oldu.

– Esnaf Ahilik ertelendi: Aralık ayında yasalaşan torba kanunda Bağ-Kur’lular için de önemli bir düzenleme yer aldı. 2021 yılında hayata geçmesi hedeflenen Esnaf Ahilik Sandığı düzenlemesi, 2028 yılına ertelendi. Bağ-Kur’luların da işsizlik sigortası benzeri bir çerçevede faaliyetlerini sonlandırmaları halinde güvence altında olmasını hedefleyen düzenleme 2028 yılının ocak ayına ertelenmiş oldu.

– En düşük emekli aylığı: Son 20 günde yasalaşan iki torba kanun çok önemli değişiklikleri hayata geçirdi. Bağ-Kur’lular için Esnaf Ahilik Sandığının ertelenmesi, 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için uzman ve hekim görevlendirme yükümlülüğünün hayata geçirilmesi ve ÇASMER’lerin devreye sokulması çok önemli. Engellilerin emeklilik işlemlerindeki sağlık raporunun artık SGK tarafından verilecek olması da kapsamlı bir değişiklik. Ancak iki torba kanunda da en düşük emekli aylığının 14.469 TL’ye yükseltilmesine yönelik bir düzenleme yer almadı. Bu çerçevede hali hazırda 12.500 TL olan en düşük emekli aylığının tutarının artırılması başka bir kanunla gerçekleştirilecektir. Bu da SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin ocak maaşlarının 12.500 TL’den ödenmesi sonucunu doğurabilir. Ayın 17’si itibarıyla ödenmeye başlanacak aylıklara düzenleme yetişmese bile tutarlar emeklilere ay sonu ya da şubat ayı içinde ödenecektir.