Türkiye’de işveren dernekleri içinde uzun yıllardır en önemlisi, büyük sermaye gruplarının 1971 yılında kurduğu ve etkisini hızla artırmış olan Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’dir.

TEKGIDA-İŞ SENDİKA AKADEMİSİ

TÜSİAD’ın rolü, ancak TÜSİAD ile çok yakın bir işbirliği içinde çalışan Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu TÜRKKONFED de bilindiğinde anlaşılabilir. Tekgıda-İş Sendika Akademisi’nin bu raporunda, Türkiye’de işveren sendikacılığına geçmeden önce, işveren sendikacılığına da büyük ölçüde yön veren TÜSİAD ve TÜRKKONFED çok özet bir biçimde ele alınmaktadır.

TÜSİAD TÜRK SANAYİCİLERİ VE İŞ İNSANLARI DERNEĞİ

1971 yılında kurulan TÜSİAD, Türkiye’nin büyük işverenlerinin en önemli örgütlenmesidir. TÜSİAD’ın uzun yıllar genel sekreterliğini yapmış olan Güngör Uras bu durumu şöyle özetlemektedir: “TÜSİAD (1) Gönüllü bir özel sektör örgütüdür. (2) Ekonomik büyüklükte (ölçek ekonomisinde) kuruluşların sermaye temsilcilerini bir araya getirir. Bu bakımdan büyük sermayenin örgütüdür. ‘Zenginler Kulübü’dür.” (Feyyaz Berker – Güngör Uras, Fikir Üreten Fabrika, TÜSİAD’ın İlk On Yılı, s.244)
TÜSİAD’ın açıkladığı bilgilere göre, günümüzde, TÜSİAD’ın üyeleri yaklaşık 4500 şirketi temsil etmektedir. Bu şirketler, “kamu dışı milli gelirin yarısını (% 50)” oluşturmaktadır. Bu şirketler, enerji ithalatı hariç, Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 85’ini gerçekleştirmektedir. Kamu kesimi ve tarım sektörü hariç, Türkiye’nin toplam kayıtlı istihdamının yüzde 50’si bu şirketlerdedir. Kurumlar vergisinin yüzde 80’ini bu şirketler ödemektedir.

TÜSİAD’ın amacı, tüzüğünde şu şekilde belirtilmektedir:

“Madde 2 – TÜSİAD, insan hakları evrensel ilkelerinin, düşünce, inanç ve girişim özgürlüklerinin, laik hukuk devletinin, katılımcı demokrasi anlayışının, liberal ekonominin, rekabetçi piyasa ekonomisinin kurum ve kurallarının ve sürdürülebilir çevre dengesinin benimsendiği bir toplumsal düzenin oluşmasına ve gelişmesine katkı sağlamayı amaçlar. TÜSİAD, Atatürk’ün öngördüğü hedef ve ilkeler doğrultusunda, Türkiye’nin çağdaş uygarlık düzeyini yakalama ve aşma anlayışı içinde, kadın-erkek eşitliğini siyaset, ekonomi ve eğitim açısından gözeten iş insanlarının toplumun öncü ve girişimci bir grubu olduğu inancıyla, yukarıda sunulan ana gayenin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla çalışmalar gerçekleştirir. TÜSİAD, kamu yararına çalışan Türk iş dünyasının temsil örgütü olarak, girişimcilerin evrensel iş ahlakı ilkelerine uygun faaliyet göstermesi yönünde çaba sarf eder; küreselleşme sürecinde Türk rekabet gücünün ve toplumsal refahın, istihdamın, verimliliğin, yenilikçilik kapasitesinin ve eğitimin kapsam ve kalitesinin sürekli artırılması yoluyla yükseltilmesini esas alır. TÜSİAD, toplumsal barış ve uzlaşmanın sürdürüldüğü bir ortamda, ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasında bölgesel ve sektörel potansiyelleri en iyi şekilde değerlendirerek ulusal ekonomik politikaların oluşturulmasına katkıda bulunur. Türkiye’nin küresel rekabet düzeyinde tanıtımına katkıda bulunur, Avrupa Birliği (AB) üyeliği sürecini desteklemek üzere uluslararası siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel ilişki, iletişim, temsil ve işbirliği ağlarının geliştirilmesi için çalışmalar yapar. Uluslararası entegrasyonu ve etkileşimi, bölgesel ve yerel gelişmeyi hızlandırmak için araştırma yapar, görüş oluşturur, projeler geliştirir ve bu kapsamda etkinlikler düzenler. TÜSİAD, Türk iş dünyası adına, bu çerçevede oluşan görüş ve önerilerini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM), hükümete, diğer devletlere, uluslararası kuruluşlara ve kamuoyuna doğrudan ya da dolaylı olarak basın ve diğer araçlar aracılığı ile ileterek, yukarıdaki amaçlar doğrultusunda düşünce ve hareket birliği oluşturmayı hedefler.”

TÜSİAD’ın 2 Nisan 1971 tarihinde imzalanan Kurucular Protokolü’nde şu taahhüt yer almaktadır:

“Anayasamızın öngördüğü karma ekonomi prensiplerine ve Atatürk ilkelerine uygun olarak, sanayi ve hizmet alanlarında çalışan meslek, bilim ve işadamlarının bilgi, tecrübe ve faaliyetlerini ahenkleştirerek değerlendirmek suretiyle, Türkiye’nin demokratik ve planlı yollardan kalkınmasına ve Batı uygarlık seviyesine çıkarılmasına yardımcı olmak amacıyla kurulan Türk Sanayicileri ve İşadamları Birliği’nin devamlılığını sağlamak ve görevlerini yürütmek üzere lüzumlu mali yardımları, mutabık kalınacak esaslar dahilinde, müştereken yapacağımızı taahhüt ederiz. 2 Nisan 1971”

TÜSİAD’ın Kurucular Protokolü’nü imzalayanlar o tarihte Türkiye’nin en önemli işverenleridir: Vehbi Koç (Koç Holding A.Ş.), Dr.Nejat F. Eczacıbaşı (Eczacıbaşı Holding A.Ş.), Sakıp Sabancı (Sabancı Holding A.Ş.), Selçuk Yaşar (Yaşar Holding A.Ş.), Raşit Özsaruhan (Metaş A.Ş.), Ahmet Sapmaz (Güney Sanayi A.Ş.), Feyyaz Berker (Tekfen A.Ş.), Melih Özakat (Otomobilcilik A.Ş.), İbrahim Bodur (Çanakkale Seramik A.Ş.), Hikmet Erenyol (Elektrometal San. A.Ş.), Osman Boyner (Altınyıldız Mensuca A.Ş.), Muzaffer Gazioğlu (Elyaflı Çimento San.A.Ş.)
TÜSİAD’ın kuruluşunu, anlayışını ve çalışmalarını en iyi özetleyen kaynaklardan biri, uzun yıllar TÜSİAD yönetiminde yer almış olan Feyyaz Berker ile Güngör Uras’ın Fikir Üreten Fabrika, TÜSİAD’ın İlk On Yılı, 1970-1980 (Doğan Kitap, İstanbul, 2009) kitabıdır. Bu kitaptan önemli bölümler aşağıda sunulmaktadır:

“Özel sektöre, büyük sermayeye karşı olanlar seslerini güçlü çıkarıyordu. Özel sektör sinmişti. Özel sektör ‘hür teşebbüs’ şemsiyesi altında varlığını sürdürmeye çalışıyordu. Medya, politikacılar ve bürokrasi özel sektör temsilcilerinin sorunlarına hiçbir şekilde ilgi göstermiyordu. İşte bu ortamda 2 Nisan 1971 tarihinde on iki işadamı kendi aralarında bir protokol imzaladı.” (s.16)
“Türkiye’nin o günkü şartlarında TÜSİAD’ı kuranların önceliği politika değildi. Öncelikli konuları: (1) Karma ekonomi düzeninin sürmesi, devletleştirmenin gündemden kalkması, (2) Fiyat kontrollerinin sona erdirilmesi, (3) İşçi hareketlerinin, direnişlerin ve grevlerin sona erdirilmesi, (4) Can ve mal güvenliğinin sağlanması idi.” (s.16)

“TÜSİAD yönetiminin yeni üyelerin seçiminde ciddi yaklaşımı ve belli büyüklüğün üzerindeki saygın sanayicilerin üyeliğe kabulü konusundaki politikası ile TÜSİAD’ın güvenilirliği ve saygınlığı pekiştirilmiş oldu.” (s.17)
“Türkiye’nin sancılı döneminde (1971-1980), özel sektör karşıtı ideolojilerin öne çıktığı bir ortamda, ülkenin önde gelen büyük sermaye gruplarının temsilcilerinin TÜSİAD çatısı altında toplanmaları, TÜSİAD’ın özel mülkiyeti, serbest piyasa ekonomisini sermayeyi savunması önem taşıyan konulardı.” (s.20)

TÜSİAD, iktidardaki CHP’ye karşı 1979 yılında birçok gazetede tam sayfa ilanlar yayınladı. Bunların ilk 3’ü Mayıs ayında, dördüncüsü ise Haziran ayında çıktı. İlanların başlıkları şöyleydi: “Gerçekçi Çıkış Yolu,” “Ulus Bekliyor,” “Yokluğu Paylaşmak mı, Bolluğu Sağlamak mı?”

“Refahın ve Hürriyetlerin Düşmanı Enflasyon”

Yaşar Holding’in yöneticisi Selçuk Yaşar’ın bu ilanlara ilişkin değerlendirmesi şöyleydi: “Türkiye’de çıkan o meşhur ilanlar fikri gelişti. Hatta Ecevit’in seçimi kaybetmesine neden olmuştur o ilanlar.” (Berker-Uras,2009;81)
TÜSİAD’ın diğer yetkilileri bu değerlendirmeye karşı çıkıyordu.
Örneğin, Feyyaz Berker’in değerlendirmesi şöyleydi: “Hayret ediyorum. Çünkü kamuoyunda şu kaldı. ‘Ecevit’i düşürdüler!’ Alakası yok. Biz fikrimizi o dört ilanda çok güzel anlattık. Sıkıyönetim dönemiydi. Yani o ilanlar müsaadesiz basılmadı, ama dördüncü ilandan sonra durdurdular.” (Berker-Uras,2009;82)

Güngör Uras: “İlan fikrini ortaya atanlar, ilanları hazırlayanlar, yayınlanmasına karar verenler Bülent Ecevit’in politikalarından hoşlanmıyordu ama, bu ilanlar Ecevit’i düşürmeyi değil, yanlışları sergilemeyi hedef alıyordu.” (Berker-Uras,2009;84)
TÜSİAD’ın kurulmasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOBB’un organlarının seçiminde işyerinin büyüklüğünün dikkate alınmaması, tüm işverenlerin oylarının eşit kabul edilmesi etkili oldu. TÜSİAD’ı kuranlar, ekonomik güçlerinin yansıdığı ayrı bir yapılanma istiyordu. Bu durum Feyyaz Berker ve Güngör Uras’ın kitabında şu şekilde ifade edilmektedir:

“Özel sektörün kanuni temsilcileri ‘odalar,’ tepe temsilcisi ‘Türkiye Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları Birliği’ TOBB’dur.
“Ancak, bu örgütlenmede, her iş kolunda ‘mesleki’ gruplanmalar (komiteler) şeklinde temsil söz konusudur. Komiteler şeklindeki mesleki örgütlenmede, üyelerin (sanayicilerin, işadamlarının) reyleri iş hacimlerine göre değildir. Her üyenin tek bir reyi vardır. Bu ise temsilde, küçük işyeri sahiplerine oy çoğunluğu sağlamakta, odalarda ve TOBB’da büyük sanayicinin ve işadamının temsili mümkün olamamaktadır.” (Berker-Uras,2009;90)

“Eskişehir Sanayi Odası Başkanı Mümtaz Zeytinoğlu’nun ortaya attığı (gayrı resmi) Sanayi Odaları Birliği ‘birlikteliği’ bu arayışın bir sonucudur. Adana Sanayi Odası Başkanı Sakıp Sabancı İstanbul Sanayi Odası Başkanı Ertuğrul Soysal, TOBB birliğinden çıkmadan TOBB ile ilişkilerini sürdürürken gayrı resmi bir birlikteliği sürdürme başarısını gösterdiler.” (Berker-Uras;90)
“TOBB tepe örgütü olarak özel sektörün ve özellikle Anadolu işadamının en güçlü temsilcisiydi.

“Eskişehir Sanayi Odası Başkanı Mümtaz Zeytinoğlu, TOBB’un sanayicilerden çok ticaret erbabını temsil ettiği fikrinin öncülüğünü yaparak, bazı sanayi odaları başkanları ile (kanuni bir yapısı olmadan, dernek statüsü arayışına girmeden) Sanayi Odaları Birliği’ni oluşturdu. Bu birlikte, Adana Sanayi Odası başkanı olarak Sakıp Sabancı, İstanbul Sanayi Odası başkanı olarak Ertuğrul Soysa, Mümtaz Zeytinoğlu ile birlikte sanayicinin sorunlarını ve görüşlerini kamuoyuna aktarma çabası içine girdi.” (Berker-Uras,2009;94)

Asım Kocabıyık’ın değerlendirmesi de şöyleydi:

“Sanayi odalarının sesi çıkmıyordu. Odalar Birliği’nin başkanını daima iktidar tayin ederdi. Odalar Birliği de iktidar ne istiyorsa o şekilde beyanatta bulunurdu. Bu, özel sektörü çok rahatsız ediyordu, istiyorduk ki, İstanbul’da başlayan sanayiyi halk öğrensin, milletvekilleri öğrensin. Bu Odalar Birliği’nin yönetimi altında kalmasın.” (Berker-Uras,2009;107)
“TÜSİAD’ın kuruluş yıllarında Türkiye’de işadamı imajı kirletilmişti. İşadamı vergi kaçakçısı, karaborsacı, işçisini ezen, ülkesini soyan, parasını yurtdışına kaçıran insanlar olarak tanıtılıyordu, bu tanıtıma dayalı olarak da genelde bu gözle değerlendiriliyordu.
“TÜSİAD bir yanda yatırımın ve üretimin önemini, öbür yanda yatırım ve üretim olmadan istihdamın ve refahın artmayacağını kamuoyuna anlatan çalışmalarıyla, ‘vergisi ödeyen, alın teri ile işini büyütme arayışında olan işadamlarını’ öne çıkararak ve tanıtarak kamuoyunda işadamı imajının gerçek yerine oturtulmasını sağladı.” (Berker-Uras,2009;134)

“TÜSİAD büyük sanayicileri, namuslu, vergisini ödeyen, kanuni iş yapan sanayicileri bir araya getirir.” (Berker-Uras,2009;135)
“Odalar Birliği Adalet Partisi’nin elindeydi. Odalar Birliği parti politikası dışında bu gidişe karşı bir şey yapamıyordu, fakat kendi yönetim kurulu üyelerinin döviz ihtiyacını karşılamayı ihmal etmiyordu. Bu gidişe karşı ilk hareket 1967’de İstanbul Sanayi Odası’nda başladı. İstanbul Sanayi Odasında Başkan Fazıl Zobu’nun gayretiyle kanuni bir kuruluş olan Sanayi Odası’nın dışında ‘Sanayiciler Birliği’ gibi müstakil kuruluşlar meydana geldi. Daha sonra İstanbul Ankara, İzmir gibi şehirlerde işadamları bir araya geldi. Hem ülkeye zarar veren bu durumu bertaraf edecek öneriler sunmak hem de Türkiye’nin sanayi gücünü ve potansiyelini öncelikle halka tanıtmak için, sanayicilerin yarı sıra müteahhit ve tüccarların da bulunduğu bir teşkilatlanma arayışı başladı.” (Berker-Uras,2009;231)

Bahri Ersöz de TÜSİAD’ın kuruluş sürecinde işçi hareketlerinin önemine değiniyordu:

“1963’te sendikalara grev hakkı tanındıktan sonra, işçi hareketleri yalnız işçilerinin haklarını alması için değil, işverenler ve sermaye aleyhine kullanılmaya, bu yolda kanunsuz hareketler yapılmaya, özel teşebbüsün haklarına tecavüz edilmeye başlanmış, 1968’de dünyada baş gösteren işçi hareketleri bize de sıçramış, üniversite talebeleri arasında çatışmalar ve okul işgalleri olağan hale gelmişti. Bu ortamda, özel teşebbüsü koruyacak, hür teşebbüs fikrini yayacak kuvvetli bir kuruluş yoktu. Ticaret ve sanayi odaları resmi kuruluşlar olduğu için ancak, kotaların ve lisansların dağıtılmasıyla ve resmi kayıtlarla meşgul oluyordu. İşte böyle bir zamanda büyük işadamlarının önderleri, İstanbul’da ve İzmir’de aralarında toplanarak, iş aleminin, sesini, ihtiyaçlarını, haklarını kamuoyuna ve hükümetlerine duyurabilmesinin bir yolunu aradılar ve sonunda, bu amaçla, kâr gayesi gütmeyen müstakil bir organ kurmaya karar verdiler. Ve 1971 yılında Türkiye Sanayicileri ve İşadamları Derneği’ni kurdular.” (Berker-Uras,2009;233-234)

TÜRKKONFED TÜRK GİRİŞİM VE İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU

Günümüzde en önemli işçi örgütlenmelerinden biri, Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu TÜRKKONFED’dir. TÜRKKONFED, 26 bölgesel ve 4 sektörel federasyondan oluşmaktadır. Bu federasyonlara bağlı dernek sayısı 331’dir. Bu derneklerde 60 bini aşkın şirket örgütlüdür. TÜRKKONFED’e bağlı federasyonlara üye işveren dernekleri ülkenin hemen hemen her bölgesinde ve her önemli sektörde faaliyet göstermektedir. Bu örgütlerin politikalarının belirlenmesinde TÜSİAD’ın, Güngör Uras’ın ifadesiyle “zenginler kulübü”nün büyük etkisi vardır.

TÜRKKONFED, TÜSİAD’ın işverenler arasındaki cephe örgütlenmesi gibidir. TÜSİAD, TÜRKKONFED üyesi federasyonların büyük çoğunluğuna da üyedir. TÜSİAD’ın çalışma raporlarında TÜRKKONFED’in çalışmalarına ilişkin bilgi de yer almaktadır.
TÜRKKONFED 25 yılı aşkın bir geçmişe sahiptir.

1990’lı yılların ikinci yarısında ülkemizin çeşitli bölgelerinde sanayici ve işadamları SİAD’larda dernekleşmeye başladı.
Bu örgütler ilk olarak 17 Ekim 1997 tarihinde İstanbul’da TÜSİAD’ın ev sahipliğinde bir zirve topladı. 17 Kasım 2000 günü Şanlıurfa’da gerçekleştirilen 4. SİAD Zirvesi’nde “Türkiye SİAD Platformu” oluşturuldu. 2002 yılından itibaren SİAD federasyonları oluşturulmaya başlandı. Batı Anadolu, Marmara ve Kuzey Anadolu, İç Anadolu, Doğu Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu sanayici ve işadamları federasyonları ile Sektörel Dernekler Federasyonu 2003 yılında kuruluşlarını tamamlayınca 4 Kasım 2004 tarihinde Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu kuruldu. Konfederasyon 14 Nisan 2005 tarihinde adını Türk Girişim ve İŞ Dünyası Konfederasyonu TÜRKKONFED olarak değiştirdi. 2010 yılından itibaren TÜRKKONFED ile TÜSİAD arasındaki ilişkilerde “Genişleme ve Derinleşme Projesi” başlatıldı.
TÜRKKONFED’in amacı şu şekilde belirtilmektedir:

“Konfederasyon’un amacı, Türkiye sınırları içerisinde faaliyet gösteren, ortak amaç, ilke ve hedefleri benimseyen, bölgesel ve sektörel sanayici ve işadamları federasyonlarının ortak sesi olarak bölgesel, sektörel ve ulusal ekonomik politikalarının oluşturulmasına katkıda bulunmak; bölgesel ve sektörel kalkınma vizyonları geliştirerek uluslararası entegrasyona ve rekabet gücünün artırılmasına yardımcı olmak; projeler geliştirmek, iş dünyasını ilgilendiren sorunları ve çözüm önerilerini kamuoyuna, yetkili kurumlara duyurmak amacıyla, üyeleri arasında güç birliği sağlayarak ortak çalışma zemini oluşturmak;

“Ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmak üzere, Atatürk’ün çizdiği Türkiye Cumhuriyeti vizyonu ve çağdaş uygarlık hedefini esas alarak bölgesel ve sektörel potansiyellerin en iyi şekilde değerlendirilmesi için faaliyetlerde bulunmak; demokratik, laik bir hukuk devleti anlayışı içinde, sivil toplumun kurumsallaşması ve özel girişimciliğin yaygınlaşmasına çalışmak; sanayici ve işadamlarının sorunlarına sahip çıkarak toplumdaki öncü ve girişimci niteliklerini geliştirmek üzere bağımsız bir platformda, temsil tabanı geniş, güçlü bir örgütlenme gerçekleştirmektir.”

TÜRKKONFED’in “vizyonu, misyonu, değerleri” şu şekilde ifade edilmektedir:

“Vizyon: Ülke genelinde iş dünyasının güvendiği ve tercih ettiği çatı örgütü olmak,
“Bölgelerarası kalkınmışlık farkını azaltacak politika ve faaliyetlerle üyelerinin rekabet gücünü artırmak.”
“Misyon: İş dünyasının gönüllü, bağımsız temsilcisi ve ortak sesi olarak bölgesel, sektörel ve ulusal ekonomi politikalarının oluşturulmasına katkıda bulunmak,

“Ulusal rekabet gücünün artırılmasına ve uluslararası entegrasyona yardımcı olmak.”

“Değerlerimiz: Bağımsızlık, şeffaflık, gönüllülük.”

TÜRKKONFED’i oluşturan federasyonlar ve onlara bağlı derneklerin listesi aşağıda sunulmaktadır. Listelerde de görüleceği gibi, Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği TÜSİAD, bu federasyonların büyük çoğunluğuna üyedir:

BAKSİFED BATI AKDENİZ SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Akdeniz Girişimci İş Kadınları Derneği (AGİDER)
Alanya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ALSİAD)
Antalya Genç İş İnsanları Derneği (ANTGİAD)
Antalya Organize Sanayici ve İş İnsanları Derneği (OSİAD)
Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ANSİAD)
Antalya Serbest Bölgesi İş İnsanları Derneği (ASBİAD)
Burdur Sanayici, Serbest Meslek Mensupları ve İŞ İnsanları Derneği (BUSİAD)
Isparta Girişimci Sanayici ve İş İnsanları Derneği (IGSİAD)
Konyaaltı İş İnsanları Derneği (KONYSİAD)
Manavgat Sanayici ve İş İnsanları Derneği (MASİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Yörük Sanayici ve İş İnsanları Derneği (YÖRSİAD)

BAKZİFED BATI KARADENİZ SANAYİCİ VE İŞ İNSANLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Bartın Girişimci ve Sanayici İş İnsanları Derneği (BAGSİAD)
Batı Ankara Sanayici ve Girişimci İŞ İnsanları Derneği (BAGİAD)
Karabük Girişimci İş Kadınları Derneği (KAGİKAD)
Karadeniz Ereğli Girişimci ve Yönetici İş Kadınları Derneği (KADGİAD)
Ovacuma Girişimci ve Sanayici İş İnsanları Derneği (OGİAD)
Safranbolu Girişimci İŞ Kadınları Derneği (SAGİAD)
Safranbolu Girişimci İş Kadınları Derneği (SAGİAD)
TOSYÖV Destekleme Derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Ulus Girişimci ve Sanayici İş İnsanları Derneği (UGİAD)

BASİFED BATI ANADOLU SANAYİCİ VE İŞ İNSANLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Ege Deri Sanayicileri Derneği (EGEDERİDER)
Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD)
Ege İş Kadınları Derneği (EGİKAD)
Ege Otomotiv Derneği (EGOD)
Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD)
Ege Soğutma Sanayicileri Derneği (ESSİAD)
Ege Yönetim Danışmanları Derneği (EgeYDD)
Enerji Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (ENSİAD)
İzmir İş Kadınları Derneği (İZİKAD)
İzmir Sanayici ve İş İnsanları Derneği (İZSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Ulukent Sanayicileri Derneği (USAD)

ÇUKUROVASİFED ÇUKUROVA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Adana Genç İşadamları Derneği (AGİAD)
Adana Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ADSİAD)
Ceyhan Sanayici ve İşadamları Derneği (CEYSİAD)
Çukurova Genç Girişimci İş İnsanları Derneği (ÇUGİDER)
Girişimci İş Kadınları Derneği (GİŞKAD)
İş Kadınları Derneği (İŞKAD)
Mersin İhtisas Organize Sanayicileri Derneği (MİDDER)
Mersin Sanayici ve İşadamları Derneği (MESİAD)
Mersin Yatırımcı İşadamları Derneği (MERYAD)
Mersin Yetkili Otomotiv Satıcıları Derneği (MODER)
Tarsus Sanayici ve İşadamları Derneği (TASİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Türkiye Irak Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TISİAD)

DASİFED DOĞU AKDENİZ SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Arsuz İşadamları Derneği (ARİAD)
Hatay Genç İş İnsanları Derneği (HAGİAD)
Hatay Kadın Girişimciler Derneği (KAGİD)
İskenderun Sanayici ve İşadamları Derneği (İSSİAD)
Osmaniye Sanayicileri ve İşadamları Derneği (OSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

DİCLESİFED DİCLE SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Kadın İstihdamını Artırma Derneği (KİADER)
Mardin İş Kadınları Derneği (MİKAD)
Mardin Sanayici ve İşadamları Derneği (MARSİAD)
Siirt Sanayici ve İşadamları Derneği (SİSİAD)
Sürekli Gelişim ve İnovasyon Derneği
Şırnak İş Adamları Derneği
Şırnak Sanayi ve Girişimciler Derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

DOGÜNSİFED DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Diyarbakır İş Kadınları Derneği (DİKAD)
Diyarbakır Mermerciler ve Madenciler Derneği (DMD)
Diyarbakır Organize Sanayici İşadamları Derneği (DOSİAD)
Diyarbakır Sanayi ve İŞ Dünyası Derneği
Diyarbakır Sanayici ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD)
Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği (DOGÜNKAD)
Güneydoğu Sanayici ve İşadamları Derneği (GÜNSİAD)
Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği (GÜNTİAD)
Şanlıurfa Girişimci İş Kadınları Derneği (ŞUGİŞKAD)
Şanlıurfa Sanayici ve İşadamları Derneği (ŞUSİAD)
Temizlik ve Sosyal İşverenler Derneği (TES-DER)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

DOĞUMARSİFED DOĞU MARMARA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

İzmit Genç İş Adamları Derneği (İZGİAD)
Kocaeli Matbaacılar Derneği (KOMATDER)
Kocaeli Otel ve Turistik Tesis İşletmesi Derneği
Kocaeli Sanayici ve İş Adamları Derneği (KOSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Yönetim Danışmanları Derneği (YDD)

DOĞUSİFED DOĞU SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Bitlis Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BİSİDER)
Doğu Madenciler Derneği (DMD)
Hakkari Kadın Girişimciler Derneği (HAKGİDER)
Hakkari Sanayici ve İşadamları Derneği (HASİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Van Dinamik Sanayici ve İş İnsanları Derneği (VANSİAD)
Van Girişimci İş İnsanları Derneği (VANGİAD)
Van İŞ Kadınları Derneği (VİKAD)

DOKASİFED DOĞU KARADENİZ SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Artvin Girişimci İş Kadınları Derneği (AGİKAD)
Çay Sanayicisi İşadamları Derneği (ÇAYSİAD)
Eynesil Sanayici ve İşadamları Derneği (EYSİAD)
Ordu Genç Girişimci İş Adamları Derneği (OGİD)
Ordu Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ORDUSİAD)
Trabzon Sanayici ve Girişimci İşadamları Derneği (TSGİAD)
Trabzon Sanayici ve İşadamları Derneği (TSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

EVFED EV VE MUTFAK EŞYALARI FEDERASYONU

Aydınlatma Gereçleri İmalatçıları Derneği (AGİD)
Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri İşadamları Derneği (TUSİD)
Mobilya Sanayicileri İş Adamları Derneği (MOBSAD)
Paslanmaz Çelik Derneği (PASDER)
Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER)
Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER)

FIRATSİFED FIRAT SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Elazığ İş Kadınları Derneği (ELİKAD)
Elazığ Mermerciler ve Madenciler Derneği (EMMAD)
Elazığ Sanayici ve İşadamları Derneği (ELSİAD)
Malatya İş Kadınları Derneği (MAİKAD)
Malatya Sanayici ve İşadamları Derneği (MASİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

GESİFED GÜNEY EGE SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Aydın Genç İş İnsanları Derneği (AYGİAD)
Aydın Girişimci Kadınlar Derneği (AGİKAD)
Bodrum Esnaf Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BESİAD)
Denizli Genç İş İnsanları Derneği (DEGİAD)
Denizli Sanayiciler ve İş İnsanları Derneği (DESİAD)
Denizli Soroptimist Kulübü İş ve Meslek Kadınları Derneği (DENSOR)
Didim Genç İş İnsanları Derneği (DİGİAD)
Efeler Sanayici ve İş İnsanları Derneği (EFESİAD)
Girişimci Kadınların Desteklenmesi Derneği (GİKAD)
Kuşadası Genç İş İnsanları Derneği (KUGİAD)
Marmaris Genç İş İnsanları Derneği (MarmarisGİAD)
Söke Genç İş İnsanları Derneği (SÖGİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

GÜNMARSİFED GÜNEY MARMARA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Balıkesir Genç İş İnsanları Derneği (BAGİAD)
Balıkesir Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BASİAD)
Bandırma Genç İş İnsanları Derneği (BANGİAD)
Bandırma Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BANSİAD)
Biga Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BİSİAD)
Çanakkale Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (ÇASİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

GÜNSİFED GÜNEYDOĞU SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Adıyaman Kültürel ve Ekonomik Kalkınma Derneği (AKEK)
Gaziantep Birleşik İşadamları Derneği (GABİAD)
Gaziantep Et ve Süt Üreticileri Derneği
Gaziantep Gatem Komple Nakliyeciler Derneği
Gaziantep Gayrimenkul Hukuku Derneği
Girişimci Kadınları Destekleme Derneği (GİKAD)
Kilis Genç İşadamları Derneği (KİGİAD)
Kilis Kadınları Kalkındırma ve Geliştirme Derneği (KİKAGDER)
Türk Sanayicileri İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

İÇASİFED İÇ ANADOLU SANAYİCİ VE İŞ İNSANLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Akyurt Sanayici ve İş İnsanları Derneği (AKSİAD)
Ankara Genç İşadamları Derneği (ANGİAD)
Ankara Girişimci İŞ Kadınları Destekleme Derneği (ANGİKAD)
Arabuluculuk ve Anlaşmazlık Çözümleri Derneği
Batı Ankara Girişimci ve Sanayici İşadamları Derneği (BAGİAD)
Beşiktaşlı Sanayici İş İnsanları ve Yatırımcıları Derneği (BESİYAD)
Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Derneği (GGYD)
Geliştirme, Araştırma, Yetiştirme ve Aydınlatma Derneği (GAYA)
Hasanoğlan Sanayici ve İşadamları Derneği (HASSİAD)
Kadın İş Veren ve Sanayiciler Derneği (KAİSDER)
Konya İşkadınları Derneği (KİKAD)
Mavi Girişimci İş İnsanları Derneği (MAVİDER)
Mühendis Kadınlar Derneği (MÜKAD)
Ostim Sanayici ve İş İnsanları Derneği (OSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Ankara Şubesi (TÜKO)
Yatırımcı Sanayici ve İşadamları Derneği (YATSİAD)

İPEKYOLU SİFED İPEKYOLU SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Elazığ İş Kadınları Derneği (ELİKAD)
Erzurum Girişimci Kadınlar Derneği (ERKADIN-DER)
Erzurum Stratejik Girişimci İşadamları Derneği (ESGİAD)
Kadın ve Gençleri Destekleme Derneği
Kuzey Doğu Turizm ve Sağlık derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

İSİFED İSTANBUL SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Beylikdüzü Sanayii ve İşadamları Derneği (BEYSİAD)
Çatalca Sanayici ve İşadamları Derneği (ÇASİAD)
Esenyurt Sanayici ve İşadamları Derneği (ESİDER)
İkitelli Organize Sanayici ve İş İnsanları Derneği (İOSİD)
İstanbul 3. Bölge Sanayici ve İşadamları Derneği (SANDER)
Küçükçekmece Sanayici ve İşadamları Derneği (KSİAD)
Rumeli Yönetici ve İş İnsanları Derneği (RUYİAD)
Tokatlı Sanayici, Yönetici ve İş İnsanları Derneği (TOSİAD)
Türk Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

KAPADOKYASİFED KAPADOKYA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Anne Baba Çocuk Eğitimcileri Derneği (ABÇED)
Kapadokya Genç İş İnsanları Derneği (KAPADOKYAGİAD)
Kapadokya Kültür Sanat Medeniyetleri Derneği (Kapadokya KSMD)
Kapadokya Profesyonel İş İnsanları Derneği (KAPİD)
Kırşehir Genç İş İnsanları Derneği (KIRŞEHİRGİAD)
Niğde Genç İş İnsanları Derneği (Niğde GİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

KUZAFED KUZEY ANADOLU İŞ İNSANLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Batı Ankara Girişimci ve Sanayici İş Adamları Derneği (BAGİAD)
Çankırı Genç Girişimci İş İnsanları Derneği
Çankırı Girişimci ve Sanayici İş İnsanları Derneği
Çankırılı Kadınlar Derneği
TOSYÖV Safranbolu Karabük Bartın Çevresi Girişimci ve Sanayici İş Adamları Destekleme Derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

MARSİFED MARMARA VE KUZEY ANADOLU SANAYİCİ VE İŞADAMLARI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Bilişim Sektörü İşadamları ve Profesyonelleri Derneği (BİSİAD)
Bursa Genç Sanayici İş İnsanları ve Yöneticileri Derneği (GESİAD)
Bursa İş Kadınları ve Yöneticileri Derneği (BUİKAD)
Bursa Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (BUSİAD)
Eskişehir Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ESİAD)
Hasanağa Organize Sanayi Bölgesi Sanayici ve İşadamları Derneği (HOSABSİAD)
İnegöl Genç İşadamları Derneği (GİAD)
Nilüfer Sanayici ve İşadamları Derneği (NİLSİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

MEVLANA SİFED MEVLANA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Konya Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri Derneği
Konya Girişimci İş İnsanları Derneği
Konya İş Kadınları Derneği (KİKAD)
Konya İş ve Meslek Sahipleri Derneği
Konya Turizm ve İş Dünyasını Geliştirme Derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

MHGF MODA VE HAZIR FİYİM FEDERASYONU

Adana Giyim Markaları Derneği (AGİMAD)
Adıyaman Giyim Sanayicileri Derneği (AGSD)
Ankara Giyim Sanayicileri Derneği (AGSD)
Çorap Sanayicileri Derneği (ÇSD)
Denizli Nakış Sanayicileri Derneği (DENSAD)
Denizli Tekstil ve Giyim Sanayicileri Derneği (DETGİS)
Ege Ayakkabıcı Sanayicileri Derneği (EGEAYSAD)
Ege Deri Sanayicileri Derneği (EGEDSD)
Ege Sanayicileri Derneği (EGSD)
Fatih Girişimci İşadamları Derneği (FAGİDER)
Gaziantep Fason Terziler Derneği (GAZİANTEP FTD)
Gaziantep Nakış Sanayicileri (GANİDER)
Gaziantep Triko ve Konfeksiyoncular Derneği (GTKD)
Gelincik Sanayicileri ve İhracatçılar Derneği (GESİD)
Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İşadamları Derneği (GÜNTİAD)
Hazır Giyim İhracatı Geliştirme Derneği (HİGE-DER)
İstanbul Nakış Sanayicileri Derneği (İNSAD)
İstanbul Tekstil Kostüm ve Moda Araştırmaları Derneği (TEMKA)
İzmir Moda Tasarımcıları Derneği (İMOT)
İzmir Nakış Sanayicileri Derneği (İNDER)
Konfeksiyon Yan Sanayicileri Derneği (KYSD)
Mardin Tekstil ve Giyim Sanayicileri Derneği (MARGİSAD)
Merter Sanayici ve İşadamları Derneği (MESİAD)
Mimar Kemalettin Moda Merkezi Derneği (MKMODA)
Moda Tasarımcıları Birlik ve Dayanışma Derneği (MTB)
Moda Tasarımcıları Derneği (MTD)
MTK Sitesi Sanayici ve İşadamları Derneği (MTK-SİAD)
Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD)
Penye Konfeksiyon ve İmalat Hazır Giyim Derneği (PENKON)
Tekstil Makine ve Aksesuar Sanayicileri Derneği (TEMSAD)

ORKASİFED ORTA KARADENİZ SANAYİ VE İŞ DÜNYASI DERNEKLERİ FEDERASYONU

Amasya İş Adamları Derneği
Çorum İş Kadınları Derneği
Ladikli Yönetici, Sanayici ve İş Adamları Derneği (LAYSİAD)
Samsun İş Kadınları Derneği (SAMİKAD)
Samsun Sanayici ve İşadamları Derneği (SAMSİAD)
Samsun Turizmciler Derneği (STD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

ORSİFED ORTA ANADOLU SANAYİCİ VE İŞ ADAMLARI FEDERASYONU

Develi Sanayici ve İşadamları Derneği (DESİAD)
Kadın İşbirliğini Geliştirme Derneği (KİGDER)
Kayseri Genç Girişimciler Derneği (KGGD)
Kayseri Perakendeciler Derneği (PERDER)
Kayseri Sanayici ve İşadamları Derneği (KAYSİAD)
Kayseri Toptan Tedarikçiler Derneği
Kayseri Tüm Akaryakıt Bayileri Derneği (KAYPETDER)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

SEDEFED SEKTÖREL DERNEKLER FEDERASYONU

Açıkhava ve Endüstriyel Reklamcılar Derneği (ARED)
Ağaç İşleme Makine ve Yan Sanayisi İş Adamları Derneği (AİMSAD)
Ağır Yük Kaldırma ve Taşımacılar Derneği (AKT)
Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği (AYSAD)
Borsaya Kote Ortaklık Yöneticileri Derneği (KOTEDER)
Cam Filmi Distribütörleri ve İthalatçıları Derneği (CFD)
Çeviri İşletmeleri Derneği (ÇİD)
Daha İyi Yargı Derneği
Dış Ticarete Yön Verenler Derneği (DIŞYÖNDER)
Elektrik ve Tesisat Mühendisleri Derneği (ETMD)
Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİD)
Enerji Verimliliği ve Yönetim Derneği (EYDDER)
Etik ve İtibar Derneği (TEİD)
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYDDER)
Genç Yönetici İş İnsanları Derneği (GYİAD)
Habitat Derneği
Hububat Tedarikçileri Derneği (HUBUDER)
İnşaat ve Kadın Derneği (İVKAD)
İskele Kalıp Sanayicileri Derneği (İKSD)
İstanbul Tahkim Derneği (İSTA)
Kalite Derneği (KALDER)
Meyve Suyu Endüstrisi Derneği (MEYED)
Otomotiv Distribütörleri Derneği
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD)
Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER)
Profesyonel İş Kadınları Derneği
Şarap Üreticileri Derneği
Tedarik Zinciri Yönetimi Derneği
Teknolojide Kadın Derneği (WTECH)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD)
Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği (TFYD)
Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD)
Türkiye İnsan Yönetimi Derneği (PERYÖN)
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD)
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER)
Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD)
Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD)
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM)
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND)
Yanındayız Derneği (YANINDAYIZ)
Yaratıcı Endüstriler Konseyi Derneği (YEKON)
Yenibirlider Derneği
Yönetim Danışmanları Derneği (YDD)
Yönetim Kurulunda Kadın Derneği (YKKD)
Züccaciyeciler Derneği (TÜCDER)

SERHATSİFED SERHAT SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Ağrı Girişimi ve Sanayii İşadamları Derneği (AĞSİAD)
Doğubayazıt İşadamları Derneği (DİAD)
Iğdır İş Kadınları Derneği
Iğdır Usta Öğreticiler Derneği
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

TRAKYASİFED TRAKYA SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Çorlu İş İnsanları ve Sanayiiler Derneği (ÇİSAD)
Edirne Sanayicileri ve İşadamları Derneği (EDSİAD)
Lüleburgaz Sanayici ve İşadamları Derneği (LÜSİAD)
Silivri Kadın Girişimciler Derneği (SilivriKAGİD)
Silivri Sanayii ve İşadamları Derneği (SİLİVRİ SİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

YÜF YAPI ÜRÜNLERİ ÜRETİCİLERİ FEDERASYONU

Agrero Üreticileri Birliği (AGÜB)
Beton ve Harç Kimyasal Katkı Maddeleri Üreticileri Birliği (KÜB)
Kireç Sanayicileri Derneği (KİSAD)
Türkiye Çimento Sanayicileri Birliği (TürkÇimento)
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB)
Türkiye Prefabrik Birliği (TPB)

ZAFERSİFED ZAFER SANAYİ VE İŞ DÜNYASI FEDERASYONU

Kütahya Girişim ve İş Dünyası Derneği (KÜGİD)
Kütahya Girişimci ve Sanatçı Kadınlar Derneği (KÜGİKAD)
Kütahya İş Kadınları Derneği (KİKDER)
Kütahya Organize Sanayi Bölgeleri İş İnsanları Derneği (KOSBİAD)
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)